Σάββατο 29 Σεπτεμβρίου 2018

ΓΙΑΤΙ ΛΕΜΕ ΤΑ ΑΡΧΟΝΤΙΚΑ ΜΑΣ «ΠΑΛΙΟΝΤΑΜΙΑ»;

Σήμερα έγινα αυτόπτης μάρτυρας ενός περιστατικού το οποίο παρ’ όλες τις ευαισθησίες που μπορεί να έχουμε λίγο – πολύ όλοι μας, μας φέρνει απέναντι στο καίριο ερώτημα!

Μήπως η συμπεριφορά των αρμοδίων είναι αυτή που μας κατάντησε να αποκαλούμε τα αρχοντικά μας παλιοντάμια; Να γίνω πιο συγκεκριμένος!


Βλέπω ένα αρχοντικό μισό-κατεστραμμένο! Με απελπισία λέω «Ω! Τι κρίμα». Συνεχίζω την πορεία μου και μετά από πενήντα, εκατό, διακόσια μέτρα το μυαλό μου θα επιστέψει στα δικά μου προβλήματα. Υπάρχουν όμως και κάποιοι για τους οποίους το μισό-κατεστραμμένο αρχοντικό είναι το καθημερινό τους πρόβλημα, που δεν τους αφήνει να κοιμηθούν.

Χωρίζονται σε τρεις ομάδες.

  • Η πρώτη περιλαμβάνει το ιδιοκτήτη που είναι σε αδιέξοδο. Δεν μπορεί να αξιοποιήσει το ακίνητο του. Να το κατεδαφίσει δεν μπορεί. Δεν διαθέτει τους οικονομικούς πόρους να το συντηρήσει. Οι μηνύσεις μπορεί να πέφτουν βροχή και βρίσκεται σε απόγνωση. 
  • Η δεύτερη είναι όσοι είναι υποχρεωμένοι να περνάνε κάθε μέρα από έξω από το συγκεκριμένο σημείο. Υπάρχει σοβαρός κίνδυνος σε πιθανή κατάρρευση τμήματος του αρχοντικού να τραυματιστούν ακόμα και θανάσιμα οι ίδιοι, ή κάποιο δικό του πρόσωπο, τα παιδιά τους.
  • Η τρίτη ομάδα με το σοβαρότερο πρόβλημα αφορά αυτούς που συνορεύουν με το υπό κατάρρευση μνημείο. Μπορεί η κατάρρευση να γίνει προς την δικιά του ιδιοκτησία, με αποτέλεσμα να υποστεί ζημιά η περιουσία του ή να τραυματιστεί αυτός και όσοι διαμένουν μαζί του. Ιδίως μετά από κάθε καταρρακτώδη βροχή ή παγετό, που επιταχύνουν στην κατάρρευση, το άγχος είναι ολοήμερο. Το καλοκαίρι οι φυλλωσιές πυκνώνουν με τα φίδια και τα ποντίκια να φωλιάζουν.

Πάνε στην πολεοδομία για να ζητήσουν την κατεδάφιση του. Είναι λογικό να προέχει για αυτούς η ασφάλεια. Η πολεοδομία όπως επιβάλλει η νομοθεσία θα απευθυνθεί στην αρμόδια αρχαιολογία. Η αρχαιολογία θα κάνει καταγγελία στον ιδιοκτήτη και θα αρνηθεί να το κατεδαφίσει. Θα κάνει όσα προστάζει ο Ν3028/2002 στο άρθρο 11.

2. Ο κύριος ή ο νομέας μνημείου υποχρεούται να μεριμνά για την άμεση εκτέλεση των εργασιών συντήρησης, στερέωσης ή προστασίας ετοιμόρροπου μνημείου χωρίς υπαίτια καθυστέρηση, με δική του δαπάνη και υπό την εποπτεία και τις υποδείξεις της Υπηρεσίας σύμφωνα και με τις διατάξεις των άρθρων 40 και 41. Αν ο κύριος ή ο νομέας αδρανεί, την ίδια υποχρέωση έχει ο κάτοχος, ο οποίος μπορεί να αναχθεί κατά του κυρίου ή του νομέα. Αν η Υπηρεσία κρίνει ότι καθυστερεί η εκτέλεση των εργασιών συντήρησης ή στερέωσης για οποιονδήποτε λόγο ή ότι αυτές είναι ανεπαρκείς, μπορεί να λαμβάνει τα αναγκαία μέτρα, διατηρώντας τη δυνατότητα να καταλογίζει το σύνολο ή μέρος της σχετικής δαπάνης σε βάρος των υποχρέων κατά τις σχετικές περί εισπράξεως δημοσίων εσόδων διατάξεις. Το Δημόσιο ή οι Ο.Τ.Α. υποχρεούνται να καλύπτουν το σύνολο ή μέρος των δαπανών συντήρησης, στερέωσης ή άλλης εργασίας προστασίας μνημείου που δεν τους ανήκει, εφόσον αυτές αφορούν μνημείο που κρίνεται με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού ύστερα από γνώμη του Συμβουλίου ότι πρέπει να καταστεί επισκέψιμο για το κοινό και υπερβαίνουν ένα εύλογο ποσό, ο κύριος, ο νομέας ή ο κάτοχος δεν είναι υπαίτιος για τη φθορά που το μνημείο έχει υποστεί και η οικονομική κατάσταση του υποχρέου δεν του επιτρέπει να καταβάλει τη δαπάνη. Στην περίπτωση αυτή ο κύριος, ο νομέας ή ο κάτοχος του μνημείου οφείλει να επιτρέπει την πρόσβαση του κοινού σε αυτό υπό προϋποθέσεις και για χρονικό διάστημα που ορίζονται με απόφαση του Υπουργού Πολιτισμού ύστερα από γνώμη του Συμβουλίου.»

Ο ιδιοκτήτης θα επικαλεστεί την οικονομική του αδυναμία. Ο Δήμος ή το Δημόσιο δύσκολα θα προβούν στην συντήρηση του μνημείου γιατί θα πρέπει στην συνέχεια να χρεώσουν τον ιδιοκτήτη στο δημόσιο ταμείο το κόστος της αποκατάστασης. Λογικά θα αποφύγουν να προβούν σε τέτοιες ενέργειες και θα παίξουν το παιχνίδι των καθυστερήσεων. Καλό ξεμπέρδεμα!

Θα προταθεί να τοποθετηθούν «προσωρινές» αντιστηρίξεις. Ίσως εντός της όμορης ιδιοκτησίας. Επειδή ο γείτονας γνωρίζει ότι στην Ελλάδα επικρατεί το ρηθέν «ουδέν μονιμότερον του προσωρινού» θα αρνηθεί την εγκατάσταση των αντιστηρίξεων. Τότε είναι που σίγουρα θα εξαφανιστούν οι αρμόδιοι.

Οπότε κάποιος θα πει πονηρά: «Δεν βάζουμε κάποιον το βράδυ να ρίξει το υπό κατάρρευση τμήμα από το παλιοντάμι». Πόσοι έχουν φτάσει άραγε σε αυτό το σημείο; Μήπως ο Δήμος, η αρμόδια ΕΦΑ εμμέσως παρακαλούν να βρεθεί ο πονηρός, για να τους ξαλαφρώσει από τον μπελά;

Το περιστατικό που προανέφερα, αφορά κάποιον που είδα σήμερα, κρυμμένο σε φυλλωσιές, να προσπαθεί να γκρεμίσει με ένα μεταλλικό αντικείμενο το σαχνισί από ένα κατεστραμμένο αρχοντικό. Αγνοώντας τον κίνδυνο που διατρέχει. Ο λόγος που με προέτρεψε να κάνω την δημοσίευση είναι το ότι όταν θέλουμε να λύσουμε ένα πρόβλημα θα πρέπει να το κοιτάμε από όλες του τις πλευρές. Δεν θα αναφέρω που συνέβη το περιστατικό. Η φωτογραφία δεν έχει σχέση με το σημείο.

