Πέμπτη 27 Ιουλίου 2017

Αρχοντικό Τζουρά, μια αφορμή για αλλαγή προτεραιοτήτων!

Σύμφωνα με το Νικόλαο Μουτσόπουλο, το αρχοντικό Τζουρά κτίστηκε σύμφωνα με κάποιες μαρτυρίες το 1728 ή το 1725. Οι επιγραφές στην μεσημβρινή πλευρά "Οκτοβριος 1758 δημο Θεόδορο" ίσως δηλώνουν την ημερομηνία ολοκλήρωσης των εργασιών της εξωτερικής διακόσμησης.

Η είσοδος που όλοι γνωρίζουμε στην ΝΔ πλευρά δεν είναι η κεντρική και δεν προϋπήρχε. Το αρχοντικό κτίσμα υπέστη πολλές αυθαίρετες μετατροπές, πολλές καταστροφικές, όπως το βάψιμο των εσωτερικών επιφανειών των τοίχων με αποτέλεσμα πολλές τοιχογραφίες να έχουν εξαφανιστεί. Αυτό έγινε και σε πολλά άλλα αρχοντικά, γιατί δυστυχώς πολλοί δεν γνωρίζουμε την αξία της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Η ιστορία με τα αρχαία και τον Μακρυγιάννη δεν μας έγινε παράδειγμα!

Η πρώτη φωτογραφία έχει ληφθεί από πανοραμικό σημείο στην ΝΑ πλευρά. Πίσω από το σταθμευμένο φορτηγό βρίσκεται η κεντρική του είσοδος.

Πίσω από το φορτηγό η κεντρική είσοδος του αρχοντικού
Η Καλλιόπη Μπόντα παλαιότερα, όταν δεν εμπόδιζε το φορτηγό, κατάφερε να φωτογραφίσει την κεντρική είσοδο. Η είσοδος μοιάζει καταπληκτικά με την είσοδο του αρχοντικού Μανούση. Υπάρχει η θέση της κτητορικής πλάκας χωρίς να μπορούμε να ξεχωρίσουμε αν έχει αφαιρεθεί η πλάκα. Η διακόσμηση της εξωτερικής πλευράς του σαχνισιού πάνω από την κτητορική έχει τα χαρακτηριστικά της ψεύδο-όψης, όρο που χρησιμοποίησα για το Αρχοντικά Μανούση, ίσως λίγο αυθαίρετα.

Η πρόσοψη από το σαχνισί είναι έτοιμη να καταπέσει.

Η κεντρική είσοδος του αρχοντικού με την πυκνή βλάστηση να την καταπνίγει είναι μια συγκλονιστική φωτογραφία. Παρατηρώντας και τις υπόλοιπες φωτογραφίες που αποτυπώνουν την φθορά του κτιρίου, αναγκάζομαι να γράψω τα παρακάτω.

Το αρχοντικό Τζουρά δεν ανήκει στον δήμο ούτε στο ΥΠΠΟ. Είναι ιδιόκτητο. Ομολογώ ότι δεν γνωρίζω τους ιδιοκτήτες του, ούτε και την οικονομική τους κατάσταση. Το αρχοντικό Τζουρά όμως έχει ακολουθήσει την πορεία που ακολουθούν δυστυχώς πολλά αρχοντικά στην πόλη μας. Την πορεία προς την κατάρρευση.

Αρχοντικό Τζούρα, η προσθήκη της νεώτερης εισόδου

Η αρμόδια ΕΦΑ με το να μην γνωρίζει που είναι η περίφημη πλέον επιγραφή της Πούλκως, αποκάλυψε την αμάθεια της γύρω από τα αρχοντικά της Σιάτιστας. Δεν έχει την διάθεση! Οι μόνες ενέργειες στις οποίες θα προβεί θα είναι αυτές με τις οποίες θα μεταφέρει τις ευθύνες αλλού. Δυστυχώς ή ευτυχώς, ο Δήμος είναι ο μόνος που πρέπει να πάρει την κατάσταση στα χέρια του. Δεν γνωρίζω ακριβώς, πως! Έχει μελετήσει όμως πώς;

