Το πρόβλημα των Αρχοντικών στην Σιάτιστα. Μια κουβέντα που πρέπει να ξεκινήσει...

Μέσω των αναρτήσεων αυτής της σελίδας οι φωτογραφίες των αρχοντικών προκάλεσαν τον θαυμασμό πολλών κατοίκων της Σιάτιστας (και όχι μόνο).

Αλλά από το φωτογραφικό υλικό που αναρτήθηκε παρουσιάστηκε έστω και ελάχιστα, το πρόβλημα της εγκατάλειψης των αρχοντικών.

Το σχόλιο του Ανδρέα Τσόκα στην ανάρτηση για το αρχοντικό Κατρανά, θεωρώ πως θα πρέπει να είναι η απαρχή σε μια συζήτηση που πρέπει επιτέλους να ξεκινήσει αναλογιζόμενοι τα λάθη που έγιναν στο παρελθόν. Για αυτό παραθέτω την αποψή του με ένα τρόπο που ελπίζω να γίνει γνωστή σε όλους τους φίλους της σελίδας.

---

Ένα από τα ωραιότερα αρχοντικά (αρχοντικό Κατρανά)! Μπορεί να παρεξηγηθώ αλλά αυτά περί πολιτείας μου ακούγονται περίεργα όταν σε μια πόλη που σε εποχές ευμάρειας και "εχθρικού' διοικητικού περιβάλλοντος (τουρκοκρατία) μεγαλούργησε (αρχοντικά, ναούς, εκκλησίες, σχολεία κ.ά.) και στην πλέον πρόσφατη αντίστοιχη του απροσμέτρητου πλούτου της γούνας σχεδόν κατέστρεψε το παρελθόν της. 

Και συγκεκριμένα ας επιχειρηματολογήσει κάποιος για το πόσοι μπορούσαν να αναλάβουν την αποκατάσταση ενός αρχοντικού τη δεκαετία του '70 και του '80 ως "ψιλοεπένδυση" και δε το έκαναν. Τα "παλιοντάμια' παραμένουν "παλιοντάμια' και έτσι τα αντιμετωπίζουν οι κάτοικοι και επιπρόσθετα ως πρόβλημα της όποιας υποθετικής ανάπτυξης. Μόνο πανηγυρισμοί δεν έλειπαν με το σεισμικό πρόγραμμα σε κάθε κατεδάφιση. Αντίο Αποστολική Διακονία αλλά και τα αρχοντικά στο δρόμο πάνω από του Μανούση και του Κατρανά για παράδειγμα.

---

Θα ήθελα να όμως να προσθέσω τα ερώτηματα:

• Ποια βοήθεια είχε ο κάθε ιδιώτης από τους αρμόδιους φορείς, ξεκινώντας από το Δήμο και την Αρχαιολογική Υπηρεσία για να επενδύσει σε κάποιο αρχοντικό; 
• Ήταν έτοιμη η Σιάτιστα για να διαχειριστεί αρχικά και ύστερα να αξιοποιήσει το γεγονός του χαρακτηρισμού της ως παραδοσιακός οικισμός το 1978;
• Προσπάθησε η Σιάτιστα  να μάθει από άλλες περιπτώσεις παραδοσιακών οικισμών;

Πρωτομαγιά στη Σιάτιστα, αναδρομή στο παρελθόν

---

www.siatistanews.gr

---

Με την ανεκτίμητη βοήθεια του Φίλιππου Ζυγούρη, θα μάθουμε πως γιορταζόταν η Πρωτομαγιά στην Σιάτιστα.

Ο Ζυγούρης στην αρχή στην σχετικής του ενότητας με τίτλο "Πρωτομαϊά" στα "Ιστορικά Σημειώματα (1)" περιγράφει πως τα τα κορίτσια πάνε να μαζέψουνε λουλούδια για να "τσακώσουν τον Μάη" στην εξοχή.

Ό Άγιος Χριστόφορος

Στην συνέχεια το σημείο που αποτελεί το επίκεντρο στο οποίο γίνεται ο εορτασμός της Πρωτομαγιάς είναι το ύψωμα στο οποίο βρίσκεται ο Άγιος Χριστόφορος.

---

Εκεί συναθροίζονται άνδρες, γυναίκες, κορίτσια και παιδιά (αγόρια), όργανα (μουσικοί) και καφετζήδες. 

Άλλοι είναι απλοί θεαταί, που μεταβαίνουν πέρα από την εκκλησιά στα πλαβοβότανα και κόβουν από τα ευώδη αυτά χόρτα, άλλοι χορεύουν και άλλοι κάμνουν οικογενειακούς και φιλικούς κύκλους και τρώγουν τις ετοιμασίες που έφεραν από τα σπίτια τους και διασκεδάζουν έως τις εσπερινές ώρες και πολλάκις έως τις νυχτερινές ώρες τραγουδούντες κοντά στα άλλα και το εξής: 

"Τώρα Μαϊά, τώρα δροσιά, τώρα το καλοκαίρι, 

τώρα κι ο ξένος βούλεται να πάνει στα δικά του. 

Νύχτα σελών’ το μαύρο του, νύχτα τον καλιγώνει. 

Βάζει τα πέταλα χρυσά και τα καρφιά ’σημέινα 

και τα καλιγοσφύρια του ήταν μαλαματέινα." 

---

ΠΗΓΕΣ

1. "Ιστορικά σημειώματα περί Σιατίστης και λαογραφικά αυτής, Υπό Φιλίππου Αν. Ζυγούρη" (Επιμέλεια Θεοδώρα Ζωγράφου-Βώρου), 22.Πρωτομαϊά (σελ. 120).

ΜΟΙΡΑΙ, από το ΠΑΝΘΕΟΝ στο Αρχοντικό Κανατσούλη

Σε προηγούμενη ανάρτηση μας είχαμε περιγράψει την τοιχογραφία με τον τίτλο "ΓΟΡΓΟΝΕΣ" στο Αρχοντικό Χατζημιχαήλ - Κανατσούλη. Θέμα μας σήμερα η τοιχογραφία με τον τίτλο "ΜΟΙΡΑΙ".

ΜΟΙΡΑΙ

Η τοιχογραφία όπως και αυτή με τις γοργόνες είναι τμήματα μιας μεγαλύτερης τοιχογραφίας που διακοσμεί το χειμωνιάτικο του μεσοπατώματος στο Αρχοντικό Κανατσούλη με τον γενικό τίτλο ΠΑΝΘΕΟΝ και η οποία περιέχει στο μεγαλύτερο τμήμα της θέματα από την ελληνική μυθολογία.

Σε επόμενη ανάρτηση θα αναλύσουμε για αυτό που αποτέλεσε έναυσμα και πηγή έμπνευσης του δημιουργού του ΠΑΝΘΕΟΝ αλλά και για την ταυτότητα του δημιουργού.

Σύμφωνα με την ελληνική μυθολογία οι Μοίρες ήταν κόρες του Κρόνου και ήταν τρεις.

Η πρώτη Μοίρα, η Κλωθώ, "αυτή που κλώθει", γνέθει το νήμα της ζωής, (συμβολίζει το παρόν).

Η Λάχεσις (το παρελθόν), το ξετυλίγει, (μοιράζει τους κλήρους, καθορίζει τι θα "λάχει" στον καθένα, εξ ού και λαχείο).

Η Άτροπος το κόβει, όταν έρθει η ώρα (συμβολίζει το μέλλον).

Ο ζωγράφος μας και εδώ δίνει μια δική του εκδοχή στο μύθο, οι τρεις μοίρες καθισμένες σε ένα βουνό, η Κλωθώ με γαλάζιο φόρεμα, η Λάχεσις  με κόκκινο και Άτροπος με γαλάζιο κρατάνε το νήμα της ζωής και μπροστά τους περνάνε οι ζωές των ανθρώπων.

Η δύσκολη πορεία τους πάνω στο βουνό μπροστά από τις μοίρες ίσως συμβολίζει την διαδρομή της ζωής που είναι γεμάτη δυσκολίες. Στο τέλος το νήμα της ζωής κόβεται και κατακρημνίζεται από το γκρεμό, στον θάνατο, όπως μάλλον συμβολίζει ο ζωγράφος στην βάση αυτής της τοιχογραφίας.

ΠΗΓΕΣ

Ελληνική μυθολογία, Οι Θεοί, Ι. Θ. Κακριδής

Το πρόγραμμα "ΔΡΟΜΟΙ ΤΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ, ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ ΚΑΙ ΓΝΩΣΗΣ" του Δήμου Βοίου στην ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ

Mε χαρά διαπίστωσα μέσα από το άρθρο με τίτλο Αριστοτέλης και Πυθαγόρας στην υπηρεσία του τουρισμού του σημερινού φύλλου της εφημερίδας Η ΚΑΘΗΜΕΡΙΝΗ   (ΠΛΗΡΕΣ ΑΡΘΡΟ) ότι έχει αρχίσει να γίνεται ευρύτερα γνωστή η προσπάθεια του Δήμου Βοιού, που μαζί με άλλους δήμους επιδιώκει να υιοθετήσει εναλλακτικές μορφές τουρισμού ώστε να απεγκλωβιστεί από παραδοσιακές και παρωχημένες μεθόδους στον τουρισμό.

Η απόπειρα για τον Δήμο Βοίου γίνεται μέσω του project με τον τίτλο "ΔΡΟΜΟΙ ΤΟΥ ΕΜΠΟΡΙΟΥ, ΤΗΣ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ ΚΑΙ ΓΝΩΣΗΣ" που όπως σημειώνει η εφημερίδα:

"περιλαμβάνει μία σειρά δράσεων με άλλες χώρες όπου έδρασαν και πρόκοψαν οι Σιατιστινοί έμποροι και λόγιοι με στόχο τη δημιουργία μιας νέας πολιτιστικής διαδρομής".