Η ΠΡΟΓΡΑΜΜΑΤΙΚΗ ΣΥΜΒΑΣΗ ΥΠΠΟ ΚΑΙ ΔΗΜΟΥ ΣΙΑΤΙΣΤΑΣ - Χαμένη ευκαρία;

Στην Σαββατιάτικη μου περιήγηση στο διαδίκτυο έπεσα σε ένα παλιό δημοσίευμα (20/12/1998) της εφημερίδας Ριζοσπάστης με τίτλο: «ΑΡΧΟΝΤΙΚΟ ΑΡΓΥΡΙΑΔΗ - ΜΑΛΙΟΓΚΑ ΣΤΟ ΔΗΜΟ ΣΙΑΤΙΣΤΑΣ, Αποκατάσταση της παλιάς του αίγλης».


Παραθέτω το κείμενο:

«Εάν η Σιάτιστα, στο Νομό Κοζάνης, έχανε τα αρχοντικά της, στην πραγματικότητα θα έχανε τον ίδιο της το χαρακτήρα, καθώς αυτά είναι που τεκμηριώνουν τη διαδρομή της στο χρόνο και την ιδιαίτερη θέση της στην ιστορία και τον πολιτισμό.

Η Προγραμματική Σύμβαση, που υπεγράφη πριν από δυόμισι περίπου χρόνια μεταξύ του υπουργείου Πολιτισμού, του Ταμείου Αρχαιολογικών Πόρων και Απαλλοτριώσεων (ΤΑΠΑ) και του Δήμου Σιάτιστας, ως αντικείμενο εργασίας έχει την αποκατάσταση και ανάδειξη των αρχοντικών με εργασίες αναστήλωσης και συντήρησης, όπου κρίνεται απαραίτητο.

Το γεγονός ότι η Κεντρική Υπηρεσία του ΥΠΠΟ βρέθηκε εκεί και μπόρεσε, μέσω της Σύμβασης, να συνυπάρξει με την Τοπική Αυτοδιοίκηση στην περίπτωση της Σιάτιστας, αποδείχτηκε σωτήριο. Ήταν τότε ακριβώς που οι μεγάλοι σεισμοί έπληξαν και τα αρχοντικά, οπότε χρειάστηκε, εξαιτίας ενός φυσικού γεγονότος, να ενεργοποιηθούν και να συντονιστούν οι εμπλεκόμενοι.»

Θυμάται τα λόγια πολλών που συμμετείχαν στην εκτέλεση εκείνων των εργασιών που οι περισσότερες είχαν προληπτικό χαρακτήρα. Ενδεικτικά, η αποκατάσταση της σκεπής παρατείνει για ικανοποιητικό χρονικό διάστημα την ζωή των αρχοντικών. Τα αρχοντικά στα οποία έχει ανοίξει η σκεπή είναι ζήτημα δύο – τριών ετών να καταπέσουν.

Αναρωτιέμαι.

Γιατί σταμάτησε η προγραμματική σύμβαση; Υπάρχει δυνατότητα μέσω μιας αντίστοιχης διαδικασίας να σταματήσει η καταστροφή στα αρχοντικά μας;

Οι εποχές είναι δύσκολες, πολύ περισσότερο τώρα είναι ανέφικτο κάποιος να επωμιστεί το κόστος εργασιών για την αποκατάσταση ενός διατηρητέου κτίσματος που είναι στην ιδιοκτησία του.
Πόσο διαφορετικά θα ήταν τα πράγματα, αν συνέχιζε να ήταν σε ισχύ η προγραμματική σύμβαση;
Πόσο αναξιοποίητη προς το καλό υπήρξε η περίοδος μετά το σεισμό του 1995;

Δευτέρα 24 Σεπτεμβρίου 2018

ΤΟ ΟΡΑΜΑ ΚΑΙ ΟΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ

Οι μέρες περνάνε και ο Σεπτέμβρης φεύγει. Ο καιρός περνά. Παρά τις εξαγγελίες ουδείς, εκ αυτών που αποκάλυψαν ότι θα κατεβούν υποψήφιοι και εκ αυτών που εκδηλώνουν μια τέτοια επιθυμία, δεν φανέρωσε κάποιους από τους συνεργάτες του και δεν μας έδωσε κάποιες εντυπώσεις από το όραμα του.



Πως θα επιλέξουν τους συνεργάτες τους; Αυτούς που θα απαρτίσουν το ψηφοδέλτιο τους. Με τους οποίους έχουν το κοινό όραμα και θα συνδράμουν στην υλοποίηση του. Για αυτό χρησιμοποιώ τον όρο συνεργάτες. Αυτούς ψάχνει ο κάθε επικεφαλής με μια λίστα κριτηρίων. "Μπα" θα πει κάποιος, "το μοναδικό κριτήριο που έχει θα είναι οι ψήφοι που θα φέρει ο καθένας ως προίκα".

Για να είμαστε ειλικρινής και τα δύο κριτήρια είναι λογικό να ληφθούν υπόψη. Ας είμαστε ανεκτικοί. Όμως η βαρύτητα που θα δώσει, ο καθένας του σε κάθε ένα από τα δύο σύνολα κριτηρίων, θα είναι με της σειρά της ένα από τα κριτήρια με τα οποία θα αξιολογήσουμε εμείς έναν υποψήφιο δήμαρχο.

Υπάρχει το όραμα; Ένας καλόβουλος θα πει: «Μα φυσικά, πως είναι δυνατόν να μην υπάρχει το όραμα, σαν το Άγιο Δισκοπότηρο που αναζητούσαν οι ιππότες της Ελεεινής Τραπέζης, αναζητά και αυτός τις καλύτερες μέρες για την περιοχή μας και ξέρει τον δρόμο». Από δίπλα ο κακεντρεχής θα πει τα δικά του. «Ποιο όραμα, μόλις θα συγκροτηθεί επιτέλους ο συνδυασμός, στο τέλος ένα δύο άτομα θα κάτσουν και με ένα καλό copy & paste θα γεμίσουν λίγες σελίδες για να συντάξουν το προεκλογικό πρόγραμμα».

Ύπαρξη οράματος υποδηλώνει πως οποίος θέλει να χαίρει της εμπιστοσύνης του λαού (όπως συνήθως λέμε), έχει ακτινογραφήσει την περιοχή μας, ξέρει τα δυνατά και τα αδύνατα της σημεία. Διακρίνει τις ευκαιρίες που πρέπει να αξιοποιήσει και τις απειλές που πρέπει να μας προετοιμάσει να αντιμετωπίσουμε. Το όραμα από την μελέτη όλων αυτών θα πάρει την μορφή του. Είναι διαβασμένος για το μάθημα του δηλαδή.

Ο κακεντρεχής τις πικρές του κουβέντες δεν τις τελείωσε, θα συνεχίσει: «Απλά να βγει δήμαρχος θέλει και από εκεί και πέρα ότι κάτσει και οι υπόλοιποι ζαχαρώνουν κάποια ευκαιριακά οφέλη.» Ελπίζω να γίνεται αντιληπτό γιατί στην περίπτωση ανυπαρξίας οράματος, η ανεκτικότητα είναι ασυγχώρητη.

Λάζαρος Γ. Κώτσικας
Πολιτικός Μηχανικός, PhD

Κυριακή 23 Σεπτεμβρίου 2018

ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΠΑΪΚΟΥ | Ένας θρύλος (ΜΕΡΟΣ Α’)

Δανείστηκα τον τίτλο από τον Ευάγγελο Χεκίμογλου Διδάκτορα Οικονομικών Επιστημών του ΑΠΘ από τον οποίο προέρχονται όλες οι πληροφορίες που θα μεταφέρω στην σημερινή μου ανάρτηση. Έτσι τιτλοφορείται το άρθρο του για την οικογένεια Πάικου, σε μια φωτοτυπία ενός φύλλου εφημερίδας που εντόπισα. Δεν ήταν δυνατόν να αναγνωρίσω την εφημερίδα και την ημερομηνία στην οποία δημοσιεύτηκε.