Οι εποχές είναι δύσκολες με στενά οικονομικά περιθώρια για όλους μας, ο δήμος αντιμετωπίζει και το πρόβλημα της υποστελέχωσης. Δεν έχει αρχαιολόγο! Δεν έχει πολιτικό μηχανικό ή αρχιτέκτονα που να έχει την εξειδίκευση σε έργα αποκατάστασης, διάσωσης και συντήρησης παλαιών κτισμάτων. Προσωπικό που θα έχει την εμπειρία να κάνει την διαχείριση αυτών των πολυδιάστατων ζητημάτων.

Το αρχοντικά Τζουρά όμως δεν μπορεί να περιμένει! Το αρχοντικό Καραλιώτα στην ίδια περιοχή έχει πλήρως καταρρεύσει.

Ο Δήμος μπορεί να το αποκτήσει; Μάλλον όχι; Η κωλυσιεργία στο Αρχοντικό Τζώνου είναι άλλο ένα παράδειγμα κακής διαχείρισης. 
Η κεντρική είσοδος του Αρχοντικού Τζουρά
Μπορεί να παίξει ο Δήμος έναν ρόλο διαφορετικό; Ποιο ρόλο; Αυτού που θα παροτρύνει, θα καθοδηγήσει, θα βοηθήσει τους ιδιοκτήτες να έχουν την πρόσβαση στις πηγές χρηματοδότησης. Να τους πείσει να μην θεωρούν ως κακοτυχία να έχουν ένα διατηρητέο στο οικόπεδό τους και ότι στην πραγματικότητα είναι ευκαιρία για επένδυση. Έχει εξετάσει ποτέ άραγε αυτήν την προοπτική; Μπορεί ο δήμος να τους φέρει σε επαφή με άτομα ή φορείς που έχουν την διάθεση να αγοράσουν ένα αρχοντικό;

Το να λέμε απλά ότι ο ιδιοκτήτης πρέπει να αποκαταστήσει το αρχοντικό είναι εύκολο! Με τι χρήματα όμως και πως θα ξεπεράσει τις συμπληγάδες πέτρες της κάθε ΕΦΑ που πάντοτε διαπιστώνει το πρόβλημα και ποτέ δεν δίνει λύση σε αυτό.

Μάλλον ήρθε ο καιρός! Και μάλλον πρέπει να επαναπροσδιοριστούν οι προτεραιότητες και να ξεκινήσει ένα σοβαρός σχεδιασμός για την διάσωση των αρχοντικών, της υλικής πολιτιστικής μας κληρονομιάς.

Καλό θα ήταν να ανέβαζα μια όμορφη φωτογραφία της ανακαινισμένης Πούλκως για το ξεκίνημα της ημέρας αλλά όπως τόνισα άλλες είναι οι προτεραιότητες.


Δυστυχώς ή ευτυχώς!


Λάζαρος Γ. Κώτσικας
Πολιτικός Μηχανικός, PhD
lkotsikas@gmail.com

Τρίτη 25 Ιουλίου 2017

Η ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ (ΜΕΡΟΣ Α)

Στο εκκλησιαστικό μουσείο Σιάτιστας φυλάσσεται και μπορούμε εκεί να θαυμάσουμε την φορητή εικόνα της Αγίας Παρασκευής.

Μόνο που η εικόνα αυτή έχει κάποιες ιδιαιτερότητες!

Ιδιαιτερότητες που ανακαλύπτουμε στην δημοσίευση «ΣΥΝΘΕΤΗ ΕΙΚΟΝΑ ΤΗΣ ΑΓΙΑΣ ΠΑΡΑΣΚΕΥΗΣ ΜΕ ΣΚΗΝΕΣ ΤΟΥ ΒΙΟΥ ΤΗΣ ΣΤΟ ΕΚΚΛΗΣΙΑΣΤΙΚΟ ΜΟΥΣΕΙΟ ΤΗΣ ΣΙΑΤΙΣΤΑΣ», στο περιοδικό Μακεδονικά Χρονικά (τόμος 38) της Παρασκευής Χ. Παπαδημητρίου.