Στην κατεύθυνση του project κινείται η εκδήλωση που θα πραγματοποιηθεί την Πέμπτη 27 Απριλίου στο Πνευματικό Κέντρο "Άρης & Λίλιαν Βουδούρη" με τίτλο "Διαχρονικές Πολιτισμικές Σχέσεις της περιοχής μας με την Ουγγαρία" όπου θα είναι καλεσμένος ο Πρέσβης της Ουγγαρίας και θα έχει ως κεντρικό ομιλητή τον δημοσιογράφο και συγγραφέα Χρίστο Ζαφείρη.

Σε επόμενες αναρτήσεις θα περιγραφούν αναλυτικά οι δράσεις και ο στόχος του project!

Φυσικά, για να επιτευχθούν οι στόχοι του project θεωρώ πως θα είναι χρήσιμο μεταξύ άλλων να υλοποιηθούν παρόμοιες εκδηλώσεις στις πόλεις που ήταν ο τελικός σταθμός αυτών των δρόμων.

Θα πρέπει επίσης, να ξεκινήσει ο σχεδιασμός (έστω και πολύ αργοπορημένα) της στρατηγικής για την διαχείριση του θέματος των αρχοντικών και εν συνόλω της πολιτιστικής μας κληρονομίας.

Θα πρέπει επίσης, να δοθούν οι κατευθύνσεις για την δημιουργία και τον συντονισμό των απαραιτήτων υποδομών που θα υποδεχθούν και θα φιλοξενήσουν τους τουρίστες.

Θα πρέπει επίσης, να εξεταστούν και άλλες προοπτικές προς την κατεύθυνση του εναλλακτικού τουρισμού, όπως των περιπατητικών μονοπατιών, της ήπιας αξιοποίησης του Βούρινου και της ανάπτυξης επιχειρηματικού πλάνου πάνω στο οποίο θα λειτουργήσουν υποδομές του Δήμου όπως αυτές του Πνευματικού Κέντρου "Άρης και Λίλιαν Βουδούρη.




22/04/2017 Λάζαρος Γ. Κώτσικας
Πολιτικός Μηχανικός, PhD

Χρίστος Ζαφείρης, ο κεντρικός ομιλητής της εκδήλωσης της Πέμπτης στην Σιάτιστα

Ο Χρίστος Ζαφείρης είναι δημοσιογράφος και συγγραφέας δώδεκα βιβλίων ιστορικής έρευνας για την Θεσσαλονίκη, τον περιφερειακό ελληνισμό και ελληνικούς τόπους.

Γεννήθηκε στην Κρανιά Ελασσόνας το 1945 και είναι πτυχιούχος του τμήματος Αρχαιολογίας και Ιστορίας του Α.Π.Θ..

Εργάστηκε στο Ραδιόφωνο, την Τηλεόραση και τον Τύπο ως συντάκτης και διευθυντικό στέλεχος. Ασχολήθηκε ιδιαίτερα με το ντοκιμαντέρ, ως ερευνητής και σεναριογράφος, σε θέματα για τη Θεσσαλονίκη και τον μείζονα ελληνισμό.

Βιβλία του Χρίστου Ζαφείρη

(2016) Η Θεσσαλονίκη των Εβραίων, Επίκεντρο
(2014) Θεσσαλονίκη, η παρουσία των απόντων, Επίκεντρο
(2011) "Αντεθνικώς δρώντες...", Επίκεντρο
(2010) Πέλλα, Ζαρζώνη
(2008) Εορδαίας εγκώμιον, Επίκεντρο
(2008) Μνήμης οδοιπορία, Επίκεντρο
(2007) Βέροια, Ζαρζώνη
(2007) Η μνήμη της πόλης, Γνώση
(2007) Πιερία, Ακτές Ολύμπου, Ζαρζώνη
(2006) Θεσσαλονίκης τοπιογραφία, Επίκεντρο
(2002) Επισκευαστής αναμνήσεων, Παρατηρητής
(2002) Το ξενάχωμα, Εξάντας
(2001) Χαράγματα αγάπης, Παρατηρητής
(2000) Εμείς του 60 οι εκδρομείς, Εξάντας
(1998) Βαλκάνιος πραματευτής, Εξάντας
(1998) Σαμοθράκη, Ζαρζώνη
(1997) The Thessaloniki Handbook, Εξάντας
(1997) Θεσσαλονίκης εγκόλπιον, Εξάντας
(1994) Εν Θεσσαλονίκη 1900-1960, Εξάντας
(1993) Ο έρως σκέπει την πόλη, Εξάντας

Βαλκάνιος Πραματευτής (1998)

Το βιβλίο ίσως που θα είναι στο επίκεντρο  της εκδήλωσης. Στο  οπισθόφυλλο του βιβλίου αναγράφονται τα εξής:

Οι πραματευτάδες -πλανόδιοι εμπορευόμενοι- από τη Μακεδονία και την Ήπειρο δημιούργησαν στους τρεις τελευταίους αιώνες τις μεγάλες ελληνικές κοινότητες και παροικίες των Βαλκανίων και της Κεντρικής Ευρώπης. Στέριωσαν, σπούδασαν και πλούτισαν στα ξένα, ευεργετώντας με κάθε τρόπο την πατρίδα. Ελληνικές κοινότητες και παροικίες στη Σερβία και Αυστροουγγαρία και προαιώνιες εστίες του αλύτρωτου βαλκανικού ελληνισμού προσεγγίζει αυτό το βιβλίο. Ξεχασμένες ιστορικές στιγμές, τόπους και πρόσωπα που βρέθηκαν εκτός ελληνικών συνόρων, μεγαλούργησαν, συρρικνώθηκαν, έμειναν πικρή ανάμνηση ή νοσταλγία. 

Θυμούμενοι ότι πολλοί Σιατιστινοί συγκαταλλεγόταν στους Βαλκάνιους Πραματευτάδες και ότι η οικογένεια Μανούση και η οικογένεια  Χατζημιχαήλ (πρώτοι ιδιοκτήτες του Αρχοντικού Κανατσούλη) εγκαταστάθηκαν στην Αυστρία και απέκτησαν τίτλο ευγενίας, είναι λογικό, μια τέτοια εκδήλωση να μας προκαλέσει εξαιρετικό ενδιαφέρον.

Το τηλεοπτικό ντοκυμαντέρ Βαλκάνιος Πραματευτής

Έχοντας ως τίτλο, τον τίτλο του  βιβλίου "Βαλκάνιος Πραματευτής"  και βασιζόμενο σε αυτό γυρίστηκε από την ΕΡΤ το 2001 το ντοκυμαντέρ που σκηνοθέτησε ο Απόστολος Κρυωνάς και παρουσιάστηκε σε έξι ωριαία επεισόδια, από τη ΝΕΤ.

Στο ντοκυμαντέρ γίνεται εκτενής αναφορά στα αρχοντικά της Σιάτιστας που ήταν το αποτέλεσμα του πλούτου που απέκτησαν οι Σιατιστινοί που περπάτησαν τους δρόμους του εμπορίου προς την Αυστροουγγαρία. Εξ' ού και οι επιδράσεις που δέχθηκαν και τις βλέπουμε στις τοιχογραφίες όπως της Φραγκφούρτης (Αρχοντικό Μαλιόγκα). 

---

ΝΤΟΚΥΜΑΝΤΕΡ - Βαλκάνιος Πραματευτής

---

ΤΟ ΜΕΓΑ ΑΛΦΑΒΗΤΑΡΙΟΝ

---

www.siatistanews.gr

---

"ΤΟ ΜΕΓΑ ΑΛΦΑΒΗΤΑΡΙΟΝ" εκδόθηκε το  το έτος 1771 από τον Μιχαήλ παπά Γεωργίου στη Βιέννη. Είναι το παλαιότερο αλφαβητάριο της νέας ελληνικής. Ο  Μιχαήλ Παπαγεωργίου γεννήθηκε στην Σιάτιστα το 1727 και μάλλον πέθανε το 1796 στην Βιέννη.

Στην αρχή του αλφαβηταρίου στην αριστερή σελίδα η εικόνα της Αγίας Τριάδος και από κάτω το εδάφιο.

"Τρεις εισιν οι μαρτυρούντες εν τω ουρανώ, ο Πατήρ, ο Λόγος, και το άγιον Πνεύμα, και ούτοι οι τρεις εν εισι"

Στην αριστερή σελίδα του βιβλίου ο Παπαγεωργίου μας δίνει τα εξής  πληροφοριακά στοιχεία του βιβλίου.

Το περιεχόμενο του βιβλίου. 

Σε μετάφραση διαβάζουμε: "Σ' αυτό περιέχονται τα εικοσιτέσσερα γράμματα γραμμένα με διαφόρους τρόπους, οι Συλλαβές, οι τόνοι και τα πνεύματα που συμβάλλουν στην ορθή ανάγνωση, η παιδική προσευχή, τα όσα είναι αναγκαία για τη σωτήρια του Ανθρώπου, πίνακας με τη γραφική παράσταση των αριθμών, η προπαίδεια και οι συντομογραφίες."

Από ότι καταλαβαίνουμε δεν είναι απλά αλφαβητάριο αλλά και βιβλίο μαθηματικών και  βιβλίο θρησκευτικών.

Ο συγγραφέας του βιβλίου 

παρα
"Μιχαήλ παπά Γεωργίου του Σιατιστέως"


Οι χρηματοδότες του βιβλίου

ΚΩΝΣΤ ΑΛΕΞΑΝΔ. ΦΙΛΙΠΠΙΔΗΣ του ΓΑΓΟΥ

Οι ηγεμόνες της Αυστροουγγρικής Αυτοκρατορίας την περίοδο που εκδόθηκε το βιβλίο

ΠΗΓΕΣ

1. "Ιστορικά σημειώματα περί Σιατίστης και λαογραφικά αυτής, Υπό Φιλίππου Αν. Ζυγούρη" (Επιμέλεια Θεοδώρα Ζωγράφου-Βώρου), 06. Μιχαήλ Παπαγεωργίου (σελ. 245).
2. "Εν Σιατίστη: Συνάντηση με την Ιστορία μέσα από εκδόσεις βιβλίων του 18ου και 19ου αιώνα" (http://www.siatistanews.gr/kalokairi2009/enSiatisti.pdf)

Περσέας και Ανδρομέδα, ο ελληνικός μύθος στο Αρχοντικό Χατζημιχαήλ - Κανατσούλη

Η ελληνική μυθολογία ενέπνευσε πολλές φορές τους τοιχογράφους στα αρχοντικά της Σιάτιστας. Σήμερα θα εξιστορίσουμε τον μύθο που υπαρχει πίσω από την τοιχογραφία με τον τίτλο "ΓΟΡΓΟΝΕΣ" στο Αρχοντικό Χατζημιχαήλ - Κανατσούλη.