Ο λόγος που η οικογένεια Πάικου περιλαμβάνεται στο ερευνητικό πεδίο ενός διδάκτορα οικονομικών επιστημών, οφείλεται στο γεγονός ότι αυτή κατάφερε λίγο πριν το μέσο του 18ου αιώνα, να μπει στα ανώτερα στρώματα της πυραμίδας αυτών που ρύθμιζαν τα πράγματα στο εμπόριο (και όχι μόνο) της Θεσσαλονίκης.

Αρχοντικό Πάικου ή Τσιάρα [φωτ. Διονύσης Μπόσιακας]
Η ιστορία μας ξεκινάει από τον μεγαλέμπορο καπνού Κωνσταντίνο Πάικο που γεννήθηκε στην Σιάτιστα το 1645 και πέθανε φυλακισμένος το 1715. Η μεγάλη του επιτυχία στο καπνεμπόριο προκάλεσε των φθόνο πολλών αφού είχε στα χέρια του το μονοπώλιο στα καπνά. Με προσχηματικές κατηγορίες οι αρχές τον έκλεισαν στην φυλακή όπου πέθανε το 1714.

Γιός του Κωνσταντίνου ήταν ο ιερέας Δημήτριος Πάικος από τον όποιο απέκτησε δύο εγγόνια. Ο ένας έμεινε στην ιστορία ως Παρθένιος ο επίσκοπος Μογλενών (σημερινή Αλμωπία στην Πέλλα). Ο δεύτερος, ο Κωνσταντίνος αφού πέρασε για ένα διάστημα στην Αθήνα, κατέληξε το 1708 στην Βενετία. Ο Παναγιώτης, γιός του Κωνσταντίνου όπως και ο προπάππος του υπέστη για τους ίδιους λόγους διώξεις, οι πασάδες ιδιοποιήθηκαν την περιουσία του. Πέθανε το 1726 και είχε δύο γιούς τον Γιακουμή και τον Ανδρόνικο.

Ο Γιακουμής αναφέρεται στον Κώδικα του Ζωσιμά της Μητρόπολης μας, το 1726. Κάποια στιγμή αυτός ή ο γιος του Δημήτριος εγκαταστάθηκε στην Βενετία.

Ο Ανδρόνικος έμεινε μόνιμα στην Θεσσαλονίκη. Από το εμπόριο του καπνού και του βαμβακιού με την Βενετία κατάφερε να καταξιωθεί σε τέτοιο βαθμό που να γίνει προστατευόμενος των Άγγλων και Μέγας Λογοθέτης της Μητρόπολης Θεσσαλονίκης.

Το μεγάλο το αξίωμα που κατείχε ήταν κατάλοιπο από το Βυζάντιο. Εκκλησιαστικά, ο Μέγας Λογοθέτης κατείχε τη σφραγίδα του Αρχιερέα και σφράγιζε όλα τα έγγραφα. Στο ναό, κρατούσε το δίσκο με το Άγιο Αντίδωρο και το έδινε στον κατακλαστή του Αρχιερέα.

Κλείνοντας το πρώτο μέρος της δημοσίευσης, θα ήθελα να τονίσω πως όπως λέω πάντα τα αρχοντικά μας δεν ξεφύτρωσαν μόνα τους. Ο βιος των ανθρώπων που έκτισαν τα αρχοντικά και έζησαν μέσα σε αυτά (όπως το αρχοντικό Πάικου ή Τσιάρα σήμερα) συνθέτουν το πάζλ της ιστορίας της Σιάτιστας ενώ η αξία των αρχοντικών μας μεγαλώνει, όσο πιο πολλά μαθαίνουμε αυτούς.


Πέμπτη 20 Σεπτεμβρίου 2018

ΧΡΗΣΤΟΣ ΤΣΑΝΑΣΙΔΗΣ | Η λαϊκή ζωγραφική στην Σιάτιστα

Ένα συγγραφέας δύσκολα μπορεί να παραδεχτεί ότι αυτό που κάνει είναι ένα επάγγελμα. Υπάρχουν συγγραφείς που μπορεί να έγραψαν στην ζωή τους μόνο ένα βιβλίο γιατί ένιωθαν πως αυτό που είχαν μέσα τους ήθελαν να μείνει πάνω στο χαρτί. Μια εμπειρία, ένα βίωμα, μια φανταστική ιστορία, ένα προσωπικό συναίσθημα.


Ένας συγγραφέας διακρίνεται όταν έχει το ταλέντο να γράψει αυτό που θέλει και καταφέρνει τον αναγνώστη, είτε να τον εντυπωσιάσει, είτε να τον κάνει να κατανοήσει αυτό που περιγράφει, είτε να τον κάνει να νιώσει παρόμοια συναισθήματα και αυτός όταν θα διαβάσει το βιβλίο. Όσο η εμπειρία ενός συγγραφέα μεγαλώνει τόσο περισσότερο νιώθει ότι είναι ευπρόσβλητος σε διάφορα ερεθίσματα που θέλει να γράψει κάτι για αυτά. Είναι δύσκολο πλέον να αντισταθεί και να μην σηκώσει το μολύβι (ή να ανοίξει το φορητό υπολογιστή για να είμαι πιο σύγχρονος).

Ο Χρήστος Τσανασίδης ήταν δύσκολο να μείνει αδιάφορος, από την στιγμή που μεγάλωσε σε ένα πλούσιο εσωτερικά διακοσμημένο αρχοντικό όπως αυτό του Κερατζή. Με την διαφορά ότι ο Χρήστος παρακολουθούσε και τον πατέρα του να ζωγραφίζει και μπόρεσε από μια άλλη πλευρά του πρίσματος, να δει την υπομονή, την θέληση και το ταλέντο που πρέπει να έχει ένα δημιουργός τέτοιων έργων.

Για να περάσει πιο ολοκληρωμένα αυτά που ήθελε, θεώρησε σκόπιμο να μελετήσει και την λαογραφία για να καταλάβει και βαθύτερες έννοιες για την λαϊκή τέχνη.

Έχοντας λοιπόν στο βιογραφικό του το έργο «Και όμως… οι τοίχοι μιλάνε!» αύριο μας παρουσιάζει στην Μανούσεια Βιβλιοθήκης Σιάτιστας το επόμενο βιβλίο του «Η λαϊκή ζωγραφική στην Σιάτιστα». Εγώ θα ήθελα να του ευχηθώ καλοτάξιδο το νέο βιβλίο.

Μακάρι πάντα να δημιουργούνται οι προϋποθέσεις για να μπορούν όσοι θέλουν να δημιουργούν για την ανάδειξη της πολιτιστικής κληρονομιάς του τόπου τους.

[Η φωτογραφία από το αρχοντικό Κερατζή]

Δευτέρα 17 Σεπτεμβρίου 2018

Ο ΕΥΕΡΓΕΤΗΣ ΑΓΑΜΕΜΝΩΝ ΖΑΧΟΣ


Στην Σιάτιστα είναι τόσοι πολλοί οι δωρητές, που θεωρούμε ότι είναι στην φύση των ανθρώπων να διαθέτουν την περιουσία τους για έναν ευγενικό σκοπό. Όμως, είτε είναι ο Θεοδώρος Μανούσης που όλοι τον γνωρίζουμε, είτε κάποιος άλλος ευεργέτης που δεν ξέρουμε τίποτα άλλο πέραν του ονόματος του, όλοι χρήζουν της ίδιας τιμής και μνείας.

Στην δεύτερη κατηγορία ανήκει και ο Αγαμέμνων Ζάχος, ο γιος του μεγαλέμπορου Ιωάννη Ζάχου που εγκαταστάθηκε στο Βόλο, ο ξάδερφος του Αριστοτέλη. Στην οικογενειακή φωτογραφία της οικογένειας του Ιωάννη Ζάχου στον κόκκινο κύκλο δίπλα στον αδελφό του Νίκο (που ήταν και αυτός αρχιτέκτονας) είναι ο Αγαμέμνων Ζάχος.