Στο κέντρο της εικόνας έχουμε ολόσωμη την μορφή της Αγίας Παρασκευής του Ικονίου. Η Αγία Παρασκευή του Ικονίου της Μικράς Ασίας, κόρη ευγενών, ασπάστηκε τον χριστιανισμό και μαρτύρησε κατά το τέλος του 3ου αιώνα μΧ της οποίας τιμάμε την μνήμη την 28η Οκτωβρίου.

Περιμετρικά ένα πλαίσιο με δέκα εικόνες εξιστορεί το βίο της Αγίας Παρασκευής της Ρωμαίας, την μνήμη της οποίας την τιμάμε την 26η Ιουλίου.

Δηλαδή σε μία εικόνα παρουσιάζονται δύο άγιες και πολλοί μένουν με την εντύπωση ότι πρόκειται για την Ρωμαία!

Η εικόνα δεν είναι ενιαία. Είναι δύο διαφορετικές εικόνες από δύο διαφορετικούς δημιουργούς, άγνωστους δυστυχώς! Άγνωστη είναι και η προέλευση τους. Εικάζεται ότι η εικόνα μεταφέρθηκε στην Σιάτιστα από τη Μονή της Αγίας Παρασκευής Δομαβιστίου στην περιοχή του Σισανίου.

Μάλλον μεταγενέστερα αφαιρέθηκε (ή καταστράφηκε, άγνωστο πως) η κεντρική παράσταση από την εικόνα της Αγίας Παρασκευής της Ρωμαίας και αντικαταστάθηκε από αυτήν, που είναι ίσως και νεώτερη, του Ικονίου.

Ο συσχετισμός του βίου των δύο αγίων ήταν μάλλον αυτό που διευκόλυνε την «ένωση» των δύο εικόνων.

Στην κεντρική παράσταση με παλαιοσλαβική γραφή αναγράφεται το πρώτο άρθρο του συμβόλου της πίστεως.

Στις δέκα παραστάσεις οι επιγραφές αναγράφονται στα ελληνικά που είναι ίσως αυτό που θα βοηθούσε τον προσεκτικό παρατηρητή να καταλάβει την ιδιαιτερότητα αυτής της εικόνας. Ένα δεύτερο στοιχείο που θα βοηθούσε όχι σε τόσο μεγάλο βαθμό είναι η μεγαλύτερη φθορά της ένθετης παράστασης.

Παρασκευή 21 Ιουλίου 2017

Οικογένεια Αθανασίου Ζάχου, κάθε όνομα μια ιστορία

Μεγάλο κομμάτι έρευνας θα πρέπει να αποτελέσει η ιστορία της οικογένειας Ζάχου. Το πιο γνωστό μας μέλος είναι ο Αριστοτέλης ο αρχιτέκτονας του ναού του Αγίου Δημητρίου.

Ο πατέρας του Αθανάσιος δάσκαλος δίδαξε και στην Καστοριά όπου γεννήθηκε ο Αριστοτέλης. Ο Αθανάσιος Ζάχος δίδαξε και στην Σιάτιστα ενώ ήταν και ο νονός του Φίλιππου Ζυγούρη του συγγραφέα των "Ιστορικών Σημειωμάτων".

Οικογενειακή φωτογραφία της οικογένειας Αθανάσιου Ζάχου

Πατριάρχης της οικογενείας, ο πρόκριτος Ζάχος Δούκα (παππούς του Αριστοτέλη) που παντρεύτηκε το 1832 την Μαλαματή, αδερφή των λόγιων Νικόλαου και Δημήτριου Αργυριάδη (αρχοντικό Μαλιόγκα).

Η οικογενειακή φωτογραφία του Αθανασίου Ζάχου προέρχεται από την παρουσίαση (2012) της Καλλιόπης Μπόντα με τίτλο "Η οικογένεια του Αθανάσιου Ζάχου δασκάλου της Αστικής Σχολής".

