Ιωάννης Παπανικολάου, το αηδόνι του Αγίου Δημητρίου, το Θείον Πρότυπον

O Ιωάννης Παπανικολάου ή ο Παπακολιός. Ο αγωνιστής ιερέας, ο φλογερός πατριώτης, ο εκπαιδευτικός, ένα από τα πολλά θύματα του Εθνικού Διχασμού. Γεννήθηκε στην Σιάτιστα το 1872. Ήταν διακεκριμένος ιεροψάλτης και αυτό ώθησε τους Σιατιστινούς να τον χαρακτηρίσουν ως το «αηδόνι του Αγίου Δημητρίου».

Ο Παπακολιός στο κέντρο υποδεχώμενος τα ελληνικά στρατεύματα [Αρχείο Χ. Ράμμου]

Ο αγωνιστής ιερέας. Χειροτονήθηκε το 1910, οικονόμος της Μητρόπολης, Πρωτοσύγκελος και Αρχιερατικός Επίτροπος. Ο τότε μητροπολίτης Ιερόθεος εκτίμησε τα προσόντα του και του ανέθεσε τα παραπάνω καθήκοντα. Το 1916 διέσχισε τον Ατλαντικό Ωκεανό για να συγκινήσει στις ΗΠΑ τους απόδημους Σιατιστινούς με το φλογερό του κήρυγμα, ώστε να συνεισφέρουν για την ανέγερση του Αγίου Δημητρίου. Αψήφησε τις τορπίλες των γερμανικών υποβρυχίων. Η ιερή αποστολή έπρεπε να εκπληρωθεί.

Ιωάννης Παπανικολάου [Αρχείο Καλλιόπης Μπόντα]

Ο εκπαιδευτικός. Σπούδασε στην Θεολογική Σχολή του Πανεπιστημίου Αθηνών. Δίδαξε στο Γυμνάσιο Τσοτυλίου και στο Τραμπάτζειο Γυμνάσιο στην συνέχεια. Ο Χρίστος Καπνουκάγιας μας δίνει πολλές πληροφορίες για τον καθηγητή του, Ιωάννη Παπανικολάου.

«Μεθοδικώτατος καθηγητής. Αυτός μας έθεσε τας βάσεις εις την αρχαίαν ελληνικήν γλώσσα. Ουδέ εις τα Πανεπιστήμια ημέτερα και ξένα συνήντησα τοιαύτην μεθοδικότητα διδασκαλίας και διορθωτικήν υπομονής επιστήμονος δικασκάλου οιαν εις τον ιερωμένον μου αυτόν καθηγητήν. Ήτο οφθαλμοφανές, ότι ήτο κάτοχος τέλειος αυτών, που εδίδασκεν». 

«Ο ίδιος μεταβάλλετο ψυχή τε και σώματι εις αρχαίον Έλληνα, όταν εδίδασκε αρχαία Ελληνικά», «ΘΕΙΟΝ ΠΡΟΤΥΠΟΝ».

Ο φλογερός πατριώτης. Λόγω της απουσίας του μητροπολίτη στην Πόλη, την 18η Οκτωβρίου 1912, υποδέχθηκε στον Προφήτη Ηλία τα ελληνικά στρατεύματα. Εξεφώνισε τον θαυμάσιο λόγο του, αναδεικνύοντας το άλλο του χάρισμα. Χάρισμα που δεν θα του έβγαινε σε καλό.

Εθνικός Διχασμός. Πέντε σχεδόν χρόνια αργότερα, την 21η Φεβρουαρίου 1917, σε ένα ενθουσιώδη του λόγο σχολίασε επικριτικά την παρουσία των ξένων στρατευμάτων της ΑΝΤΑΝΤ στην Μακεδονία που την είχαν μετατρέψει με το ζόρι σε ένα από τα μέτωπα του Α’ Παγκόσμιου Πόλεμου. Χαρακτήρισε [2] τον θόρυβο των αγγλογαλλικών κατασκοπευτικών αεροπλάνων ως «οι κρωγμοί των όρνεων». Το ποτήρι ξεχείλισε, φυλακίζεται στο Επταπύργιο Θεσσαλονίκης με σκοπό να εκτελεστεί.

Σώζεται μετά από παρέμβαση του μητροπολίτη που παρεμβαίνει στον Ελευθέριο Βενιζέλου. Ο Βενιζέλος είχε παρασημοφορήσει τον αγνό πατριώτη το 1914 απονέμοντας του το δίπλωμα εξαίρετων πράξεων. Αλλά η φαγωμάρα…

Ο Ιωάννης Παπανικολάου παρασημοφορημένος [Αρχείο Καλλιόπης Μπόντα]

Οι καλοθελητές των διώκουν. Καταλαβαίνει ότι δεν μπορεί να σταθεί στην αγαπημένη του πατρίδα σε αυτό το περιβάλλον και μεταναστεύει το 1919 στις ΗΠΑ οικογενειακώς. Αφήνει σημαντικό έργο και εκεί. Δεν λυγίζει σε τίποτα. Όμως όταν ο θάνατος του παίρνει την κόρη του Φερενίκη και την αγαπημένη του σύζυγο Βασιλική καταρρέει και πεθάνει το 1945.