Δικηγόρος στο μεικτό δικαστήριο του Καΐρου και συγγραφέας πολλών βιβλίων. Δημοσιεύσεις του υπάρχουν σε φιλολογικά περιοδικά που ανήκουν στο αρχείο του Κωνσταντίνου Καβάφη.
Ο Αγαμέμνονας μεγάλωσε στο Βόλο, εργάστηκε στο Κάιρο, έζησε και στην Αθήνα, εδώ μπορεί να μην ήρθε ποτέ, αλλά την Σιάτιστα για την οποία ο πατέρας του Ιωάννης του μίλαγε συνέχεια, την θυμήθηκε και θέλησε να την τιμήσει.

Ο αδερφός του Πολύκαρπος θυμάται τα λόγια του πατέρα για την Σιάτιστα και γράφει:

«ουδέποτε δε την πατρικήν γενέτειραν, την εύανδρον και φιλόμουσον και άσπιλον εθνικώς παρθένον, την αμιγώς ελληνικωτάτην πολίχνη της Νοτιοδυτικής Μακεδονίας, την Σιάτισταν γνωρίσας, υπό την επήρειαν των πατρικών περιγραφών και παραδόσεων και της προς αυτήν συγγένειας του αίματος, εξ’ αυτής την καταγωγήν έλκων»



«Άφατος δ’ υπήρξεν η συγκίνησις μου η χαρά, ότε κατά το λήξαν έτος ηξιώθην το πρώτον αυτήν να επισκεφθώ και εκ του σύννεγυς γνωρίσω»

Αυτά τα αισθήματα είχαν τα παιδιά του Ιωάννη Ζάχου για την πατρίδα του πατέρα τους. Τα θυμηθήκαμε άραγε ποτέ; Έστω τον Αγαμέμνονα. 




Σάββατο 15 Σεπτεμβρίου 2018

Η Σιάτιστα τιμά τον Αριστοτέλη Ζάχο

“O Αριστοτέλης Ζάχος υπήρξε δεσπόζουσα μορφή της ελληνικής αρχιτεκτονικής των ετών 1908-1940, αλλά και νεωτεριστής δημιουργός ευρωπαϊκού διαμετρήματος. Όμως, παρά την ευρύτατη αναγνώρισή του στα χρόνια του Μεσοπολέμου, δεν έχει πάρει ακόμη τη θέση που του αξίζει στην αρχιτεκτονική ιστορία της χώρας του και της Ευρώπης.”

Η νοτια είσοδος του Αγίου Δημητρίου
Έτσι αρχίζει ένα αφιέρωμα της η Ελένη Φεσσά-Εµµανουήλ ιστορικού της αρχιτεκτονικής και ομότιμου καθηγήτριας του Πανεπιστημίου Αθηνών, στον Αριστοτέλη Ζάχο. Πρόκειται για το μέλος μιας από τις σημαντικότερες σε πρόσφορα σε πανελλαδικό επίπεδο οικογένειες της Σιάτιστας.

Ο Αργύριος Αθανασίου Ζάχος, με σημαντική δράση στον Μακεδονικό Αγώνα, υπήρξε συνιδρυτής της Μακεδονικής Άμυνας. Ο Ζάχος Αθανασίου Ζάχος, δραστήριος έμπορος (ανέδειξε διακεκριμένο οίκο καπνών στη Δρέσδη), εργοστασιάρχης (δημιούργησε το 1927 στη Θεσσαλονίκη το εργοστάσιο αλουμινίου, χαλκού και λοιπών μετάλλων οικιακών συσκευών "ΚΟΣΜΟΣ"), επιχειρηματίας (για μεγάλο χρονικό διάστημα διαχειριζόταν τα λουτρά Ελευθερών Καβάλας). Ο Αριστείδης Αθανασίου Ζάχος, διπλωμάτης και βουλευτής του Λαϊκού Κόμματος στην περιφέρεια της Κοζάνης. Ο Νικόλαος Ιωάννου Ζάχος, αρχιτέκτονας, σημαντικότερο έργο του οποίου υπήρξε η μελέτη της Ελληνικής Φοιτητικής Εστίας στη Διεθνή Πανεπιστημιούπολη του Παρισιού. Ο Αγαμέμνων Ιωάννου Ζάχος δικηγόρος στο μεικτό δικαστήριο του Καΐρου και συγγραφέας πολλών βιβλίων. Ο Κωνσταντίνος Ιωάννου Ζάχος, δικηγόρος γνωστός από τα αθεϊκά του Βόλου και τη δίκη του Ναυπλίου. Ο Αρχιμανδρίτης Πολύκαρπος Ιωάννου Ζάχος, ακολούθησε τον ελληνικό στρατό στους απελευθερωτικούς αγώνες του 1912-13 και με βάση το ημερολόγιο που κρατούσε ανελλιπώς καθ΄ όλη τη διάρκεια του πολέμου, εξέδωσε το 1915 το δίτομο έργο του ΠΟΛΕΜΙΚΑ, όπου περιγράφει τα πολεμικά γεγονότα της εποχής αυτής.

Το κιονόκρανο με το όνομα του Ζάχου Ζάχου
Μία «μικρή» ενημέρωση για την οικογένεια Ζάχου. Έργα του Αριστοτέλη Ζάχου υπάρχουν στην Θεσσαλονίκη, στα Γιάννενα, στο Βόλο, στην Κόρινθο στην Αθήνα. Όλα τα σαλόνια των κοσμικών κύκλων της Ελλάδας ήταν ανοικτά για την οικογένεια Ζάχου. Αγαπητός ακόμα και στην βασιλική οικογένεια ήταν ο Αριστοτέλης. Αποδεκτός στα φιλολογικά και όχι μόνο στέκια από όλους αφού θεωρούνταν μια μεγάλη φυσιογνωμία της εποχής.

Αριστοτέλης Ζάχος (Καστοριά 1871 − Αθήνα 1939)
Στην Σιάτιστα έχουμε ένα μνημείο, τον Άγιο Δημήτριο, που σχεδιάστηκε και επιβλέφτηκε η κατασκευή του από τον Αριστοτέλη Ζάχο. Ο Αριστοτέλης αποδέχθηκε να αναλάβει αυτό το έργο μετά από την παρέμβαση του πατέρα του Αθανασίου και του αδερφού του Ζάχου Ζάχου. Το όνομα του Ζάχου Ζάχου είναι χαραγμένο σε ένα από το κιονόκρανα του εξωτερικού περιστυλίου του ναού. Τα πρωτότυπα σχέδια του Αριστοτέλη Ζάχου, που κάθε αρχιτέκτονας μηχανικός που σέβεται τον εαυτό του πρέπει να τον γνωρίζει, είναι στο αρχείο της μητρόπολης Σισανίου και Σιατίστης.

Η Σιάτιστα τιμά τον Αριστοτέλη Ζάχο τοποθετώντας ένα τεράστιο κάδο ανακύκλωσης ακριβώς πάνω στην νότια είσοδο του περιβάλλοντος χώρου του ναού. Είναι τοποθετημένοι και άλλοι τέσσερις κάδοι δεξιότερα από αυτό το σημείο. Έτσι όποιος θέλει να μπει στον ναό από αυτό το σημείο είναι υποχρεωμένος να αντικρύσει τον κάδο. Κάδο που τις Κυριακές ή ανήμερα κάποιας άλλης γιορτής θα ξεχειλίζουν τα σκουπίδια. Οποία τιμή!

Να επισημάνω πως όταν διαπίστωσε ο Αριστοτέλης Ζάχος ότι έγιναν τροποποιήσεις στο έργο του Αγίου Δημητρίου ήταν έτοιμος να το αποκηρύξει. Δεν τολμώ να μαντέψω τις αντιδράσεις του, αν είχε την δυνατότητα να αντικρύσει την δικιά μας στιλιστική παρέμβαση στο έργο του. Δεν θα ήθελα να μιλήσω για παρόμοιες παρεμβάσεις και σε άλλα μνημεία γιατί φοβάμαι μην σηκώσει κανένα μεγάλο ο χάρακα ο Αριστοτέλης.