Η τοιχογραφία έχει δύο πρωταγωνιστές, τρεις αδερφές (Σθενώ, Ευρυάλη και Μέδουσα) τις Γοργόνες, οι οποίες κοιτώντας προς τον ουρανό αντικρίζουν ένα φτερωτό άντρα που τις πλησιάζει. Ο άνδρας κρατάει μαχαίρι στο ένα του χέρι και σάκο στο άλλο.

Ο άνδρας δεν είναι ο θεός Ερμής αλλά ο Περσέας. Ο Περσέας και η Μέδουσα (η μοναδική θνητή γοργόνα) είναι οι πρωταγωνιστές της ιστορίας μας. 

Ο ζωγράφος στην τοιχογραφία έχει και τις τρεις γοργόνες, όχι μόνο την Μέδουσα.

Ο μύθος αυτός αποτέλεσε και αποτελεί πηγή έμπνευσης για πολλούς καλλιτέχνες αλλά και κεντρικό θέμα δύο ομότιτλων (1981 & 2010) κινηματογραφικών ταινιών (Η Τιτανομαχία - Clash of the Titans).

Η Μέδουσα με φιδίσια κεφάλια αντί για μαλλιά είχε τόσο απαίσια όψη, ώστε πέτρωνε όσους την αντίκριζαν.

Η "Μέδουσα" ελαιογραφία του Ιταλού ζωγράφου  Michelangelo Merisi. Δημιουργήθηκε γύρω στα 1597 και βρίσκεται σήμερα στην πινακοθήκη Ουφίτσι, στη Φλωρεντία.

Ο Περσέας (όπως ο Ηρακλής και ο Θησέας) ήταν ημίθεος γιός του Διά και της Δανάης. Όταν ο Περσέας, ως καρπός ενός πολλοστού παράνομου έρωτα του Δία καταδιώκεται από την θεά Ήρα σύζυγο του πατέρα του Δία, φτάνει στην Αιθιοπία, βλέπει σε έναν βράχο αλυσοδεμένη την Ανδρομέδα κόρη του βασιλιά Κηφέα και της Κασσιόπης. 

Η Μέδουσα σε μωσαϊκό δάπεδο ρωμαϊκής εποχής μέσα στην πόλη της Νάουσας

Η Ανδρομέδα αποτελεί το θύμα της οργής ενός άλλου θεού του Ποσειδώνα, ο οποίος θέλησε να τιμωρήσει την ύβρη της μητέρας της που περηφανεύτηκε πως η κόρη της ήταν πιο όμορφη από τις Νηρηίδες (μία από αυτές ήταν η Θέτιδα, η μητέρα του Αχιλλέα ενός εκ των πρωταγωνιστών του Τρωικού Πολέμου) που ήταν θεότητες της θάλασσας. Ο Ποσειδώνας, που απολάμβανε την όμορφη παρουσία των Νηρηίδων, απείλησε τον Κηφέα ότι θα κατέστρεφε το βασίλειο του αν δεν πρόσφερε την κόρη του θυσία στο τρομερό τέρας το Κήτος. Ο Κηφέας μέσα σε τρομερή θλίψη αλυσόδεσε την κόρη του η οποία περίμενε το τέλος της.

Ο Περσέας ερωτεύτηκε την Ανδρομέδα και αποφάσισε να σκοτώσει το Κήτος για να την απελευθερώσει. Ο Δίας για να βοηθήσει τον γιό του στέλνει τον Ερμή και την Αθηνά για να τον βοηθήσουν. Οι δύο θεοί τον συμβουλεύουν, να σκοτώσει την Μέδουσα και να πάρει το κεφάλι της. Του προσφέρουν την περικεφαλαία του Άδη, ώστε να είναι αόρατος να πλησιάσει τον στόχο του, το μαγικό σάκο που θα βάλει το τρομερό κεφάλι, τα φτερωτά σανδάλια, επειδή η Μέδουσα, έμενε σε βράχο, στη μέση της θάλασσας, την αστραφτερή ασπίδα, απ' όπου θα έβλεπε το κεφάλι της Μέδουσας και το κοφτερό σπαθί με το οποίο θα έκοβε τον σκληρό λαιμό της Μέδουσας. 

Σε μια άλλη εκδοχή του μύθου αντί των φτερωτών σανδαλιών οι δύο θεοί πρόσφεραν στον Περσέα το φτερωτό άλογο τον Πήγασο. 

Ο ζωγράφος μας δίνει μια δική του εκδοχή στο μύθο, ο Περσέας είναι φτερωτός αλλά κρατάει το σπαθί και τον μαγικό σάκο.

Ο Περσέας σκοτώνει μετά από περιπέτειες την Μέδουσα παίρνει το κεφάλι της το βάζει στην μετώπη της ασπίδας του  και με τα φτερωτά σανδάλια πετάει για να σώσει την Ανδρομέδα. Φτάνει πάνω στην στιγμή που το Κήτος θέλει να σκοτώσει την Ανδρομέδα. Μόλις το Κήτος αντικρίζει το κεφάλι της Μέδουσας πετρώνει, ο Περσέας παντρεύεται την Ανδρομέδα και ο μύθος έχει ένα όμορφο τέλος όπως και τα κλασσικά παραμύθια.

Στο επισυναπτόμενο βίντεο μπορούμε να παρακολουθήσουμε την μάχη μεταξύ του Περσέα και της Μέδουσας από την ταινία του 1981.

ΠΗΓΕΣ

1. Ελληνική μυθολογία, Οι Ήρωες, Ι. Θ. Κακριδής

Οι περδίκες και τα μηνύματα που γραφόταν πάνω σε αυτές

---

www.siatistanews.gr

---

Στα σημειώματα του Φιλίππου Ζυγούρη μαθαίνουμε για την διαδικασία με την οποία ετοιμαζόταν τα αυγά, τα οποία διακοσμούσαν με σχέδια ή μηνύματα, τα αυγά που και εμείς τα γνωρίζουμε με το όνομα "περδίκες".

Ποιοι ζωγράφιζαν τις περδίκες;
"Τα κορίτσια κάθονται στα σπίτια και μαζεύονται σε ένα σπίτι της γειτονιάς, για να αρχίσουν να γράφουν τις περδίκες,..."

"έχουν τα βράδια παρόμοιες συγκεντρώσεις των κοριτσιών σε ηλικία (γάμου)"

Πότε έβαφαν τις περδίκες;
"Όλες οι μέρες της Μεγάλης Βδομάδας ως τη Μεγάλη Πέφτη, που βάφουν τα αυγά και τις περδίκες,..." 

Για ποιους προοριζόταν οι περδίκες;
"...που θα διανείμουν στους φίλους και συγγενείς επισκέπτες το Πάσχα ή θα τις στείλουν πασχαλινό δώρο στους μνηστήρες τους, αν είναι αρραβωνιασμένες." 

Πως ετοιμαζόταν οι περδίκες;
"Τις περδίκες (τις) γράφουν με ειδικά κοντύλια, τα οποία βουτίζουν σε κηρί λυωμένο και τα επιθέτουν στιγμιαία σε φλόγα λάμπας πρωτόγονης ή λυχναριού." 

"...Με το κοντύλι αυτό γράφουν σε αυγό, ολίγο ζεστό..."

Το κλίμα μέσα στο οποίο ετοιμαζόταν οι περδίκες
"Μεγάλη ευχαρίστηση και χαρά απεικονίζεται στα πρόσωπα των κοριτσιών και γίνεται φανερή από τα τραγούδια που συνοδεύουν την εργασία αυτή, αλλά και άμιλλα ποιο να κάμει σχέδιο που να χρησιμεύσει ως υπόδειγμα στα άλλα." 

Ποιά ήταν τα σχέδια που ζωγράφιζαν ή τι έγραφαν πάνω στις περδίκες
"...(ζωγράφιζαν πάνω στο αυγό) πουλιά, σταυρούς, βυζαντινό αετό, φράσεις από θρησκευτικά τροπάρια..., "

Μέσα από τις περδίκες μπορούσαν να περαστούν με μυστικότητα μηνύματα με περιεχόμενο,
είτε ερωτικό:
"Χριστός ανέστη, μάτια μου, κι έλα να φιληθούμε, τώρα τα Πασχαλόιορτα να μην απεικαστούμε". 

είτε εθνικό:
"Απαραίτητη ήταν στην υπόδουλη εποχή η απεικόνιση της εθνικής μας σημαίας με τις λέξεις «καλή Ελευθεριά» και «στην Αγιά Σοφιά»".

Άλλες εποχές, άλλα ήθη, άλλα έθιμα...


ΠΗΓΕΣ

1. "Ιστορικά σημειώματα περί Σιατίστης και λαογραφικά αυτής, Υπό Φιλίππου Αν. Ζυγούρη" (Επιμέλεια Θεοδώρα Ζωγράφου-Βώρου), 10. Το Πάσχα (σελ. 120).

Πάσχα, τα δώρα των Σιατιστινών προχούντων στον δεσπότη!

---

www.siatistanews.gr

---

Μετά την Λειτουργία της Δεύτερης Ανάστασης, το απόγευμα της Κυριακής, όλοι κατευθυνόμαστε στην Μητρόπολη για να δεχτούμε με πολύ χαρά το δώρο του μητροπολίτη, το πασχαλινό αυγό. Παλαιότερα ο εορτασμός γινόταν λίγο διαφορετικά και ανατρέχοντας πάλι τα "Ιστορικά Σημειώματα" του Φίλιππου Ζυγούρη μαθαίνουμε τι γινόταν ακριβώς.