Αργύρης Ζάχος

Καθιστός ο δάσκαλος Αθανάσιος Ζάχος και αριστερά όρθιος, ο Αριστοτέλης. Όρθιος δεξιά ο Ζάχος Ζάχου με την σύζυγο του Αναστασία. Καθιστός αριστερά ο Ιωάννης Ζάχου. Περήφανος ο Αθανάσιος, κρατάει την εγγονή του Ελένη, κόρη του Ζάχου Ζάχου. Στην φωτογραφία δεν υπάρχουν τα υπόλοιπα δύο αδέρφια του Αριστοτέλη. Ο πρωτότοκος Αργύριος και ο Αριστείδης.

Κάθε αδερφός μια ιστορία…

Το όνομα του Ζάχου Ζάχου στον κίονα του Αγίου Δημητρίου

Ο Ζάχος Ζάχου καμπνέμπορος στην Δρέσδη με πάρα πολλές άλλες οικονομικές δραστηριότητες, ήταν ο σύνδεσμός μεταξύ του αδελφού του Αριστοτέλη και της επιτροπής που σχηματίστηκε στην Σιάτιστα για την ανέγερση στην Σιάτιστα. Δώρισε 25 λίρες για την ανέγερση του ναού αλλά και το ποσό για την κατασκευή ενός εκ των κιόνων στο εξωτερικό περιστύλιο του ιερού του Αγίου Δημητρίου. Στον λίθο ακριβώς πάνω από τον κίονα χαράχθηκε το όνομα του.

Ο Αριστείδης Ζάχος όπως τον ζωγράφισε η Θάλεια Φλωρά - Καραβία

Ο Αριστείδης Ζάχου, δικηγόρος εκλέχθηκε βουλετής στην περιοχή της Κοζάνης, στις πρώτες εκλογές που συμμετήχαν οι Νέες Χώρες. Εκλέχθηκε βουλετής στις δύο εκλογικές αναμετρήσεις του 1915 και του Νοεμβρίου του 1920 συμμετέχοντας σε αντιβενιζελικές παρατάξεις.

Η παρουσίαση της Καλλιόπης Μπόντα καταγράφει συνοπτικά την πορεία της οικογένειας Ζάχου με απίστευτο φωτογραφικό υλικό, υλικό από το παρελθόν της Σιάτιστας από ένα κομμάτι της που πλέον δεν υπάρχει.

Η παρουσίαση της Καλλιόπης Μπόντα

Τετάρτη 19 Ιουλίου 2017

Η κατεστραμμένη επιγραφή και το χαμένο ρολόι στην Πούλκω

Θέλοντας να δώσω έναν εύθυμο χαρακτήρα στην ανεπίσημη απάντηση σχετικά με την κτητορική λίθο της Πούλκως, θα ήθελα να εκφράζω την μεγάλη μου έκπληξη για την μεγάλη ιστορική ανακάλυψη ότι ο Θεόδωρος Εμμανουήλ την 2η Απριλίου του έτους 1754 ξεκίνησε να κατασκευάζει δύο αρχοντικά στην Σιάτιστα.

Η ανάλυση που μας αποδεικνύει την πραγματική ημερομηνία έναρξη της κατασκευής της Πούλκως

Θα πρέπει να αντιληφθούμε, όμως πως θα πρέπει να αντιμετωπίσουμε αυτό το θέμα με την σοβαρότητα που του αρμόζει. Η καταστροφή της χαραγμένης επιγραφής στην Πούλκω και της εξαφάνισης του επιτοίχιου ωρολογίου ή του βαρόμετρου (σύμφωνα με νεώτερη έρευνα) δεν είναι αστείο.