ΠΗΓΕΣ

1. ΣΙΑΤΙΣΤΕΩΝ ΜΝΗΜΗ, Λεύκωμα (1971), σελίδα Γ132.
2. Οι δάσκαλοι και καθηγηταί μου, Χρίστος Καπνουκάγιας.

Σιάτιστα και Ομάδα ΒΑΝ, ο συνδετικός κρίκος!

Να ξεκαθαρίσω εξ’ αρχής πως η Σιάτιστα δεν ανήκει σε μια από τις τελευταίες προβλέψεις της ομάδας ΒΑΝ για σεισμό.

ΖΑΧΟΣ ΑΘ. ΖΑΧΟΣ, Στον Άγιο Δημήτριο

Η κολώνα του Αγίου Δημητρίου που βρίσκεται στην κιονοστοιχία πίσω από το ιερόο του ναού αναγράφει το όνομα του μεγάλου καπνέμπορου Ζάχου Ζάχου, του αδερφού του Αριστοτέλη που στην φωτογραφία μας εικονίζεται μαζί με τους γονείς του Αθανάσιο Ζάχο, δύο από τα αδέρφια του Αριστοτέλη και Ιωάννη, την γυναίκα του Αναστασία και την μικρή του κόρη. Η μικρούλα της φωτογραφίας είναι η Ελένη, που σε ώριμη ηλικία ήταν μια πολύ όμορφή γυναίκα. Κληρονομικό χάρισμα.

Μέλη της οικογενίας Αθανασίου Ζάχου [Πηγή:  12 ΕΛΛΗΝΕΣ ΑΡΧΙΤΕΚΤΟΝΕΣ ΤΟΥ ΜΕΣΟΠΟΛΕΜΟΥ, ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΦΕΣΣΑ ΕΛΕΝΗ-ΜΑΡΜΑΡΑΣ Β.ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ]

Η Ελένη παντρεύτηκε τον Καίσαρα Αλεξόπουλο. Από τον γάμο τους απέκτησαν ένα γιό των Δημοσθένη. Δυστυχώς η Ελένη έφυγε σχετικά πρόωρα από την ζωή.

Καίσαρ Αλεξόπουλος (1909 -2010)

Ο Καίσαρ Αλεξόπουλος είναι το Α της ομάδας ΒΑΝ που συστάθηκε από τους Παναγιώτη Βαρώτσο, Καίσαρ Αλεξόπουλο και Κωνσταντίνο Νομικό. Το πρώτο γράμμα του επιθέτου τους χρησιμοποιήθηκε στην σύνθεση του ονόματος. Μια επιστημονική εργασία των δύο πρώτων του 1986 έδωσε το έναυσμα για την δημιουργία της ομάδας.

Μπορεί η ομάδα ΒΑΝ να είναι πάντα ο ένας πόλος στους καβγάδες ανάμεσα στην πανεπιστημιακή κοινότητα της Σεισμολογίας, κανένας όμως δεν μπορεί να την κατηγορήσει ότι δεν προσπαθεί να αναπτύξει ένα τεκμηριωμένο καινοτόμο μοντέλο πρόβλεψης σεισμικών δονήσεων. Τέτοιοι καβγάδες αποκαλύτουν τα κουσούρια του Έλληνα. Το κύρος ενός ανθρώπου σαν τον Καίσαρ Αλεξόπουλο μας ωθεί να δούμε τα πράγματα ώριμα.

Καίσαρ Αλεξόπουλος! Μέγας πανεπιστημιακός, ακαδημαϊκός, αθλητής και ευπατρίδης. Γεννήθηκε στην Πάτρα το 1909 και πέθανε στην Αθήνα το 2010. Μηχανολόγος Μηχανικός το 1930 στο Πανεπιστήμιο της Ζυρίχης. Το 1932 Διπλωματούχος Φυσικής. Διδάκτωρ των Φυσικών Επιστημών το 1935. Τακτικός Καθηγητής Φυσικής του Πανεπιστήμιο Αθηνών το 1939. Μέλος της Ακαδημίας Αθηνών 1962. Την περίοδο 1970 -1972 Πρύτανης του Πανεπιστημίου Αθηνών. Παραιτήθηκε, μη ανεχόμενος τις παρεμβάσεις των Χουντικών. Πρόεδρος της Ακαδημίας Αθηνών το 1979. Το επιστημονικό του έργο τεράστιο. Αξίζει να διαβάσουμε μια μαρτυρία των φοιτητών του Καίσαρα Αλεξόπουλου [ Διονύση Μαρίνου: Ο Καίσαρ Αλεξόπουλος που γνώρισα. Μαρτυρίες από μια εποχή αθωότητας.].