Η περιγραφή ξεκινάει από το βράδυ της Ανάστασης:

---

Ύστερα επιστρέφουν (οι κάτοικοι) μέσα στην εκκλησιά και γίνεται η κανονική λειτουργία. Το πλήθος, άλλοι επιστρέφουν στα σπίτια τους, άλλοι παραμένουν στην εκκλησία έως το τέλος, για να ακούσουν την ευχή του Χρυσοστόμου (ο τότε Μητροπολίτης), που συγχωρεί τους πάντας, νηστεύσαντας και μη νηστεύσαντας. 

Άμα γίνει η απόλυση, οι επίτροποι της εκκλησίας και πολλοί από τους προύχοντας επισκέπτονται τον αρχιερέα, ο οποίος στην αναχώρησή τους προσφέρει με το χέρι από δυο αυγά σε έκαστον. Τα αυγά αυτά ο δεσπότης τα έχει από προσκλήσεις των χριστιανών. 

Όσοι θέλουν να τους επισκεφθεί ο δεσπότης το Πάσχα τού στέλλουν ένα σιμίτι ή κουλούρα με 8-10 αυγά κόκκινα και με καναβέτα με δυο φιάλες κρασί πρώτης ποιότητας.

---

Από το παλιό κτίριο της μητρόπολης ευτυχώς διασώθηκε φωτογραφία που το απεικονίζει η οποία προέρχεται από το λεύκωμα του Συλλόγου Σιατιστέων Θεσσαλονίκης και όπως η λεζάντα μας πληροφορεί καταστράφηκε κατά την περίοδο της Κατοχής!

ΠΗΓΕΣ

1. "Ιστορικά σημειώματα περί Σιατίστης και λαογραφικά αυτής, Υπό Φιλίππου Αν. Ζυγούρη" (Επιμέλεια Θεοδώρα Ζωγράφου-Βώρου), 10. Το Πάσχα (σελ. 121).

Γιατί θα θέλαμε να ξαναδούμε τις επικές ταινίες της Μεγάλης Εβδομάδας;

Φτάνουμε στο τέλος της Μεγάλης Εβδομάδας και κλείνει σιγά- σιγά η μεγάλη παρένθεση στο κεντρικό θέμα της σελίδας μας. Αυτό που διαπίστωσαν οι φίλοι του κλασσικού κινηματογράφου φέτος είναι ότι σε εξαίρεση σε σχέση με άλλες χρονιές οι επικές ταινίες που το σενάριό τους βασιζόταν τα γεγονότα της ζωής του Χριστού ή της περιόδου κοντά χρονικά σε αυτή του Χριστού απουσίασαν από το πρόγραμμα των τηλεοπτικών σταθμών.

Είναι μάλλον λογικό γιατί δυστυχώς στα τηλεοπτικά προγράμματα φέτος κυριαρχούν παραγωγές που το θέμα τους πηγάζει από τα θεάματα στις ρωμαϊκές αρένες.

Γιατί όμως θα θέλαμε να ξαναδούμε αυτές τις ταινίες;

ΟΙ ΔΕΚΑ ΕΝΤΟΛΕΣ (1956)

Αναλογιζόμενοι την απουσία των τεχνολογικών μέσων της εποχής που γυρίστηκε η ταινία μένουμε έκθαμβοι από την σκηνή που ο Μωυσής (Charlton Heston) ανοίγει την Ερυθρά Θάλασσα για να ξεφύγουν οι Ισραηλίτες από τους διώκτες τους Αιγυπτίους.


Η ΩΡΑΙΩΤΕΡΗ ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΚΟΣΜΟΥ (1965)

Σίγουρα η σκηνή της ανάστασης του Λαζάρου επενδυμένη με τον δοξαστικό ύμνο "Αλληλούια" ξεχωρίζει στην ταινία.

Ο ΧΙΤΩΝ (1953)

Η σκηνή που ο Ρωμαίος χιλίαρχος Μαρκελος (Richard Burton) με τρόμο ζει ξανά και ξανά ως εφιάλτη την στιγμή που ως επικεφαλής της ομάδας των Ρωμαίων στρατιωτών σταύρωσε τον Χριστό, μας τρομάζει και εμάς.

ΜΠΕΝ ΧΟΥΡ (1959)

Η σκηνή της αρματοδρομίας και της Ναυμαχίας. Δεν νομίζω ότι χρειάζεται να προσθέσω κάτι άλλο!!


QUO VADIS (1951)

Το αριστουργηματικό παίξιμο του ρόλου του Νέρωνα από τον Peter Ustinov. Η σκηνή της φλεγόμενης Ρώμης. Η σκηνής της εισόδου στο Κολοσσαίο των χριστιανών (εκεί πήρε το βάπτισμα του πυρός και η Sophia Loren).


ΣΠΑΡΤΑΚΟΣ (1960)

Όταν προθυμοποιούνται όλοι οι σύντροφοι του Σπάρτακου (Kirk Douglas) να ανέβουν στον σταυρό για να γλυτώσουν τον αρχηγό τους, θυμόμαστε, χωρίς να ελπίζω να θεωρηθεί ασέβεια, την σταυρική θυσία του θεανθρώπου.

Ο ΒΑΣΙΛΕΥΣ ΤΩΝ ΒΑΣΙΛΕΩΝ (1961)

Μας φέρνει ρίγος το μουσικό θέμα της ταινίας αλλά μας εκνευρίζουν οι χωρίς όριο σεναριακές αυθαιρεσίες.

ΚΛΕΟΠΑΤΡΑ (1963)

Την σκηνή της εισόδου της Κλεοπάτρας (Elizabeth Taylor) στην Ρώμη θα την ζήλευε και η ίδια η Κλεοπάτρα αν ζούσε.

ΒΑΡΑΒΒΑΣ (1961)

Δεν νομίζω  να περιγράφεται καλύτερα σε άλλη ταινία η στιγμή της ηλιακής έκλειψης όταν πεθαίνει ο Χριστός τον σταυρό.


Ο ΙΗΣΟΥΣ ΑΠΟ ΤΗΝ ΝΑΖΑΡΕΤ (1977)

Το βλέμμα του Robert Powel που έκανε το σκηνοθέτη της τηλεταινίας Franco Zeffirelli να αναφωνήσει "Αυτός θα είναι ο Χριστός μου"

Μεγάλο Σάββατο στη Σιάτιστα, το αρνί των αρραβωνιασμένων!

---

www.siatistanews.gr

---

Χάρη στον Φίλιππο Ζυγούρη και τα "Ιστορικά σημειώματα περί Σιατίστης και λαογραφικά αυτής" που με πολύ κόπο έγραψε έχουμε την δυνατότητα να μάθουμε και εμείς για τα έθιμα με τα οποία εορταζόταν το Πάσχα και άλλες γιορτές (όπως θα δούμε και σε άλλες αναρτήσεις).

Σίγουρα ένα αίσθημα νοσταλγίας, σε όλους μας δημιουργείται, για μια εποχή που πέρασε με τις καλές της αλλά και τις κακές της στιγμές.

Για το Μεγάλο Σάββατο, ο συγγραφέας περιγράφει την εικόνα της πολύβουης αγοράς στην Σιάτιστα όπου οι νοικοκυραίοι κάνουν τα ψώνια τους και κάνει ιδιαίτερη μνεία για το πως διάλεγαν οι αρραβωνιασμένοι το αρνί για να το στείλουν δώρο με μια στολισμένη λαμπάδα στην καλή τους.

Η φωτογραφία είναι από την αγορά του Μεγάλου Σαββάτου στην Αθήνα. Προφανώς και αυτή μιας παλαιότερης εποχής.

Λέει χαρακτηριστικά:

"Ιδιαίτερη προσπάθεια καταβάλλεται από τους αρραβωνιασμένους νέους να επιτύχουν όμορφο αρνί, το οποίο το βάφουν με γαριβάλδο (κόκκινο χρώμα), θέτουν (καρφώνουν) στα κέρατα πορτοκάλια ή μήλα χρυσωμένα και το Σάββατο το στέλλουν στην αρραβωνιαστική με μια λαμπάδα ποικιλμένη με φύλλα βαράκι (πολύ λεπτά φύλλα χρυσού) και με διάφορα τσιμπήματα (στο κερί). 

Άμα η αρραβωνιαστική πάρει αυτά, στέλλει δώρα, είδη εργοχείρων, σιμίτι ή κουλούρα, περδίκες 8-10 και μια καναβέτα με δυο φιάλες κρασί, και προσκαλεί τους οικείους του γαμπρού και το γαμπρό σε φιλειά, το γεύμα ή το δείπνο, μια από τις τρεις μέρες του Πάσχα." 

ΠΗΓΕΣ

1. "Ιστορικά σημειώματα περί Σιατίστης και λαογραφικά αυτής, Υπό Φιλίππου Αν. Ζυγούρη" (Επιμέλεια Θεοδώρα Ζωγράφου-Βώρου), 10. Το Πάσχα (σελ. 121).

Η αρχαιότερη εικόνα της Σταύρωσης βρίσκεται στην Μονή του Όρους Σινά;

Η εικόνα της Σταύρωσης που ενσωματώθηκε στην προηγούμενη ανάρτηση έχει κάποια στοιχεία που την κάνουν να ξεχωρίζει από τις άλλες.

Καταρχάς το τμήμα της εικόνας (που δυστυχώς δεν σώζεται ολόκληρη) βρίσκεται στη Μονή του Όρους Σινά στον Ιερό Ναό της Αγίας Αικατερίνης. Σύμφωνα με τις εκτιμήσεις των ερευνητών πρέπει να είναι από τις αρχαιότερες γνωστές εικόνες της Σταύρωσης.