Η επιγραφή πριν την καταστροφή της

Η στάση της κ. Αγγελικής Κοτταρίδου Προϊσταμένη Εφορείας Αρχαιοτήτων Ημαθίας, σε ερωτήσεις που της έγιναν μέσω σελίδας κοινωνικής δικτύωσης φανερώνουν αμηχανία και μια προσπάθεια υποβάθμισης της αξίας του χαμένου αντικειμένου από τον μπας οντάς της Πούλκως. Φανερώνει και την αδυναμία που έχει εδώ και αρκετά χρόνια, ο δήμος στην διαχείριση της πολιτιστικής μας κληρονομιάς.


Η κατεστραμμένη επιγραφή


Η κ. Αγγελική Κοτταρίδου ισχυρίζεται ότι η φωτογραφία προέρχεται από άλλο αρχοντικό. Σε επίμονες ερωτήσεις σχετικά με την αναφορά που κάνει ο Νικόλαος Μουτσόπουλος στο βιβλίο του «ΤΑ ΑΡΧΟΝΤΙΚΑ ΤΗΣ ΣΙΑΤΙΣΤΑΣ» για την επιγραφή αποδεικνύει την αμηχανία της. Η παρότρυνση της με άκομψο τρόπο να πάω να αναζητήσω την πραγματική κτητορική γραμμένη επιγραφή φανερώνει τουλάχιστον εκνευρισμό.

Η επιγραφή μετά την καταστροφή της

Το ιστορικό της σημαντικής αυτής καταστροφής, όπως μου περιγράφηκε, φανερώνει την αμέλεια που υπήρξε. Η ζημιά έγινε στο στάδιο των εργασιών που ακολούθησε την εξωτερική αρμολόγηση της τοιχοποιίας, όταν καθαρίζεται η επιφάνεια της και γυαλίζονται οι πέτρες της, με σκοπό την ανάδειξη της. Στον εργάτη δεν επισημάνθηκαν τα σημεία που θα έπρεπε να επιδείξει προσοχή. Για να μηδενιστεί η πιθανότητα να συμβεί μια ανεπανόρθωτη ζημιά θα έπρεπε η πέτρα να καλυφθεί προσωρινά μέχρι το τέλος της εργασίας. Αλλά και όταν διαπιστώθηκε η ζημιά δεν έγινε καμιά προσπάθεια αποκατάστασης.

Το χαμένο ρολόι

Για το χαμένο ρολόι δόθηκε η απάντηση ότι δεν υπήρχε αυτό στην Πούλκω, όταν το κτίριο παραλήφθηκε από την ΕΦΑ ενώ το χαρακτηρίζει σαν «ταμπλά».

Ο χαμένος "νταμπλάς"

Εδώ επιβάλλεται να κάνουμε την ερώτηση, αν έγινε πλήρης καταγραφή με φωτογράφιση των αντικειμένων που υπήρχαν μέσα στο αρχοντικό. Από την καταγραφή αυτή, θα δούμε τι υπήρχε και τι δεν υπήρχε.

Αυτό που μας βάζει σε υποψίες, για το τι πραγματικά συμβαίνει είναι η προσπάθεια υποβάθμισης της αξίας του χαμένου αντικειμένου. Υποβαθμίζοντας την αξία του, υποβαθμίζεται και το γεγονός της απώλειας του.

Η έρευνα που γίνεται θα αποκαλύψει την πραγματική του αξία το μέγεθος της απώλειας.

Ολοκληρώνοντας

Η στάση που ακολουθήθηκε ειδικά στο θέμα της κτητορικής πέτρας και ιδιαίτερα της μη αποκατάστασης της, αποτυπώνει την σιγουριά της αρμόδιας υπηρεσίας ότι δεν θα παρατηρούταν η ζημιά και η απώλεια του ρολογιού από κανέναν. Αυτός ο κανένας θα ανήκε στους Σιατιστινούς, αφού οι ξένοι επισκέπτες δύσκολα δεν θα γνώριζαν την ύπαρξη τους.

Πιστεύουν ότι δεν γνωρίζουμε αρκετά για την πολιτιστική μας κληρονομιά.