Οικογένεια Αθανασίου Ζάχου. Ο Αριστοτέλης όρθιος αριστερά. Όρθιος δεξιά ο Ζάχος Ζάχου

Παρασκευή 14 Σεπτεμβρίου 2018

Τα δεκαεννιά κληροδοτήματα της Σιάτιστας; Η μήπως δεν είναι μόνο αυτά!

Δεν θεωρώ ότι ανακάλυψα την Αμερική. Δεν είναι το προϊόν μιας κοπιαστικής, πολύχρονης δικιάς μου έρευνας. Είναι από τις πρώτες κατά σειρά εγγραφές που προκύπτει ως το αποτέλεσμα της αναζήτησης που έκανα στο «ψαχτήρι» του Google. Με δύο λέξεις κλειδιά, «κληροδότημα», «Σιάτιστα».


Η εγγραφή μας παραπέμπει στην ιστοσελίδα του δήμου, όπου υπάρχει ο ηλεκτρονικός δεσμός προς ένα δεκαεπτά - σελίδων έγγραφό με τίτλο «ΚΛΗΡΟΔΟΤΗΜΑΤΑ ΤΗΣ ΣΙΑΤΙΣΤΑΣ».  Δεν ξέρω επί ποίας Δημαρχίας αναρτήθηκε καθώς δεν υπάρχει κάποιο στοιχείο που να το μαρτυρά. Το έγγραφο στην πρώτη σελίδα του έχει ένα εισαγωγικό κείμενο. Θεωρώ σκόπιμο να το αντιγράψω ατόφιο με τα σημεία που θέλει να τονίσει ο συντάκτης του.

«Οι κοινωφελείς περιουσίες, τις οποίες οι διαθέτες άφησαν σε όφελος της πόλης της Σιάτιστας, διακρίνονται κατ’ αρχήν σε εκείνες των οποίων η διοίκηση ασκείται από ιδρύματα τα οποία έχουν την έδρα τους στην πόλη της Σιάτιστας καθώς και σε εκείνες οι οποίες διοικούνται από ιδρύματα εδρεύοντα εκτός Σιάτιστας. Είναι παρ’ όλα αυτά βέβαιη η ύπαρξη και κληροδοτημάτων τα οποία δε μας έχουν γίνει γνωστά, είναι σήμερα αδρανή και δεν εκπληρώνουν το σκοπό τους, ή ενδεχομένως τα καρπώθηκαν μη δικαιούμενα πρόσωπα.

Ακολουθεί συνοπτική παρουσίαση 19 κοινωφελών περιουσίες προς όφελος της Σιάτιστας. Τα στοιχεία στα οποία αναφέρομαι, απέκτησα με μεγάλο κόπο και επίπονη έρευνα ετών. Διατυπώνω τη βεβαιότητα μου παρ’ όλα αυτά ότι η ακόλουθη εικόνα δεν αφορά το σύνολο των περιουσιών οι οποίες ταχθήκαν από τους διαθέτες υπέρ κοινωφελών σκοπών μεταξύ των οποίων συμπεριέλαβαν και την ενίσχυση του Σιατιστινού λαού. Όπως προκύπτει από τον παρακάτω πίνακα, εύλογες απορίες και ανησυχίες εγείρονται από τη μελέτη των στοιχείων τα οποία υπάρχουν αναφορικά με την τύχη πολλών και σημαντικών κοινωφελών περιουσιών, οι οποίες είτε μένουν ανεκμετάλλευτες λόγω αδράνειας των ιδρυμάτων που τις διοικούν, είτε πιθανό γίνονται αντικείμενο εκμετάλλευσης από μη δικαιούχους

Η σημαντικότερη πληροφορία που περιέχουν οι πίνακες είναι η στήλη «κοινωφελής σκοπός», ο λόγος ύπαρξης του ιδρύματος. Πολλοί γονείς θα μάθουν για το αν υπάρχουν και άλλα κληροδοτήματα από τα οποία μπορούν να ενισχυθούν οικονομικά για να σπουδάσουν τα παιδιά τους. Όπως του Αγαμέμνονος Ζάχου και του Κωνσταντίνου Κλεινία.

Η ταυτότητα αυτού που έκανε την κοπιαστική έρευνα δεν προκύπτει ούτε από την ιστοσελίδα του δήμου, ούτε από το ίδιο το έγγραφο. Ανεξάρτητα από το ποιος είναι αυτός και ο σκοπός της όντως κοπιαστικής του έρευνας του, εγώ θα σχολιάσω λέγοντας ότι είναι εύλογα τα ερωτήματα που τίθενται. Δεν θα πω αν έχει δίκιο ή άδικο. Θα πρέπει όμως επιτέλους να απαντηθούν.

Θα ήθελα να κάνω και τις δικές μου ερωτήσεις.

  • Από την στιγμή που το ανήρτησε η όποια δημοτική αρχή, αλλά και η σημερινή που το διατηρεί σημαίνει ότι το θεωρεί αξιόπιστο. Δεν θα έπρεπε να τοποθετηθεί όμως σε μια περίοπτη θέση που εύκολα θα μπορούσε να το εντοπίσει κάποιος; Το θεωρεί ασήμαντο; Το αν είναι σημαντικό δεν θα το πω εγώ. Μπορούν να το πουν όσοι με ρώτησαν να μάθουν επιπλέον πληροφορίες για τα κληροδοτήματα του Αγαμέμνονος Ζάχου και του Κωνσταντίνου Κλεινία. 
  • Δεν το αναρτά σαν ένα ερώτημα από κάποιον πολίτη. Εμμέσως αποδέχεται τις επισημάνσεις του εγγράφου;
  • Πολλοί υποψήφιοι παλιότερα, ίσως και οι νέοι θα εξαγγείλουν την ίδρυση του γραφείου κληροδοτημάτων. Μήπως θα εξαγγελθεί και στις μεθεπόμενες εκλογές; 
  • Ποιες είναι οι δυσκολίες που συνάντησαν όσοι προσπάθησαν να δημιουργήσουν το γραφείο κληροδοτημάτων; 
  • Μπορεί ο δήμος να μην δημοσιεύει την ταυτότητα του συντάκτη του εγγράφου αλλά σίγουρα την γνωρίζει. Θεωρεί ότι το υλικό που συγκέντρωσε δεν μπορεί να είναι η αρχή μιας πιο ενδελεχούς έρευνας για τα κληροδοτήματα της Σιάτιστας; Ακόμα και αυτός ο πίνακας από μόνος του δεν είναι σημαντικό στοιχείο;
  • Δεν θα έπρεπε άραγε να αναπτυχθεί μια ξεχωριστή ιστοσελίδα αφιερωμένη εξ’ ολόκληρου στους διαθέτες, στην ιστορία τους; Όπου θα περιγραφόταν αναλυτικότερα ο σκοπός του κάθε κληροδοτήματος, οι νέες προκηρύξεις, τα στοιχεία επικοινωνίας για όσους ενδιαφερθούν; 

Η ύπαρξης μιας ξεχωριστής ιστοσελίδας για τους ευεργέτες της πόλης μας θα είχε ένα διττό σκοπό.

  • Ο δήμος θα αποδείκνυε πως θεωρεί την προσφορά αυτών των ανθρώπων άξιας ώστε να χρήζει μιας ξεχωριστής αναφοράς και όχι μιας απλής παραπομπής στο εσωτερικό της κεντρικής του ιστοσελίδας. Μιας ξεχωριστής τιμής. 
  • Ο δήμος θα αποδείκνυε πως με την άμεση πληροφόρηση που παρέχει στους δημότες, ότι συμπαρίσταται σε αυτούς που θα ήθελα να επωφεληθούν των ευεργετημάτων των κληροδοτημάτων.