Ποια είναι τα βασικότερα και πιο εύκολα αντιληπτά στοιχεία που την κάνουν να ξεχωρίζει, εκτός από την παλαιοτητά της [1];

•  Ο Χριστός δεν εμφανίζεται γυμνός στο σταυρό. Είναι το στοιχείο που ενισχύει την εκτίμηση ότι η εικόνα είναι πολύ παλιά γιατί στις πρώτες αγιογραφίες, οι αγιογράφοι θεωρούσαν ασέβεια να ζωγραφίσουν γυμνό τον Χριστό.
• Πάνω από την μορφή της Θεοτόκου αναγράφεται η συντομογραφία ΑΓΜΑ δηλαδή Αγία Μαρία στοιχείο που παραπέμπει πριν την περίοδο της Εικονομαχίας δηλαδή πριν το 726 μΧ.
• Αναγράφονται τα ονόματα των εσταυρωμένων ληστών. Γέστας και Δήσ(μας). Τα ονόματα των ληστών δεν αναφέρονται στα αποδεκτά από την εκκλησία ευαγγέλια αλλά στα απόκρυφα και συγκεκριμένα σε αυτό του Νικοδήμου. Ο Δήσμας ήταν αυτός που μετανόησε (παραθέτω το σχετικό απόσπασμα [2]).

ΠΗΓΕΣ

1. Η αρχαιότερη εικόνα της Σταύρωσης του Χριστού, http://yiorgosthalassis.blogspot.com/2017/01/blog-post_116.html
2.  Ο σταυρός του καλού ληστή, https://leipsanothiki.blogspot.gr/2014/03/311.html

"Σήμερον κρεμάται επί ξύλου"

Σήμερα Μεγάλη Πέμπτη, θα ήθελα στην σημερινή ανάρτηση, να καταγράψω όσα αντιλαμβάνομαι για τον ψαλμό της σημερινής ημέρας, τα οποία προκύπτουν από την απόδοση του στην νέα ελληνική, και όχι να προσθέσω απλά μια ανάρτηση. Είναι αυτονόητο πως η θρησκεία είναι αναπόσπαστο κομμάτι του τόπου μας που αποδεικνύεται και από τις εκκλησίες που στην Σιάτιστα έχουν κτιστεί εδώ και πλέον τρεις αιώνες αλλά και από τα άλλα κειμήλια που έχουν διασωθεί και οφείλουμε να διαφυλάξουμε.

Ο ψαλμός που ψάλλεται κατά την περιφορά της σταύρωσης χαρακτηρίζεται ως αντίφωνο σύμφωνα με την ψαλτική ορολογία γιατί  ψάλλεται διαδοχικά από δύο ψάλτες ή από δύο χορούς ψαλτών. Θα μπορούσαμε να το χωρίσουμε σε τρεις ενότητες.

Αντιστοιχίες

Στις  αντιστοιχίες δηλώνονται, όλα τα Πάθη, και για κάθε ταπείνωση του Χριστού αντιπαραβάλλεται το μεγαλείο του θεανθρώπου για να κατανοήσουμε το μεγαλείο της σταυρικής θυσίας. Ο ψαλμωδός δηλώνει σε κάθε αντιστοιχία την οργή και την ειρωνεία του για τους σταυρωτές.

Σήμερον κρεμᾶται ἐπί ξύλου Σήμερα κρεμᾶται ἐπάνω στό ξύλο τοῦ Σταυροῦ,	ὁ ἐν ὕδασι τήν γῆν κρεμάσας. Εκείνος που κρέμασε κατά τη δημιουργία, τη γη πάνω στα ύδατα των θαλασσών!
Στέφανον ἐξ ἀκανθῶν περιτίθεται Με αγκάθινο στεφάνι περιβάλλεται την κεφαλή	ὁ τῶν ἀγγέλων Βασιλεύς. ο Βασιλιάς των Αγγέλων!
Ψευδῆ πορφύραν περιβάλλεται Ψευδές βασιλικό ιμάτιο ενδύεται προς εμπαιγμό	ὁ περιβάλλων τόν οὐρανόν ἐν Νεφέλαις Αυτός, που ενδύει τον ουρανό με τις νεφέλες
Ῥάπισμα κατεδέξατο Ῥάπισμα κατεδέχθη Ἐκεῖνος,	ὁ ἐν Ἰορδάνῃ ἐλευθερώσας τόν Ἀδάμ. που στον Ιορδάνη ποταμό βαπτίσθηκε από τον Ιωάννη τον Πρόδρομο ελευθέρωσε τον Αδάμ και τους απογόνους του από τη δουλεία της αμαρτίας και την καταδυναστεία του Διαβόλου
Ἥλοις προσηλώθη Με καρφιά καρφώθηκε στο Σταυρο	ὁ Νυμφίος τῆς Ἐκκλησίας! ο Νυμφίος τής Εκκλησίας!
Λόγχῃ ἐκεντήθη Με λόγχη τρυπήθηκε στην πλευρά	ὁ Υἱός τῆς Παρθένου ο Υιός της Παρθένου

Παραδοχή

Ο ψαλμωδός δηλώνει πως οι πιστοί έχουμε αντιληφθεί το μέγεθος του μεγαλείου της σταυρικής θυσίας.

Προσκυνοῦμεν σου τά πάθη, Χριστέ. Προσκυνούμε τα Πάθη Σου, Χριστέ!

Παράκληση

Αντιλαμβανόμενοι πλέον και την σημασία της σταυρικής θυσίας παρακαλούμε τον Κύριο να μας αξιώσει να δούμε ανάσταση του.

Δεῖξον ἡμῖν καί τήν ἔνδοξόν σου ἀνάστασιν Αξίωσε μας να δούμε και την ένδοξη ανάσταση Σου.

ΒΙΒΛΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΤΑ ΑΡΧΟΝΤΙΚΑ ΤΗΣ ΣΙΑΤΙΣΤΑΣ

ΒΙΒΛΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΤΑ ΑΡΧΟΝΤΙΚΑ ΤΗΣ ΣΙΑΤΙΣΤΑΣ (ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ)

Στην σημερινή ανάρτηση θα παρουσιαστεί η εργασία του Κέντρου Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης Σιάτιστας με τίτλο "ΒΙΒΛΙΟΚΛΙΜΑΤΙΚΑ ΣΤΟΙΧΕΙΑ ΣΤΑ ΑΡΧΟΝΤΙΚΑ ΤΗΣ ΣΙΑΤΙΣΤΑΣ".

Η παρουσίαση, το αποτέλεσμα της εργασίας αυτής, ήταν και η ομώνυμη παρουσίαση, που είχε ενταχθεί στην πράξη "Κέντρα Περιβαλλοντικής Εκπαίδευσης στις τρεις περιφέρειες Σταδιακής Εξόδου" του Επιχειρησιακού Προγράμματος "Εκπαίδευση δια βίου Μάθηση" και συγχρηματοδοτήθηκε από το Ευρωπαϊκό Κοινωνικό Ταμείο και από Εθνικούς Πόρους.

Το ΚΠΕ με τις δράσεις του συνέβαλλε σημαντικά στην προβολή της Σιάτιστας και στην περιβαλλοντική εκπαίδευση των παιδιών κατ' αρχάς και των ενηλίκων στην συνέχεια. Η απουσία του τώρα επιβεβαιώνει το σημαντικό ρόλο που είχε για την Σιάτιστα.

Η ομάδα εργασίας αποτελούνταν από τους Καλλιόπη Μποντά, Στέργιο Αντωνιάδη, Παναγιώτη Περπέσα, Κωνσταντίνο Τηλαβερίδη και Αναστασία Χατζηζήση.
Θεωρώ ότι πρέπει να κάνω μια πολύ μικρή εισαγωγή στους όρους Βιοκλιματικός Σχεδιασμός Κτιρίου και Βιοκλιματικά Στοιχεία.

Βιοκλιματικός σχεδιασμός ενός κτιρίου είναι ο σχεδιασμός ο οποίος λαμβάνοντας υπόψη το κλίμα κάθε περιοχής, στοχεύει στην εξασφάλιση των απαραίτητων κλιματικών συνθηκών στο εσωτερικό του κτιρίου (θερμική και οπτική άνεση, ποιότητα αέρα) με την ελάχιστη δυνατή κατανάλωση ενέργειας, αξιοποιώντας τις διαθέσιμες περιβαλλοντικές πηγές (ήλιο, αέρα - άνεμο, νερό, έδαφος).

Ο βιοκλιματικός σχεδιασμός συνεισφέρει στην εξοικονόμηση ενέργειας για τη θέρμανση, την ψύξη και το φωτισμό των κτιρίων.

Ο Βιοκλιματικός Σχεδιασμός θα ορίσει εκείνα τα στοιχεία που θα πρέπει να ληφθούν υπόψη στον σχεδιασμό, όπως ο προσανατολισμός του κτιρίου, οι διαστάσεις και η θέση των ανοιγμάτων των κτιρίου (πόρτες και παράθυρα) και τα υλικά από τα οποία αυτό θα δομηθεί.

Θα πρέπει να επισημανθεί πόσο σημαντικός ήταν ο βιοκλιματικός σχεδιασμός τον 18ο αιώνα που δεν ήταν διαθέσιμες οι πηγές ενέργειες και τα ηλεκτρομηχανολογικά συστήματα που έχουμε σήμερα.

Το ξέραμε αυτό; Η Σιάτιστα είχε υποδομές από τον 18ο αιώνα;

Ένα από τα πιο τεκμηριωμένα επιστημονικά συγγράμματα σχετικά με τα αρχοντικά της Σιάτιστας είναι του Νικολάου Κ. Μουτσόπουλου με τον τίτλο "ΤΑ ΑΡΧΟΝΤΙΚΑ ΤΗΣ ΣΙΑΤΙΣΤΑΣ".

Ο Νικόλαος Κ. Μουτσόπουλος, 90 ετών σήμερα, κατέχει την θέση του ομότιμου καθηγητή του Αρχιτεκτονικού Τμήματος της Πολυτεχνικής Σχολής του Α.Π.Θ. Για το έργο του αυτό θα μιλήσουμε σε κατοπινή ανάρτηση μας.

Από το πλούσιο υλικό που περιέχει το σύγγραμμα του, αντλούμε μια ενδιαφέρουσα -θα την χαρακτήριζα- πληροφορία (σελ. 41), την οποία και αυτός την σειρά του, αναφέρει ότι την άντλησε από την βιβλιογραφική πηγή "Τα αρχοντικά σπίτια της Σιάτιστας του ΙΣΤ και ΙΖ μ.Χ. αιώνος, Γεώργιος Γκανούλης, Μακεδονικόν Ημερολόγιον, (1939)" και η οποία αφορά το Αρχοντικό του Οίκου Μανούση.