Αυτό φανερώνει και την ανάγκη ύπαρξης στην Σιάτιστα ενός φορέα διαχείρισης της πολιτιστικής μας κληρονομιάς. Ο φορέας αυτός αν είχε καταγεγραμμένο, τι υπάρχει σε κάθε αρχοντικό, σε κάθε εκκλησία δεν θα άφηνε τον καθένα να καταφεύγει ελαφρά τη καρδία σε χαρακτηρισμούς κειμηλίων ως «νταμπλάς».

Θα ζητούσε μέσω καταρτισμένου προσωπικού που διέθετε να επιβλέπει επικουρικά και να ενημερώνει τον δήμο για την πορεία εξέλιξης των εργασιών σε έργα που αφορούν τα μνημεία της Σιάτιστας. Περισσότερα θα ήθελα να αναφέρω για αυτόν τον φορέα σε νέα δημοσίευση μου.

Θα πρέπει να μας γίνει κατανοητό ότι η πολιτιστική μας κληρονομιά δεν είναι ιδιοκτησία καμίας αρχαιολογικής υπηρεσίας.

Είναι σίγουρο ότι αν η Σιάτιστα διέθετε έναν τέτοιο φορέα δεν θα αντιμετωπιζόταν με αυτό τον τρόπο.

Σιάτιστα, 19 Ιουλ. 2017
Λάζαρος Γ Κώτσικας
Πολιτικός Μηχανικός PhD
lkotsikas@gmail.com

Κυριακή 16 Ιουλίου 2017

Η κάτοψη του ανωιού της Πούλκως σε ψηφιακή μορφή




Στα πλαίσια της σημερινής εκδήλωσης, η σελίδα μας προσφέρει κάτι διαφορετικό για το Αρχοντικό σύμβολο της Γεράνιας το αρχοντικό της Πούλκως.

Το αρχοντικό της Πούλκως είναι αντάξιο της οικονομικής επιφάνειας και της κοινωνικής θέσης του κτήτορα της του Θεόδωρου Εμμανουήλ. Από τις λίγες πληροφορίες που υπάρχουν αντιλαμβανόμαστε πως ήταν μια σημαντική προσωπικότητα της εποχής του.

Το σχέδιο της κάτοψης κατά την διάρκεια της ψηφιοποιησής του

Οι νέες τεχνολογίες μας βοηθούν με μεγαλύτερη ακρίβεια να προβάλλουμε αυτό που θέλουμε και να δώσουμε περισσότερες πληροφορίες για αυτό στον επισκέπτη.

Τις δυνατότητες αυτές εκτίμησε σωστά πρώτα η ομάδα του siatistanews και ανέπτυξε την ομώνυμη ιστοσελίδα και την αποτύπωση με την δημιουργία του ψηφιακού χάρτη στην συνέχεια όπου μπορεί όποιος θέλει να έχει έναν οδηγό για να μάθει την πολιτιστική άυλη και υλική κληρονομιά της Σιάτιστας.

Με την ίδια λογική δημιούργησα την ψηφιακή κάτοψη από το χώρο του ανωιού του αρχοντικού χρησιμοποιώντας υλικό από την ομάδα του siatistanews και  την κάτοψη από το βιβλίου του Νικολάου Μουτσόπουλου «ΤΑ ΑΡΧΟΝΤΙΚΑ ΤΗΣ ΣΙΑΤΙΣΤΑΣ». Οι φωτογραφίες προέρχονται από άλλες ιστοσελίδες (συνήθως προβολής ταξιδιωτικών προορισμών) και blogs. Η εφαρμογή βρίσκεται στην διεύθυνση http://siatista.125mb.com/

Η κάτοψη του ανωιού της Πούλκως
Η βασική διαφορά στο σχεδιασμό στηρίζεται στο ότι η κάτοψη δεν είναι φωτογραφία αλλά έχει σχεδιαστεί με ειδικό αλγόριθμο που ανέπτυξα χρησιμοποιώντας το ψηφιακό σχέδιο της κάτοψης του αρχοντικού που δημιούργησα με βάση την κάτοψη του Μουτσόπουλου. Έτσι ο χρήστης μπορεί να το μεγεθύνει απεριόριστα χωρίς αυτό να παραμορφώνεται. Ο χρήστης της έχει την δυνατότητα να μάθει πληροφορίες για τον κάθε χώρο από το ανώι ενώ πατώντας στο εικονίδιο της κάμερα μπορεί να δει φωτογραφίες από το σημείο αυτό.