Ας μην κρυβόμαστε ένα μεγάλο πρόβλημα στις περιπτώσεις των κληροδοτημάτων για την οικονομική ενίσχυση φοιτητών είναι οι κανόνες δημοσιότητας. Σε μια εποχή που η πληροφορία είναι διαθέσιμη με ένα κλικ σε χιλιοστά του δευτερολέπτου, σε πολλά από τα κληροδοτήματα αυτά οι κανόνες δημοσιότητας παραμένουν όπως είχαν διαμορφωθεί πριν ίσως και από εκατό χρόνια.

ΛΙΣΤΑ ΚΛΗΡΟΔΟΤΗΜΑΤΩΝ
1. Τραμπάντζειο – Αναστάσιος Τσίπος - «Τραμπάντζειο Τσίπειο Οικοτροφείο Σιάτιστας».
2. Δημητρίου και Θεολογίας Τσιστοπούλου.
3. Μιχαήλ και Αλεξάδρας Κουκουλίδου.
4. Γεωργίου και Θεολογίας Τζώνου.
5. Κληροδότημα της Αγάπης, «Πολυκάρπειο».
6. Προκόπιου Τζώνου.
7. Ελένης Γκαγκαράτσα.
8. Κληροδότημα Αδερφών Ιωάννη & Θωμά Χρήστου Νάκου.
9. Ιωάννη Βουλγαρόπουλου του Γεωργίου.
10. Νικόλαου Λαζάροβικ – Σαμαρά.
11. Δημητρίου Ιωαννίδη Σιατιστέος.
12. Αφών Ιωάννου Βαρβέρη.
13. Θεοδώρου Μανούση.
14. Τσίπου Αναστασίου του Θωμά (Ερνέστου Τσίπου).
15. Θεοδώρου Χατζηιωαννίδου.
16. Κωνσταντίνου Σαχίνη.
17. Αγαμέμνονος Ζάχου.
18. Κωνσταντίνου Κλεινία.
19. Κληροδότημα Βασιλικής Δ Σωσσίδου.


Σιάτιστα 15 Σεπτεμβρίου 2018,
Λάζαρος Γ. Κώτσικας
Πολιτικός Μηχανικός, PhD


Πέμπτη 13 Σεπτεμβρίου 2018

ΕΓΚΑΤΑΣΤΑΣΗ ΕΠΕΞΕΡΓΑΣΙΑΣ ΛΥΜΑΤΩΝ ΣΙΑΤΙΣΤΑΣ

Περπατώντας στην Σιάτιστα σήμερα. Ένα διάλειμμα από την ιστορία. Ενημερωθήκαμε πιστεύω όλοι για την εξέλιξη που σημειώθηκε στο έργο της Εγκατάστασης Επεξεργασίας Λυμάτων (ΕΕΛ) Σιάτιστας. Η ανυπαρξία αυτού του έργου (αλλά και άλλων έργων) δεν επιτρέπει στην πόλη μας να πει πως διαθέτει σύγχρονες υποδομές, δεν της επιτρέπει να έχει απαιτήσεις για ανάπτυξη.

Καθόσον καιρό εργαζόμουν στον πάλαι Δήμο Σιάτιστας η μελέτη για την κατασκευή της ΕΕΛ είχε φτάσει στο στάδιο της προμελέτης. Η εξειδικευμένη τεχνογνωσία, που απαιτείται για την σύνταξη τέτοιων μελετών, είχε οδηγήσει την τότε δημοτική αρχή να επιλέξει για την υλοποίηση του έργου το σύστημα ΜΕΛΕΤΗ + ΚΑΤΑΣΚΕΥΗ. Πράγμα που σημαίνει πως ο ανάδοχος θα πρέπει εκτός της κατασκευής να ολοκληρώσει και την σύνταξη της μελέτης της ΕΕΛ.


Ο προϋπολογισμός του έργου προβλέπει και την πρόσληψη εξειδικευμένου τεχνικού συμβούλου που θα επιβλέπει την όλη διαδικασία. Κύριος επιβλέπων θα είναι η Περιφέρεια Δυτικής Μακεδονίας.

Αυτό όμως δεν θα πρέπει να επιτρέψει να επαναληφθούν φαινόμενα που εμφανίστηκαν όταν γινόταν η αντικατάσταση του δικτύου ύδρευσης. Όταν θα έπρεπε ο πολίτης να καταφύγει στην Περιφέρεια για να εκφράσει τα όποια παράπονα για τον εργολάβο εκείνου του έργου. Καθ’ υπόδειξη του Δήμου. Το άγχος για την απ ένταξη του έργου από το χρηματοδοτικό εργαλείο και οι εγκρίσεις των παρατάσεων που δόθηκαν στον εργολάβο, είχε ως επίπτωση κατά κοινή ομολογία η υλοποίηση του έργου να είναι προβληματική.

Τι θα γίνει άραγε με το θέμα της κατασκευής του δικτύου ύδρευσης του δικτύου όμβριων ακαθάρτων στο εσωτερικό του οικισμού της πόλης; Οι συνεχείς έντονες βροχοπτώσεις επιβεβαιώνουν συνεχώς την αδυναμία του υφιστάμενου δικτύου να αποχετεύσει τους φόρτους βρόχινου νερού.

Ίσως είναι ακόμα μια αφορμή άραγε για να υπενθυμίσουμε το πρόβλημα της υποστελέχωσης της Τεχνικής Υπηρεσίας του Δήμου μας. Μια υπηρεσία που κυριολεκτικά «τρέχει και δεν φτάνει» σε ένα δήμο με μεγάλη έκταση και με διασπαρμένους πολλούς μικρούς οικισμούς. Σε πια υπηρεσία που με ευκολία ανατίθεται επιπλέον εργασίες και με την ίδια ευκολία αποδίδονται ευθύνες που από όσο γνωρίζω απαιτεί όσα έργα αναλαμβάνει να υλοποιούνται με τον πλέον ορθολογικό τρόπο.

Λάζαρος Γ. Κώτσικας,
Πολιτικός Μηχανικός, PhD

Τετάρτη 12 Σεπτεμβρίου 2018

Ένα ακόμα κομμάτι από το παρελθόν της Σιάτιστας


Ένα κομμάτι από το παρελθόν της Σιάτιστας και η σημερινή φωτογραφία. Προέρχεται από το γάμο του Κωνσταντίνου Βέρου και της Ελένης Σιμιτζή.

Η φωτογραφία σε προκαλεί να ασχοληθείς πάρα πολύ μαζί της. Σαν ψηφιοποιητής να σαρώσεις κάθε σημείο της και να προσπαθήσεις να βγάλεις όσο δυνατόν περισσότερες πληροφορίες.

Ποια είναι τα πρόσωπα της φωτογραφίας; Όπως σε κάθε γάμο σήμερα θέλεις να προσέξεις πως είναι ντυμένοι το ζευγάρι, οι συγγενείς, οι καλεσμένοι. Όπως τα ψάθινα καπέλα με τον γείσο που φορούν πολλοί άντρες. Πόσες φορές έχουμε δει σε γάμο τον γαμπρό να φοράει καπέλο; Είναι ιδιαίτερο το γαμπριάτικο κουστούμι. Μήπως ταξίδεψε στο εξωτερικό και φέρνει ξενόφερτες συνήθειες
Πότε και ποιος τράβηξε την φωτογραφία;

Ο γάμος έγινε στην Γεράνεια όπου έμενε ο γαμπρός. Η συνοδευτική φωτογραφία είναι από σπίτι πού έμεινε το νιόπαντρο ζευγάρι.

Πίσω από τους συμμετέχοντες του γαμήλιου μυστηρίου διακρίνεται ξεκάθαρα ο Άγιος Νικόλαος και αριστερά το Δημοτικό Σχολείο της κάτω συνοικίας της Σιάτιστας. Αλλά σαν τον αρχαιολόγο με το σκουπάκι που καθαρίζει το νέο του εύρημα, με το μάτι ας παρατηρήσουμε καλύτερα την εκκλησία. Δεν έχει ολοκληρωθεί η κατασκευή της. Στα ανοίγματα της δεν έχουν τοποθετηθεί τα κουφώματα. Αλλά και ο τρούλος δεν έχει ξεκινήσει ακόμα να στήνεται;

Οπότε σίγουρα η φωτογραφία μετράει την ηλικία της από κάποια μέρα μέσα στις 24 Ιουνίου 1927 και στις 6 Δεκεμβρίου 1937. Οι ημερομηνίες θεμελίωσης και εγκαινίασης του Αγίου Νικολάου όπως με ενημέρωσε η Καλλιόπη Μπόντα.

