Το αρχοντικό Μανούση (Δουκίδη – Τζάτζα) κτίστηκε πιθανότατα από το τους γιούς του πατριάρχη της οικογένειας, Κωνσταντίνου, τον Θεόδωρο και τον Γεώργιο. Δεύτερος ιδιοκτήτης του αρχοντικού ήταν ο Δούκας Τζάτσας (κατά άλλους Τζάτζας). Ο γιός του, Μιλτιάδης Δουκίδης ήταν ο τελευταίος ιδιοκτήτης πριν περάσει αυτό στην κυριότητα του Ελληνικού Κράτους. Η κτήση, την περίοδο 1762/63 διαπιστώνεται από τις κτητορικές πλάκες του αρχοντικού.
 |
| Αρχοντικό Μανούση [φωτ. Διονύσης Μπόσιακας - iSiatista] |
Εκφράζοντας μια προσωπική άποψη, το αρχοντικό Μανούση μπορεί να μην μπορεί να φτάνει σε ομορφιά το αρχοντικό Χατζημιχαήλ. Αυτό που του δίνει όμως επιπρόσθετη αξία στο αρχοντικό Μανούση είναι οι προσωπικότητες που έχουν αναδειχθεί από την οικογένεια Μανούση. Προσωπικότητες με συμβολή στα γράμματα και στην ιστορία της Ελλάδας.
 |
| Γεώργιος Μανούσης |
Ο Θεόδωρος Μανούσης, ο πανεπιστημιακός του πρώτου ελληνικού πανεπιστημίου. Το επίκεντρο των αναταραχών στην παιδεία της εποχής του Όθωνα, αναταραχές που έμειναν στην ιστορία ως «Μανούσια». Ο ιστορικός που ήρθε σε σύγκρουση με τον Κωνσταντίνο Παπαρηγόπουλο λόγω της διαφωνίας τους για τον ρόλο της περιόδου της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας στην Ελληνική Ιστορία. Ο Θεόδωρος Μανούσης, ο μεγάλος εθνικός ευεργέτης που με την διαθήκη δωρίθηκε η βιβλιοθήκη του, στο πανεπιστήμιο που εργάστηκε και στην βιβλιοθήκη της πατρίδας του, που δεν την ξέχασε ποτέ. Με την ίδια διαθήκη θεσπίστηκε το Μανούσιο κληροδότημα με το οποίο ευεργετήθηκαν, οικονομικά πολλά παιδιά της Σιάτιστας και της υπόλοιπης Ελλάδας στις σπουδές τους.
Ο Αθανάσιος Μανούσης, ο λόγιος, εξάδελφος του Χριστόδουλου του πατέρα του Θεόδωρου. Σε αυτόν, αποδίδονται οι αντιγραφές και η διάσωση πολλών σημαντικών χειρογράφων της εποχής του. Σύμφωνα με τις καταθέσεις των συντρόφων του Ρήγα, ανήκε και αυτός στους οπαδούς του εθνομάρτυρα. Προφανώς, η υπηκοότητα του απέτρεψε να έχει και αυτός το ίδιο μαρτυρικό τέλος. Η Ειρήνη Μανούση, η σύζυγος του πρωθυπουργού της Ελλάδος, Δημήτριου Μαξίμου (1947) που η δική της έμπνευση ήταν η ανέγερση της έπαυλης στην Ηρώδου Αττικού, το σημερινό Μέγαρο Μαξίμου. ‘Αλλά και πόσοι άλλοι;
 |
| Θεόδωρος Μανούσης |
Η επιτυχία του Δήμου Βοίου, το τελικό αποτέλεσμα μιας μακροχρόνιας προσπάθειας που ξεκίνησε από τον πρώην Δήμο Σιάτιστας, μας υποχρεώνει να κάνουμε δύο πράγματα.
Να αποδώσουμε, τα εύσημα σε όσους μόχθησαν όλα αυτά τα χρόνια για να έρθει το μνημείο στην κυριότητα του δήμου. Δεύτερο, να υπενθυμίζουμε συνεχώς στο δήμο, ότι έχει ένα μεγάλο χρέος. Να αποδείξει ότι σέβεται, όσους αγωνίστηκαν για να αποκτηθεί το αρχοντικό, το μνημείο αρχοντικό Μανούση, την πολιτιστική μας κληρονομιά.
Επιβάλλεται αποκατάσταση και η αξιοποίηση του. Έχουν ολοκληρωθεί, οι απαραίτητες μελέτες που ανατέθηκαν μέσω της Προγραμματικής Σύμβασης με την Αναπτυξιακή Εταιρία Γρεβενών (ΑΝ. ΓΡΕ.). Οι τεχνικές μελέτες αυτές συντάχθηκαν από τον αρχιτέκτονα Μηχανικό Μιχάλη Γκουτζιαμάνη.