Για τους χώρους που δεν έχω ακριβή χαρακτηρισμό δεν υπάρχουν ξεκάθαρα στοιχεία ώστε να προχωρήσω σε αυτόν.

Η εφαρμογή δεν αναπτύχθηκε για κανένα εμπορικό σκοπό παρά μόνο για τους στόχους της ιστοσελίδας, την προβολή της υλικής και άυλης πολιτιστικής κληρονομιάς της Σιάτιστας.

Είναι το πρώτο αποτέλεσμα πολλών πειραματισμών μου, που προέκυψαν από την εμπειρία μου με την ενασχόληση στην πληροφορική και υπόσχομαι πως θα έρθουν και άλλα παρόμοια.
Δεν είναι στην τελική της μορφή και θα παρουσιαστούν κάποιες δυσκολίες στην προβολή στους χρήστες κινητών τηλεφώνων και tablet. Επίσης στην περίπτωση που δεν εμφανίζονται οι χαρακτηρισμοί των χώρων και τα εικονίδια, το πρόβλημα επιλύεται με την ανανέωση της σελίδας πατώντας F5.

Στην πορεία τα όποια προβλήματα θα λύνονται σιγά – σιγά.

Κυριακή 2 Ιουλίου 2017

Μία διεύρυνση του προτύπου των ψευτοπαραθύρων στο Αρχοντικό Μανούση


Στον όροφο του Αρχοντικού Μανούση (1763) στην εξωτερική όψη ακριβώς πάνω από την κτητορική πλάκα υπάρχει μια διακοσμητική τοπογραφία που η θεματογραφία της επεκτείνει το πρότυπο των ψευτοπαραθύρων.

Η τοιχογραφία δεν έχει θέμα μόνο ένα φεγγίτη αλλά αναπαριστά ολόκληρο τμήμα της εξωτερικής όψης ενός κτιρίου. Η τοιχογραφία διαμορφώνει νοερά την όψη με την ίδια περίπου δομή που κατασκευάστηκε και στην πραγματικότητα η όψη στα υπόλοιπα τμηματά της (αριστερή πλευρά της φωτογραφίας).

Αν και το δεξιό τμήμα της τοιχογραφίας έχει ξεθωριάσει είναι ακριβώς το ίδιο με το αριστερό του.

Θα επικεντρωθώ μόνο στα μέρη της τοιχογραφίας που έχουν θέμα τα στοιχεία της όψης του κτιρίου.

Στο κατώτερο τμήμα αναπαρίσταται η λιθοδομή του κτιρίου η οποία είναι εμφανής, δηλαδή δεν είναι επιχρισμένη, την οποία ο ζωγράφος δεν θέλει να δομείται με τον ίδιο ακριβώς τρόπο που ακολουθεί το πρότυπο του. Δεν είναι από ακανόνιστους λίθους (όπως στο πραγματικό) αλλά ορθογωνισμένους όμοιων διαστάσεων.


Στο μεσαίο τμήμα ζωγραφίζεται ένα κανονικό παράθυρο με μια προστατευτική σιδεριά να την φράσει. Το κομμάτι της όψης επιστεγάζεται με μια ξυλοδεσιά. Η φανταστική συνεχίζει την πραγματική ξυλοδεσιά από τα αριστερά. Το παράθυρο είναι ακριβώς το ίδιο με αυτό κάτω αριστερά.


Στο ανώτερο τμήμα έχουμε ένα κεντρικό ψευτοπαράθυρο. Είναι πιστή απομίμηση ενός φεγγίτη με βιτρό ή τζαμλίκια (υπάρχει διχογνωμία σχετικά με τον ορισμό που θα πρέπει να χρησιμοποιείται).