Αυτά για αρχή. Θα ήθελα να γράψω και άλλα. Αν αναγνώρισα κάποιον από τους καλεσμένους. Κάποιες επιπλέον πληροφορίες για τον γαμπρό και από το ιστορικό της κατασκευής του Αγίου Νικολάου. Να ψάξω ποιο είναι το κτίριο που τμήμα του καλύπτει το δεξιού τμήματος της φωτογραφίας.



Αλλά για αρχή ας μην πλατειάζω, δυστυχώς ο κόσμος κουράζεται με το μακροσκελές κείμενο.

Χρέος μου να ευχαριστήσω τον Αλέξη Χατζηγιαννάκη, απόγονο της οικογενείας Βέρου, για τις φωτογραφίες που μου έστειλε και ελπίζω να ακολουθήσουν την ευγενική του χειρονομία και άλλοι. Για να προσθέσουμε στο παζλ της ιστορία της Σιάτιστας και άλλα κομμάτια.

Σιάτιστα 13 Σεπτεμβρίου 2018
Λάζαρος Γ. Κώτσικας
Πολιτικός Μηχανικός, PhD

Κυριακή 9 Σεπτεμβρίου 2018

Ποιες πολιτικές έχουμε ανάγκη σήμερα στην Τοπική Αυτοδιοίκηση


Το άρθρο στον παραπάνω σύνδεσμο θέτει ένα καίριο ερώτημα. «Ποιες πολιτικές έχουμε ανάγκη σήμερα στην Τοπική Αυτοδιοίκηση;». Ζούμε σε μια εποχή μεγάλης οικονομικής κρίσης στην οποία δεν φαίνεται αδιέξοδο. Οι πόροι που διαχειρίζονται οι με αυξημένες αρμοδιότητες ΟΤΑ είναι λίγοι. Οι απαιτήσεις που έχουμε όμως από αυτούς είναι σίγουρα περισσότερες.

Η Σιάτιστα έπρεπε να είχε καταλάβει τι πραγματικά συνέβη το 1978 όταν είχε γίνει παραδοσιακός οικισμός. Δεν άλλαζαν απλά οι όροι δόμησης στην περιοχή. Δεν απέκτησε έναν χαρακτηρισμό. Ανοιγόταν ένας νέος δρόμος προς την ανάπτυξη. Άργησε, η ακμή στον κλάδο της γούνας την οδήγησε να αγνοήσει και υφιστάμενους κλάδους ανάπτυξης όπως η γεωργία και η κτηνοτροφία.
Οι επιπτώσεις σήμερα είναι κάτι παραπάνω από ορατές. Νιώθουμε ότι βρισκόμαστε παρά πολύ πίσω.

Ο κλάδος της γούνας σε τέλμα. Γεωργία και κτηνοτροφία σε στασιμότητα. Στον τουρισμό; Χάθηκε πάρα πολύς χρόνος, ευκαιρίες και υπάρχει ο φόβος ότι η κατάσταση είναι μη αναστρέψιμη.
Το ΥΠΠΟ αδυνατεί να συντηρήσει τα αρχοντικά που έχει στην κατοχή του. Ο Δήμος στα σαράντα χρόνια παρουσίασε ελάχιστα αποτέλεσμα σε σχέση με αυτά που θα αναμέναμε. Οι ιδιοκτήτες διατηρητέων είναι σε απόγνωση. Δεν έχουν την οικονομική δυνατότητα να διασώσουν τα κτίρια αυτά και δεν μπορούν να αξιοποιήσουν αυτό το κομμάτι της περιουσίας τους. Κομμάτι που τους δημιουργεί μόνο υποχρεώσεις.



Αν διαβάσουμε το άρθρο αυτό θα αναρωτηθούμε. Ποιος ήταν ο δήμαρχος οραματιστής και όχι ο διαχειριστής; Είχε τους αντιδημάρχους, συνεργάτες στην υλοποίηση του οράματος, που ο ρόλος τους περιοριζόταν στην μετακίνηση ενός κάδου σκουπιδιών σε άλλο σημείο, στην επισκευή ενός υπονόμου, ή στο «μπάλωμα» μιας λακκούβας;

Θα μεταφέρω την άποψη του αρθρογράφου για τον ρόλο του δημοτικού συμβουλίου.
Τα δημοτικά συμβούλια πρέπει να υπερβαίνουν την αποξένωσή τους από την οικονομία και να λειτουργούν σαν μια “επιχειρηματική” μονάδα η οποία κινητοποιεί το ανθρώπινο και υλικό κεφάλαιο μιας περιοχής για να επιτύχουν το μέγιστο δυνατό αποτέλεσμα σε προστιθέμενη κοινωνική αξία, σε νέο κοινωνικό πλούτο, σε εισοδήματα και απασχόληση, σε ποιότητα ζωής για τους πολίτες τους”.

Ας αναλογιστούμε λοιπόν όλα τα παραπάνω. Η σύνθεση των συμβουλίων, ο δήμαρχος, οι αντιδήμαρχοι επιλεγόταν με κάποιο διαφορετικό κριτήριο όλα αυτά τα χρόνια;

Και μια ερώτηση ο δεσμός για το άρθρο περιέχει την λέξη “citybranding”. Έχει ψάξει ποτέ κανένας τι ακριβώς τι σημαίνει; Καλή ανάγνωση στο άρθρο λοιπόν!



Λάζαρος Γ. Κώτσικας
Πολιτικός Μηχανικός, PhD

Σάββατο 8 Σεπτεμβρίου 2018

ΜΕΘΟΔΙΟΣ ΑΝΘΡΑΚΙΤΗΣ | Ο μεγάλος δάσκαλος που δίδαξε και στην Σιάτιστα

Ο Μεθόδιος Ανθρακίτης γεννήθηκε κάπου το 1660 και πέθανε το 1736. Το χωριό του στην Ζαγορά ονομάζεται πλέον Ανθρακίτης. Από το 1698 έως το 1708 ιερουργούσε στον Ναό του Αγίου Γεωργίου στην Βενετία. Εκεί όμως παράλληλα σπούδασε θεωρητικές επιστήμες και φιλοσοφία. Το 1708 έρχεται στα Γιάννενα και έπειτα το 1710 πηγαίνει και διδάσκει στη σχολή Γώργιου Κυριτζή στην Καστορία.


Ο Μεθόδιος Ανθρακίτης καθιέρωσε στην διδασκαλία του την καθομιλουμένη γλώσσα της εποχής του, γιατί πίστευε ότι αυτό είναι το μέσο με το οποίο μπορεί να επικοινωνήσει ο δάσκαλος με τον μαθητή. Σε αντιδιαστολή με την επικρατούσα άποψη των λογίων στο Φανάρι που πίστευαν στην επαναφορά της αρχαΐζουσας για την νεολαία του ο γένους. Ήταν στο πνεύμα των καιρών. Οι νεωτερικές του απόψεις αλλά και η κριτική του στα κακώς κείμενα της Εκκλησίας δεν πέρασαν απαρατήρητα σε αυτούς που επέμεναν στην στασιμότητα και τον σκοταδισμό.

Το 1719 έρχεται στην σχολή να σπουδάσει και να διδάξει ο Ιερόθεος ο Ιβηρίτης. Ο Ανθρακίτης τον φιλοξένησε στο σπίτι του. Ο Ιερόθεος δεν άργησε να του δείξει την ευγνωμοσύνη του. Άρχισε να κατηγορεί ακόμα και δημόσια των δάσκαλο του και για το πώς εξασκούσε τα καθήκοντα του ως ιερέας αλλά και για τις αιρετικές, όπως αυτός θεωρούσε, απόψεις του. Ο Ιερόθεος βρήκε υποστηρικτές. Ανάμεσα τους και ο τότε Μητροπολίτης Καστοριάς και ο Γεώργιος Ρούσης, ο γιος του επίσκοπου Σισανίου Ζωσιμά.