---

"H πλακόστρωτη αυλή πλην των άλλων διαμερισμάτων έχει και μιαν πηγήν, το ύδωρ της οποίας έρχεται υπογείως με πήλινους σωλήνας από την συνοικίαν των Δώδεκα Αποστόλων"

---

Περιγράφεται δηλαδή η ύπαρξη δικτύου ύδρευσης στην Σιάτιστα από τον 18ο αιώνα που όπως επισημαίνει ο Μουτσόπουλος  δεν υπήρχε αντίστοιχο σε όλη την Ελλάδα εκείνη την περίοδο. Υπήρχε επίσης και δίκτυο αποχέτευσης.

Την χρηματοδότηση την είχαν αναλάβει οι απόδημοι Σιατιστινοί. Οι απόδημοι Σιατιστινοί δεν ήθελαν, μόνο, η οικία τους να έχει το μέγεθος, την κτιριακή μορφολογία και τον διάκοσμο που άρμοζε στην οικονομική τους ευμάρεια αλλά φρόντιζαν η πόλη τους να έχει και τις κατάλληλες υποδομές που θα εξυπηρετούσαν τις οικίες τους και τους συντοπίτες τους.

Προφανώς και είχαν αντιληφθεί την σημασία αυτών των υποδομών από την διαμονή τους και την εργασία τους στην Ευρώπη.

Ο Σιατιστινός συνθέτης κλασσικής μουσικής Χαρίλαος Περπέσσας

---

«Κατήλθα εθελοντικά στον τάφο μου, προκειμένου, αφού περάσω από το Καθαρτήριο, να εορτάσω τη θριαμβευτική Ανάσταση μου»

---

Χαρίλαος Περπέσσας

Γεννήθηκε 10 Μαΐου 1907 στην Λειψία.Ήταν ο πρωτότοκος γιος των Σιατιστινών του Κωνσταντίνου Περπέσσα, γουνεμπόρου στη Λειψία και  της Αγνή Μουσταφά.

Σπούδασε πολιτικές επιστήμες και σύνθεση στο Βερολίνο (1926-31) και την εποχή αυτή πήρε, ιδιαίτερα, μαθήματα ελληνικής γλώσσας από τον Σιατιστινό Χρίστο Καπνουκάγια, μετέπειτα καθηγητή Πανεπιστημίου Αθηνών, ο οποίος  πραγματοποιούσε τότε στη Λειψία μεταπτυχιακές σπουδές. Ήταν μαθητής του Σαίνμπεργκ στην Πρωσική Ακαδημία Τεχνών του Βερολίνου και φίλος του Νίκου Σκαλκώτα.

Χαρίλαου Περπέσσα "συμφωνία τοῦ Χριστοῦ", 

Φιλαρμονική ορχήστρα Νέας Υόρκης (1950)

Διεύθυνση Δημήτρης Μητρόπουλος

Με την άνοδο των Ναζί στην εξουσία και την οικονομική κατάρρευση των επιχειρήσεων της οικογενείας το 1934 ήρθε στην Ελλάδα  και έμεινε μέχρι το 1948.

Το 1935 πήρε το πρώτο  βραβείο της Ακαδημίας Αθηνών με ορχηστρικό έργο που εξετέλεσε ο Δημήτριος Μητροπουλος,  ο οποίος και διηύθυνε έργα του Περπέσσα με τη Συμφωνική Ορχήστρα του Ωδείου Αθηνών και αργότερα με τη Φιλαρμονική της Νέας Υόρκης.

Το έργο του αναγνωρίστηκε διεθνώς και το όνομά του αναφέρεται στις ελληνικές και διεθνείς μουσικές εγκυκλοπαίδειες.

Από το 1948 μέχρι και το θάνατό του το 1995 έζησε στην Αμερική γράφοντας περισσότερο φιλοσοφικά έργα και λιγότερο συνθέτοντας. Απέφευγε να δίνει έργα του στη δημοσιότητα (για αυτό υπέγραφε και ως “HP (Harilaos Perpessas ) Aquarius (Υδροχόος)”) , έτσι από το 1956 και μετά δεν εμφανίζεται στη διεθνή μουσική σκηνή.

Ο Χαρίλαος Περπέσσας απεβίωσε στις 19 Οκτωβρίου 1995 στο Sharon της Μασαχουσέτης σε ηλικία 88 ετών.

Έργα που σώζονται: (δυστυχώς, μόνο τα τρία πρώτα ολοκληρωμένα).

1. Διθύραμβοι του Διονύσου για Ορχήστρα και Πιάνο
2. Πρελούδιο και Φούγκα για Ορχήστρα
3. Συμφωνία του Χριστού
4. Συμφωνικές Παραλλαγές πάνω στην 8η Συμφωνία του Beethoven
5. Συμφωνική Έκδοση του Κουαρτέτου op. 127 του Beethoven
6. Το Άνοιγμα της Έβδομης Σφραγίδας» και σκίτσα πάνω σε έργα του L. v. Beethoven και του G. Mahler.

ΠΗΓΕΣ 

1. Χαρίλαος Περπέσσας του Κωνσταντίνου, http://www.siatistanews.gr/ime2010/text/07.html
2. Χαρίλαος Περπέσσας – Ο Άγνωστος Μουσικοσυνθέτης, http://www.musicheaven.gr/html/modules.php?name=News&file=article&id=4239

"Ιδού, ο Νυμφίος έρχεται"

Βρισκόμαστε μέσα στην Μεγάλη Εβδομάδα. Στις ακολουθίες της, ψάλλονται, αν και το κλίμα της εβδομάδας είναι πένθιμο, μερικά από τα ομορφότερα τροπάρια.

Στην Ακολουθία του Νυμφίου ψάλλεται το τροπάριο "Ἰδού ὁ Νυμφίος ἔρχεται"

«Ἰδού ὁ Νυμφίος ἔρχεται ἐν τῷ μέσῳ τῆς νυκτός καί μακάριος ὁ δοῦλος,
Νά, ὁ Νυμφίος ἔρχεται στό μέσο τῆς νύχτας, κι εὐτυχισμένος θά εἶναι ὁ δοῦλος 

ὅν εὑρήσει γρηγοροῦντα·ἀνάξιος δέ πάλιν, ὅν εὑρήσει ῥαθυμοῦντα.
πού θά τόν βρεῖ (ὁ Νυμφίος) ξάγρυπνο νά τόν περιμένει· ἀνάξιος ὅμως πάλι θά εἶναι ἐκεῖνος, πού θά τόν βρεῖ ράθυμο καί ἀπροετοίμαστο. 

Βλέπε οὖν ψυχή μου, μή τῷ ὕπνῳ κατενεχθῇς, ἵνα μή τῷ θανάτῳ παραδοθῇς,
Βλέπε, λοιπόν, ψυχή μου νά μή βυθιστεῖς στόν πνευματικό ὕπνο, γιά νά μήν παραδοθεῖς 

καί τῆς Βασιλείας ἔξω κλεισθῇς· ἀλλά ἀνάνηψον κράζουσα
στό θάνατο (τῆς ἁμαρτίας) καί νά μείνεις ἔξω τῆς βασιλείας τοῦ Θεοῦ Ἀλλά ἀνάνηψε κράζοντας 

Ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος εἶ ὁ Θεός ἡμῶν, προστασίαις τῶν ἀσωμάτων, σῶσον ἡμᾶς.»
Ἅγιος, ἅγιος, ἅγιος εἶσαι ἐσύ ὁ Θεός· σῶσε μας διά τῆς προστασίας τῶν ἐπουρανίων Ἀσωμάτων Δυνάμεων (τῶν Ἀγγέλων).

Οι στίχοι του τροπαρίου ανατρέχουν σε δύο από τις πολλές παραβολές που εξιστορούσε ο Χριστός στο κήρυγμα του. Για να κατανοήσουμε το νόημα του τροπαρίου χρησιμοποιώ την ερμηνεία που παραθέτει ο ιστότοπος www.dogma.gr. 
(http://www.dogma.gr/dialogos/ti-simainei-idou-o-nymfios-erchetai/26930/).

Παραβολές

Τι ήταν οι παραβολές; Οι παραβολές ήταν διηγήσεις απλών φανταστικών ιστοριών από την καθημερινή ζωή με τις οποίες προσπαθούμε ο Χριστός συμβολικά να περάσει πιο εύκολα τα μηνύματα για την ερχόμενη Βασιλεία του Θεού. 

Η παραβολή των δέκα παρθένων

Δέκα κορίτσια είχαν βγει να προϋπαντήσουν το γαμπρό σε κάποιο γάμο. Όμως εκείνος άργησε και αποκοιμήθηκαν. Καταμεσής της νύχτας ακούστηκε φωνή: «Ιδού, ο Νυμφίος έρχεται!». Οι κοπέλες ξύπνησαν, αλλά «οι λαμπάδες τους» έσβηναν. Οι πέντε απ’ αυτές (οι «φρόνιμες» = συνετές) είχαν μαζί τους λάδι και ανανέωσαν τη φλόγα, αλλά οι άλλες πέντε (οι «μωρές» = επιπόλαιες) δεν είχαν. Έτσι, μέχρι να βρουν να αγοράσουν, ο Γαμπρός μπήκε στο σπίτι του γάμου, έκλεισε η πόρτα και έμειναν απ’ έξω.

Ο γαμπρός της ιστορίας συμβολίζει το Χριστό, που όλοι περιμένουμε τη Δευτέρα Παρουσία Του, αλλά αυτή καθυστερεί. Θα έρθει ξαφνικά («μέσα στη νύχτα») και τότε κάποιοι θα είναι έτοιμοι να εμφανιστούν μπροστά Του, γιατί θα είναι καλοί άνθρωποι («φρόνιμες»), ενώ κάποιοι άλλοι θα είναι ανέτοιμοι («μωρές» επειδή φέρθηκαν ανόητα και δε φρόντισαν να καθαρίσουν την καρδιά τους) και θα μείνουν έξω από «το γάμο», δηλαδή τη βασιλεία του Θεού (τον παράδεισο).