Ο φάκελος της μελέτης δεν περιλαμβάνει μουσειολογική μελέτη. Η μουσειολογική μελέτη, θα αποδεικνύει την καταλληλότητα του κτιρίου για την λειτουργία του, ως ενός συγκεκριμένου τύπου μουσείο και θα προβλέπει όλες τις απαραίτητες τεχνικές παρεμβάσεις και προμήθειες ώστε να καταστεί αυτή η λειτουργία εφικτή.
Η μουσειολογική μελέτη θα είναι ένα σημαντικό πλεονέκτημα στην αναζήτηση της χρηματοδότησης, για την εκτέλεση των εργασιών της αποκατάστασης και ανάδειξης. Θα αποδεικνύει σε κάθε πρόταση προς χρηματοδότηση ότι τα χρήματα που θα δαπανηθούν, θα συμβάλλουν στους απώτερους στόχους του επιχειρησιακού προγράμματος. Ο δήμος με την μουσειολογική μελέτη θα δηλώνει ότι έχει μια πρόταση για το πως θα το αξιοποιήσει. Ότι θέλει ένα μνημείο, να αποκατασταθεί, να διασωθεί, να είναι «ενεργό κομμάτι» της πόλης μας που θα συμβάλλει στην ανάπτυξη της. Ότι καλύτερο για εμάς και την προβολή του έργου ενός επιχειρησιακού προγράμματος. Θα ανοίγει ο δρόμος για την ανάπτυξη και σύνταξη και άλλων προτάσεων μέσω τον οποίων πολλοί ίσως βρουν εργασία (φύλακες – ξεναγοί).
Προαπαιτούμενο, της σύνταξης της μουσειολογικής μελέτης, είναι η λήψη της απόφασης από τον Δήμο για την νέα χρήση του αρχοντικού. Δύο είναι τα κριτήρια που λαμβάνονται υπόψη. Ποιο είναι το μουσείο που έχει ανάγκη σήμερα η Σιάτιστα; Ποιες είναι οι χρήσεις που πληρή τις προδιαγραφές τους, η αρχιτεκτονική του κτιρίου; Στο δεύτερο ερώτημα, απάντηση προφανώς μπορούν να δώσουν μόνο εξειδικευμένοι επιστήμονες. Για να απαντήσουν, θα πρέπει να έχουν προτάσεις. Τι θέλουμε να αναδείξουμε;
Στο πρώτο ερώτημα, η πρόταση μου είναι μια χρήση που θα αναδεικνύει κάτι που δεν έχει δυστυχώς δεν έχει γίνει ακόμα. Η προσφορά της Σιάτιστας στα γράμματα, στην μουσική, στις τέχνες. Ποιες είναι αυτές οι προσωπικότητες, ποιο είναι το έργο τους, ποια είναι συμβολή τους; Η Σιάτιστα, οι πραματευτάδες φρόντισαν με τον πλούτη τους όχι μόνο να κτίσουν τα αρχοντικά τους και τις εκκλησίες που όλοι θαυμάζουμε σήμερα, αλλά φρόντισαν να δημιουργηθούν οι βάσεις για να καλλιεργηθούν τα γράμματα. Οι πραματευτάδες στην επαφή τους με τον δυτικό πολιτισμό, την εποχή του ευρωπαϊκού διαφωτισμού, είχαν κατανοήσει την μεγάλη αξία, που έχει για τον άνθρωπο η πνευματική καλλιέργεια.
 |
| Αθανάσιος Μανούσης |
Η Σιάτιστα, οι άνθρωποι των γραμμάτων, ο Θεόδωρος Μανούσης, ο Μιχαήλ Παπαγεωργίου, ο Γεώργιος Ζαβίρας, ο Αργύρης Παπαρίζος, οι γιοι του, ο Γεώργιος Μέγας, οι Καρακάσηδες, ο Χαρίλαος Περπέσας, η Θάλια Φλωρά – Καραβία, ο Ιωάννης Χριστόδουλου Ζωγράφος, ο επίσκοπος Ζωσιμάς και πόσοι άλλοι, δεν αξίζουν άραγε τέτοιας τιμής;
Δεν είναι άξιο μιας τέτοιας τύχης, το σπίτι που γεννήθηκε ο Θεόδωρος Μανούσης, ο μεγάλος ευεργέτης των γραμμάτων, ένα από πρώτα μέλη της πρώτης επίσημα θεσμοθετημένης επιστημονικής κοινότητας της Ελλάδος
Λάζαρος Γ. Κώτσικας
Πολιτικός Μηχανικός, PhD