Ο Ανθρακίτης μη θέλοντας να ασχοληθεί με τις ιδεοληψίες τους πηγαίνει με τους οπαδούς του στην Σιάτιστα και διδάσκει δύο χρόνια (1721-1723). Οι Σιατιστινοί δεν συμμεριζόταν ευτυχώς τις εμμονές του γιου του Ζωσιμά.

Ο Ιερόθεος έκλεψε τα χειρόγραφα του δασκάλου του και με αυτά ξεκίνησε την ιερή του αποστολή καταστροφής του Ζωσιμά. Ήρθε και στην Σιάτιστα για να το καταγγείλει. Έτσι την 23η Αυγούστου 1723 το Πατριαρχείο Κωνσταντινούπολης τον καταδικάζει ως αιρετικό και φυγόδικο γιατί δεν παρουσιαζόταν για να απολογηθεί. Απαγορεύει την ανάγνωση των χειρογράφων του και επί ποινή αφορεσμού δεν επιτρέπεται στους πιστούς να έχουν οι πιστοί οποιαδήποτε συναναστροφή  μαζί του. Η απόφαση καταγράφεται και στον Κώδικα του Ζωσιμά στην Σιάτιστα.

Ο Μεθόδιος Ανθρακίτης παρουσιάζεται στο Πατριαρχείο όπου απολογείται ενώπιον της Συνόδου. Μέλος της ήταν και ο Ζωσιμάς. Ο Ιερόθεος εμφανίζει τα χειρόγραφα του Ανθρακίτη. Η Σύνοδος τον καλεί να τα αποκηρύξει και να απαρνηθεί τις απόψεις του. Τα χειρόγραφα του Ανθρακίτη καίγονται παρουσία των μελών της Συνόδου! Μια πράξη σαν αυτές που επιτελούσε η Ιερά Εξέταση. Σαν αυτή που έμεινε στην ιστορία με το όνομα «Νύχτα των Κρυστάλλων».

Ο Γεώργιος Λάιος κατηγορεί τον Ζωσιμά που τάχθηκε με τους σκοταδιστές ενώ γνώριζε πολύ καλά ποιος ήταν ο Μεθόδιος Ανθρακίτης. Θεωρεί πως θα μπορούσε με παρέμβαση του να μην αφήσει την Σύνοδο να προβεί στις ντροπιαστικές αυτές ενέργειες. Το έκανε άραγε για να μην δυσαρεστήσει τους υπολοίπους Συνοδικούς και χάσει την μεγάλη επιρροή που είχε προς αυτούς; Άγνωστο. Τελικά, ο Ανθρακίτης αποκαθίσταται εν μέρει το 1725 και μέχρι το 1736 διδάσκει στα Γιάννενα όπου και πεθαίνει.


Ένας δάσκαλος μένει στην ιστορία όχι μόνο για τις διδακτικές του μεθόδους, τις απόψεις του αλλά και για τους μαθητές του που συνεχίζουν το έργο του και αφήνουν το δικό τους αποτύπωμα στα γράμματα. Μαθητές του ήταν ο μεγάλος διαφωτιστής Ευγένιος Βούλγαρης και ο Μπαλάνος Βασιλόπουλος που διακρίθηκε στην συγγραφή μαθηματικών έργων.

ΠΗΓΕΣ

Γεώργιος Λάιος, Η ΣΙΑΤΙΣΤΑ ΚΑΙ ΟΙ ΕΜΠΟΡΙΚΟΙ ΟΙΚΟΙ ΧΑΤΖΗΜΙΧΑΗΛ ΚΑΙ ΜΑΝΟΥΣΗ (17ος – 19ος αι)

Τετάρτη 5 Σεπτεμβρίου 2018

ΘΕΜΑ ΜΕ ΤΟ ΚΕΝΤΡΟ ΥΓΕΙΑΣ;

Για το θέμα της διαχείρισης του κτιριακού αποθέματος του Δήμου Βοΐου κάποτε μαζί με όλους τους εμπλεκομένους θα πρέπει να ανοίξει ένα σοβαρή συζήτηση για την λειτουργία τους. Υπάρχουν πολλά θέματα που πρέπει να επιλυθούν. Το βασικότερο η χρήση τους!

Για αυτό το θέμα θα ασχοληθώ αργότερα όπως όταν ξεκίνησα να γράφω για το ΒΙΟ.ΠΑ.
Σήμερα με την ανακοίνωση του Μιχάλη Καραμπατζιά μαθαίνουμε ότι υπάρχει ζήτημα για το Κέντρο Υγείας.


Πόσο θα κοστίσουν οι εργασίες για την μετατροπή του νέου χώρου που θα φιλοξενήσει το Κέντρο Υγείας προσωρινά;

Πόσα χρήματα θα κοστίσει η επισκευή του παλιού Κέντρου Υγείας;

Η σύγκριση των δύο προϋπολογισμών έγειρε την ζυγαριά στην απόφαση για την μετακόμιση του Κέντρου Υγείας; Μήπως θα αργήσει αρκετά η κατασκευή και η προμήθεια του εξοπλισμού (να μην το ξεχνάμε ποτέ αυτό) του νέου Κέντρου Υγείας;

Στην δεύτερη περίπτωση, το κτήριο του παλιού Κέντρου Υγείας, όταν θα λειτουργήσει το νέο, θα είναι δυνατόν να συνεχίσει να λειτουργεί με άλλη χρήση αφού θα είναι πλέον επισκευασμένο.
Ποιες ενέργειες έκανε ο Δήμος όλα τα χρόνια για την επισκευή του Κέντρου Υγείας. Ο φόβος του σεισμού υπάρχει από εδώ και πέρα; Δηλαδή τα οκτώ τελευταία χρόνια φιλοξενούνταν το Κέντρο Υγείας σε ακατάλληλο κτήριο;

Την απαξίωση του Κέντρου Υγείας Σιάτιστας την έφεραν οι ζημιές από τον σεισμό ή η αποδυνάμωση του στελεχιακού δυναμικού και του εξοπλισμού του; Αν δεν στελεχωθεί όπως πρέπει και το νέο μήπως θα απαξιωθεί τελικά και αυτό;

Τεράστιες γκάφες του κεντρικού σχεδιασμού πληρώνουμε όλοι οι Έλληνες!

Ενώ υπήρχε ο προγραμματισμός για την συνένωση των δήμων, χτιζόταν νέα δημαρχιακά μέγαρα.
Δημιουργούνται πανεπιστήμια, κατασκευάζονται εγκαταστάσεις όχι με κριτήριο την σύνθεση του επιστημονικού δυναμικού που χρειάζεται η Ελλάδα αλλά με κριτήριο πόσες γκαρσονιέρες θα γεμίσουν σε κάθε πόλη.

Η Εγνατία κατασκευάστηκε αργά. Αν υπήρχε από πριν, η χωροθέτηση και το μέγεθος το νοσοκομειακών μονάδων στην Βόρεια Ελλάδα θα γινόταν αλλιώς. Μεγάλα νοσοκομεία σε θέσεις πλησίον της Εγνατίας Οδού. Μικρά νοσοκομεία σε μεγαλουπόλεις. Αναβαθμισμένα κέντρα υγείας σε μικρές πόλεις.

Στην Ελλάδα τελικά το πρόβλημα δεν είναι ότι δεν ξέρουμε να παίρνουμε αποφάσεις. Το πρόβλημα οφείλεται στο γεγονός ότι στην διαδικασία λήψης αποφάσεων λαμβάνουμε υπόψη μας παραμέτρους που δεν θα έπρεπε.

Τελικά και την χωροθέτηση στην Ελλάδα την βγάλαμε άχρηστη.

Σιάτιστα 05.09.2018
Λάζαρος Γ. Κώτσικας
Πολιτικός Μηχανικός, PhD