Η δεύτερη παραβολή

Κάποιοι δούλοι, περιμένουν τον κύριό τους να επιστρέψει από γάμο. Καλότυχος, λέει ο Ιησούς, εκείνος ο δούλος, που ο κύριος θα τον βρει σε επιφυλακή να τον περιμένει, ενώ αλίμονο σ’ εκείνον που θα σκεφτεί «αργεί ο κύριος» και θ’ αρχίσει να μεθοκοπάει, να δέρνει και να καταπιέζει τους άλλους δούλους. O Χριστός θα επιστρέψει «ως κλέπτης εν νυκτί», σε στιγμή που κανείς δε θα Τον περιμένει.

Η στιγμή, για την οποία ο καθένας πρέπει να είναι έτοιμος, είναι η στιγμή του θανάτου μας, που πιθανότατα θα προηγηθεί της Δ. Παρουσίας και είναι ουσιαστικά η στιγμή της κρίσης μας μπροστά στο Θεό. Ας είμαστε έτοιμοι, έχοντας καθαρίσει την καρδιά μας από τα ελαττώματα που μας εμποδίζουν να αγαπήσουμε το Θεό και τον πλησίον μας.

Το τριπλό «Άγιος, Άγιος, Άγιος» είναι από τον ύμνο των αγγέλων που άκουσε ο προφήτης Ησαΐας και υποδηλώνει την Αγία Τριάδα.

Εμμανουήλ Μάλαμας, o δημιουργός του Άγιου Νικολάου Σιάτιστας

---

www.siatistanews.gr

---

O Εμμανουήλ Μάλαμας γεννήθηκε στη Σιάτιστα το 1887 και πέθανε στη Θεσσαλονίκη το 1974. Φοίτησε στο Τραπάντζειο Γυμνάσιο. Το 1903 στην Κωνσταντινούπολη συμπλήρωσε τις Γυμνασιακές του σπουδές και το 1907 γράφηκε στο Πολυτεχνείο Κωνσταντινουπόλεως όπου σπούδασε αρχιτέκτονας - πολιτικός μηχανικός.

Η φωτογραφία (1919) από το αρχείο του Γεωργίου Μπόντα, δημοσιεύτηκε σε σχετικό άρθρο του στην εφημερίδα ΠΡΩΙΝΟΣ ΛΟΓΟΣ (12 Δεκεμβρίου 1997). 

Το 1912 κατετάγη ως εθελοντής στον Ελληνικό Στρατό. Διακρίθηκε στους Βαλκανικούς πολέμους και παρασημοφορήθηκε για την συμμετοχή του στην πλειονότητα των των μαχών. Έλαβε μέρος στον Α' Παγκόσμιο Πόλεμο όπου και διακρίθηκε στο Μακεδονικό Μέτωπο και για αυτό πάλι παρασημοφορήθηκε.

Συμμετείχε στην Μικρασιατική Εκστρατεία όπου και τραυματίστηκε δυο φορές.

Καραβάν Σαράι, Θεσσαλονίκη

Το 1940 στρατεύτηκε στην αεράμυνα και μετά την γερμανική κατοχή του ανετέθη από τους Άγγλους η επίβλεψη της επισκευής του λιμένα Θεσσαλονίκης (1945).

Το Δημαρχείο Κοζάνης σε παλαιότερη φωτογραφία [2]

Ανέλαβε την κατασκευή πολλών μεγάλων δημόσιων και ιδιωτικών τεχνικών έργων. Αναφέρουμε τα σημαντικότερα.

• Ιερός Ναός Αγίου Δημητρίου Σιάτιστας (μαζί με τον Αριστοτέλη Ζάχο).
• Δημαρχείο Κοζάνης.
• Μέγαρα Μιχαήλ Κουκουλίδη και Τσιστοπούλου, 1925-1926.
• Ανακαίνιση Μεγάρου Καραβάν Σεράι, 1927 (παλαιό Δημαρχείο Θεσσαλονίκη).
• Κατασκευή Λιμένος Θεσσαλονικής, (Λιμεναρχείο Β βραχίων),  1937-1938.
• Ιερός ναός Αγίου Νικολάου Σιάτιστας, Γεράνεια, 1937.
• Ανακαίνιση Ιερού Ναού Παναγίας Χαλκέων, 1939.
• Κατασκευή της νέας παραλιακής λεωφόρου Θεσσαλονίκης.
• Η επίβλεψη της κατασκευής του αμαξοστασίου του ΟΑΣΘ, 1963.

Άγιος Νικόλαος

ΠΗΓΕΣ

1. Μάλαμας Εμμανουήλ του Κωνσταντίνου, siatistanews.gr, http://www.siatistanews.gr/1204/1204Malamas.html
2. http://arititisrodias.blogspot.gr/2011/07/blog-post_05.html

«Σβήστι τις λαμπάδις και έβγατι έξου», μια γραπτή μαρτυρία για τον "Σκοτωμό"

---

www.siatistanews.gr

---

Στο παράρτημα από τα Ιστορικά σημειώματα περί Σιατίστης και λαογραφικά αυτής, Υπό Φιλίππου Αν. Ζυγούρη" (Επιμέλεια Θεοδώρα Ζωγράφου-Βώρου) παρατίθεται μία από τις δύο επιστολές που αποτελούν γραπτή μαρτυρία για  τον "Σκοτωμό". Η επιστολή φυλάσσεται στην Μανούσεια Δημόσια Κεντρική Βιβλιοθήκη Σιάτιστας. Φωτοτυπία της επιστολής περιέρχεται στο παράρτημα.


Η επιστολή γράφτηκε προφανώς από κάποιον που ήταν αυτόπτης μάρτυρας των γεγονότων, μόλις δύο εβδομάδες αργότερα ενώ αναφέρει και μερικά από τα ονόματα των νεκρών.

Απόσπασμα από το πλήρες κείμονο της επιστολής

Εις Κραϊόβα 1839 Απρι(λί)ου 24
………………………………………………………………………..
Και σας γράφου της Λαμπρής, της Λαμπρής τα βάσανα και κίνδυνουν απού τραβήξαμι την ώρα οπού πήγαμι στην εκκλησιάν. Καθώς και άλλις χρονές, σήμανιν στις πέντι η ώρα και συνάχθηκιν ο λαός όλους και, καθώς ήρθι ο Δεσπότης και σέφτηκι μέσα στο ιρό και βγήκι και λέγει «Λάβιτι φως», μετά τηρώ: κερί δεν άναφταν, έσβησαν καναδυό φορές. Βγήκιν έξω να κάμη την Ανάστασιν. Δυο φορές είπαν το «Χριστός Ανέστη» και, εκειά που ίστηκάμι, ήρθιν μια βροντή από τον Θεό και ταράχτηκάμι και άκουσάμι ένα λόγο από τους άνδρι και λέγει: «Σβήστι τις λαμπάδις και έβγατι έξου».Και χίρισάμι να κατιβαίνουμι απάντηάλλη και γίνηκι σκουτωμός: σκοτώθηκαν γυναίκις και πιδιά ιβδομήντα ψυχές ηση αποχθήκαμι τη θε(…;) σήντα, την Ναούμινα Τζην, την Κώστινα μι το Τιουτάνη, τη Σουλτάνα Ζυγούρους, τη Τζήμινα Καστουργενή, τη Λίτα τι Νιόπιλη, του Κότζη του Νιόπιλη το κορίτζι και άλλις πουλλές 
…….

Ο Σκοτωμός, Πάσχα 6ης Απριλίου 1839.

---

www.siatistanews.gr

---

Πρόκειται από τις πιο τραγικές στιγμές στην ιστορία της πόλης. Ενώ ο κόσμος ήταν συγκεντρωμένος στην εκκλησία του Αγίου Δημητρίου (μιλάμε για τον δεύτερο ναό που κάηκε το 1910) για να υποδεχτεί την πιο χαρμόσυνη ημέρα της χριστιανοσύνης από τους δρόμους απέναντι από την εκκλησία ακούγονται φωνές «Φωτιά! Κλέφτες!».

Οι λέξεις αυτές, όπως στην περίπτωση της Άλωσης της Πόλης «εάλω η πόλις», όπως και στην περίπτωση της Εξόδου του Μεσολογγίου «πίσω αδέρφια» προκάλεσαν αναστάτωση. Καθώς ο γυναικωνίτης στο ναό ήταν διαμορφωμένος σε δύο επίπεδα, στο μεν άνω γυναικωνίτη, πανικόβλητες οι γυναίκες και τα κορίτσια προσπαθούν μέσω της σκάλας να κατέβουν με τις λαμπάδες κάτω.

Ο δεύτερος ναός του Αγίου Δημητρίου με το καμπαναριό [2]

Μερικοί πίστεψαν στην ύπαρξή κλεφτών και έκλεισαν τις πόρτες του ναού με αποτέλεσμα οι γυναίκες του κάτω γυναικωνίτη με την σειρά τους να θέλουν να ανεβούν μέσω της σκάλας στον άνω γυναικωνίτη.

Η σύγκρουση μέσα στον πανικό πάνω στην σκάλα, αυτών που ανέβαιναν και αυτών που κατέβαιναν οδήγησε στο αποτέλεσμα να καταπλακωθούν πολλοί. Όταν διαπιστώθηκε ότι ούτε φωτιά αλλά και ούτε κλεφτές υπήρχαν ήταν πλέον πολύ αργά. Οι μαρτυρίες μιλούν αλλού για ογδόντα, ο Ζυγούρης αναφέρει εβδομήντα δύο νεκρές γυναίκες και κορίτσια [1]. Άλλοι θεωρούν τους αριθμούς τραγικούς (άποψη που μάλλον αποδέχομαι) και εγώ.

Ο Φίλιππος Ζυγούρης περιγράφοντας την ατμόσφαιρα που στην συνέχεια επικράτησε στην Σιάτιστα αναφέρει: «Δεν άναψε (η Σιάτιστα) το Πάσχα εκείνο λαμπάδες χαρμόσυνες, αλλά πένθιμες λαμπάδες»[1].

Ο δεύτερος ναός του Αγίου Δημητρίου

Δεν εξακριβώθηκε αν οι λέξεις που προκάλεσαν το κακό ειπώθηκαν με σκοπό πραγματικά την ληστεία ή αν ήταν απλώς ένα τραγικό αστείο. Ούτε και προκύπτει από τις πηγές αν ανακαλύφθηκαν αυτοί που είπαν αυτές τις φράσεις.

Πολλοί αμφισβήτησαν την αυθεντικότητα της τραγικής ιστορίας αλλά υπάρχουν επιστολές μεταξύ Σιατιστινών εκείνης της περιόδου που δυστυχώς την επιβεβαιώνουν. Στην μία από αυτές τις επιστολές γράφονται και τα ονόματα μερικών εκ’ των νεκρών [1].

Σύμφωνα με την παράδοση μετά από εκείνο το «κακό», οι Σιατιστινές αρχόντισσες σταμάτησαν να φορούν τα φλουριά στο στήθος τους κάθε βράδυ της ανάστασης.

ΠΗΓΕΣ

1. "Ιστορικά σημειώματα περί Σιατίστης και λαογραφικά αυτής, Υπό Φιλίππου Αν. Ζυγούρη" (Επιμέλεια Θεοδώρα Ζωγράφου-Βώρου), 20. Ο Σκοτωμός (σελ. 68-69).
2.    Αναστασίου Δάρδα, «Ο μητροπολιτικός ναός του Αγίου Δημητρίου Σιάτιστας», 1995 (σελ. 39-41).

Η "Εφημερίς" σε ψηφιακή μορφή απο την Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας

Στην μεταπτυχιακή διατριβή με θέμα "Ο ελληνικός προεπαναστατικός τύπος. Η Εφημερίς των Μαρκίδων Πούλιου" της Ευγενίας Χατζηγεωργίου από το Μεταπτυχιακό Πρόγραμμα Σπουδών του Τμήματος Δημοσιογραφίας και ΜΜΕ του ΑΠΘ, αναφέρει ότι υπάρχει σημαντικό τμήμα του συνόλου των φύλων της "Εφημερίς" ψηφιοποιημένο από την Εθνική Βιβλιοθήκη της Αυστρίας (Österreichischen Nationalbibliothek).

Μετά από αρκετή έρευνα, τελικά ανακάλυψα ότι αυτό όντως ισχύει. Έτσι στην ηλεκτρονική διεύθυνση http://anno.onb.ac.at/cgi-content/anno?aid=eph υπάρχει η σελίδα στην οποία από το έτος 1790 μέχρι το έτος 1797 δίνονται σε ψηφιακή μορφή αρκετά μεγάλος αριθμός φύλλων της πρώτης ελληνικής εφημερίδος.

Χωρίς να ξέρω το λόγο, δεν είναι διαθέσιμα φύλλα της εφημερίδας από τα έτη 1795 και 1796. Ο επισκέπτης της σελίδας μπορεί ανοίγοντας το παράθυρο που αντιστοιχεί σε κάθε ένα από τα διαθέσιμα έτη, να δει για ποιες ημερομηνίες διατίθενται τα φύλα της εφημερίδας και να αποθηκεύσει όποιο επιθυμεί σε ψηφιακή μορφή.

Θα πρέπει να τονιστεί πως ο ιστότοπος αυτός είναι ένας θησαυρός που περιέχει ψηφιοποιημένα βιβλία, περιοδικά, εφημερίδες ανεκτίμητης ιστορικής και όχι μόνο αξίας.

Μια επίσκεψη ίσως θα σας πείσει.

31η ΔΕΚΕΜΒΡΙΟΥ 1790, Το πρώτο φύλλο της "ΕΦΗΜΕΡΙΣ"

Την 31η Δεκεμβρίου 1790, στην Βιέννη, οι αδερφοί Μαρκίδες Πούλιου,  ο Γιώργος και ο Πούπλιος, δημοσιεύουν αφού μετά από πολύ κόπο εξασφάλισαν την άδεια της αυστριακής αστυνομίας το πρώτο φύλλο της εφημερίδας τους.

Στο εισαγωγικό σημείωμα οι Μαρκίδες κάνουν μια πολύ ομορφή παρομοίωση για την εφημερίδα τους.

Παρομοιάζεται με ένα φυτό το οποίο σιγά - σιγά μεγαλώνει, ανθίζει και στο τέλος καρπίζει και προσφέρει "...μύρια καλά".

Οι Μαρκίδες τονίζουν ότι το φυτό μπορεί και χωρίς αθρώπινο κόπο να καρπίσει αλλά η έκδοση της εφημερίδας απαιτεί  επίπονη σωματική προσπάθεια, οικονομική δαπάνη και μεγάλη πνευματική προσπάθεια.

Για την επίπονη σωματική  προσπάθεια "... είμεθα βέβαιοι, ότι θέλλομεν εργασθεί ως φιλόπονοι".

Για την οικονομική δαπάνη "... ελπίζοντες όπου ολίγον κατ' ολίγον συγγενευόμενοι οι φιλαλαναγνώσται με την παρούσαν εφημηρίδα να ηθέλον συνδράμη δια την τελειάν της ακμή, ώσαν οι συντρέχοντες ".

Για την πνευματική προσπάθεια για την συγκέντρωση και συγγραφή του περιεχομένου της εφημερίδας, χαρακτηριστικά σημειώνουν ότι "... είναι τόσον δύσκολον, όσο και κινδυνώδες, ώσαν όπου υποθέτει όλα τα είδη της μαθήτεως εις ένα". Καταλήγουν ότι το τέλειο αποτέλεσμα ίσως θα είναι απίθανο να επιτευχθεί για αυτο ζητούν και την επιείκια του αναγνωστικού τους κοινού.

Οι Μαρκίδες αποκαλύπτουν την ταυτότητα του τυπογραφείου της εφημερίδας τους αλλά όχι και την δικιά τους. 

Αυτό έγινε αργότερα σε μεταγενέστερο φύλο. Το Δεκέμβριο του 1797 θα σταματήσει την έκδοση της "ΕΦΗΜΕΡΙΣ" μετά την σύλληψη του Ρήγα και των συνεργατών του.

Κύριε των Δυνάμεων...

Η Περίοδος των Χαιρετισμών έχει ολοκληρωθεί. Πλησιάζουμε στην Μεγάλη Εβδομάδα και στην κορύφωση του "Θείου Δράματος" όπως συχνά χαρακτηρίζεται.

Στην Ακολουθία του Μεγάλου Απόδειπνου ψάλλεται κάθε Δευτέρα, Τρίτη, Τετάρτη και Πέμπτη μέσα στην Σαρακοστή μεταξύ των άλλων το Τροπάριο "Κύριε των Δυνάμεων".

Το τροπάριο επαναλαμβάνεται με την προσθήκη και άλλων στίχων και μέσα από αυτό ο πιστός ζητάει την βοήθεια, την στήριξη του Θεού και ολοκληρώνει ταπεινά ζητώντας το ελεός του.

Ο βασικός στίχος του τροπάριου [1]

Μια πολύ όμορφη ερμηνεία του τροπαρίου από τον Γιάννη Κούτρα.

Κύριε των Δυνάμεων, μεθ' ημών γενού, άλλον γαρ εκτός σου βοηθόν, εν θλίψεσιν ουκ έχομεν, Κύριε των Δυνάμεων, ελέησον ημάς. 

Στίχ. Αινείτε τον Θεόν εν τοις Αγίοις αυτού, αινείτε αυτόν εν στερεώματι της δυνάμεως αυτού. 
Κύριε των Δυνάμεων, μεθ' ημών γενού, άλλον γαρ εκτός σου βοηθόν, εν θλίψεσιν ουκ έχομεν, Κύριε των Δυνάμεων, ελέησον ημάς. 

Στίχ. Αινείτε αυτόν επί ταις δυναστείας αυτού, αινείτε αυτόν κατά το πλήθος της μεγαλωσύνης αυτού. 
Κύριε των Δυνάμεων, μεθ' ημών γενού, άλλον γαρ εκτός σου βοηθόν, εν θλίψεσιν ουκ έχομεν, Κύριε των Δυνάμεων, ελέησον ημάς. 

Στίχ. Αινείτε αυτόν εν ήχω σάλπιγγος, αινείτε αυτόν εν ψαλτηρίω και κιθάρα. 
Κύριε των Δυνάμεων, μεθ' ημών γενού, άλλον γαρ εκτός σου βοηθόν, εν θλίψεσιν ουκ έχομεν, Κύριε των Δυνάμεων, ελέησον ημάς. 

Στίχ. Αινείτε αυτόν εν τυμπάνω και χορώ, αινείτε αυτόν εν χορδαίς και οργάνω. 
Κύριε των Δυνάμεων, μεθ' ημών γενού, άλλον γαρ εκτός σου βοηθόν, εν θλίψεσιν ουκ έχομεν, Κύριε των Δυνάμεων, ελέησον ημάς. 

Στίχ. Αινείτε αυτόν εν κυμβάλοις ευήχοις, αινείτε αυτόν εν κυμβάλοις αλαλαγμού, Πάσα πνοή αινεσάτω τον Κύριον. 

Κύριε των Δυνάμεων, μεθ' ημών γενού, άλλον γαρ εκτός σου βοηθόν, εν θλίψεσιν ουκ έχομεν, Κύριε των Δυνάμεων, ελέησον ημάς.
Αινείτε τον Θεόν εν τοις Αγίοις αυτού.  Αινείτε αυτόν εν στερεώματι της δυνάμεως αυτού.

Κύριε των Δυνάμεων, μεθ' ημών γενού, άλλον γαρ εκτός σου βοηθόν, εν θλίψεσιν ουκ έχομεν, Κύριε των Δυνάμεων, ελέησον ημάς.

ΠΗΓΗ

1. http://www.pemptousia.gr/2016/03/kirie-ton-dinameon/