Ο Καίσαρ Αλεξόπουλος με τον γιό του Δημοσθένη και την οικογενειά του, τα εγγόνια της οικογένειας Ζάχου [ΠΗΓΗ: Καίσαρ Αλεξόπουλος. 100 Χρόνια ζωής και Δράσης. ΣΤΕΛΙΟΣ ΒΑΣΙΛΟΠΟΥΛΟΣ

Να κινδυνεύσω να υποθέσω ότι ο Καίσαρ Αλεξόπουλος είναι γνωστότερος ως χιονοδρόμος. Πολλαπλές κορυφαίες διακρίσεις στα αθλήματα του σλάλομ και των καταβάσεων. Συμμετείχε στα πρώτα Ράλι Ακρόπολης. Δεν άφησε να χαθεί δευτερόλεπτο στην ζωή του.

Η οικογένεια Ζάχου συνεχίζει να μας καταπλήσσει. Μεγάλη ιστορία, ένα τεράστιο αρχείο που πρέπει να συγκεντρωθεί, να ξεψαχνιστεί. Ποιος ξέρει που αλλού μπορεί να μας οδηγήσει.

Ανάπλαση πλατείας Γεράνειας και Χώρας, με το θάρρος της γνώμης

Οι περισσότεροι έχουμε πληροφορηθεί από τα τοπικά μέσα ενημέρωσης, την επιστολή των αδερφών Γιαννακού με την οποία αποδέχονται την οικονομική προσφορά για την εξαγορά του ακινήτου τους. Ένα ακόμα εμπόδιο για την ανάπλαση της πλατείας της Γεράνειας έχει ξεπερασθεί. Ο Δήμος έχει πλέον περισσότερους βαθμούς ελευθερίας στον σχεδιασμό. Στην επικαιρότητα, πρόσφατα, ήταν και το θέμα της ανάπλασης της πλατείας «Τρία Πηγάδια». Θα αναφερθώ στο θέμα της ανάπλασης των δύο πλατειών.

Η ανάπλαση μιας πλατείας σε ένα παραδοσιακό οικισμό (ιδίως της Γεράνειας) αρμόζει να γίνει λαμβάνοντας έναν βασικό παράγοντα. Η μελλοντική της μορφή θα πρέπει να κρατά την αυθεντικότητα της και να σέβεται την χρηστική της αξία. Στην Σιάτιστα που στοχεύει στην τουριστική ανάπτυξη, ο μελλοντικός της επισκέπτης επιθυμεί να καθίσει σε μια πλατεία ενός παραδοσιακού οικισμού, μια πλατεία που του δίνει αυτόν τον αέρα, σε μια πλατεία που βιώνει αυτήν την ζεστασιά. Μια πλατεία, που δεν τον αφήνει να ξεχάσει το μεγάλο αστικό κέντρο από όπου προέρχεται θα του αφήσει ίσως μια περίεργη γεύση. Θα είναι κάτι που δεν θα του κολλάει. Θα ξενερώσει;

Η εμπειρία υπάρχει από παλαιότερες παρεμβάσεις. Μήπως τελικά πρέπει να επιδιώξουμε και την εμπλοκή - συμμετοχή των τελικών χρηστών των πλατειών στην τελική απόφαση;

Οι δύο πλατείες έχουν καίριες θέσεις. Της Γεράνειας βρίσκεται στο κέντρο του ιστορικού της τόπου. Της Χώρας είναι ο δεύτερος πόλος, αν λάβουμε υπόψη ότι ο Άγιος Δημήτριος είναι ο πρώτος του ιστορικού τόπου στη Χώρα. Μέσω αυτών, δεν θα πρέπει ο επισκέπτης να προσελκύεται στα ενδότερα και πιο εντυπωσιακά κομμάτια της Σιάτιστας;

Η Γεράνεια θα αναπλαστεί μέσω της χρηματοδότησης του κ. Κωνσταντίνος Παπανικολάου, για πολλοστή φορά, δωρητή της πόλη μας. Ο μελετητής θα χρηματοδοτηθεί από αυτόν. Συγκινητική προσφορά από τους ευεργέτες για ακόμα μια φορά.

Για την πλατεία της Χώρας ένας αρχιτεκτονικός διαγωνισμός μήπως εκτός από την τελική μελέτη θα έχει περισσότερα πλεονεκτήματα; Η Σιάτιστα θα προβάλει τον παραδοσιακό της χαρακτήρα, θα τονίσει την προσπάθεια ανάδειξης του κρυφού πλούτου της. Πολλές ομάδες μηχανικών θα βάλουν την φαντασία τους, για να δημιουργήσουν, αυτό που είναι πιο κοντά στον οραματισμό μας.

Αντιλαμβανόμαστε ορθά τις ανάγκες που υπάρχουν στην πόλη μας. Μήπως αντί να τις καλύψουμε άμεσα δημιουργώντας χώρους στάθμευσης πλησίον του κέντρου, ξεχνάμε μερικές φορές ότι θα πρέπει και ως κάτοικοι ενός παραδοσιακού να αποκτήσουμε διαφορετική κουλτούρα;

Κλείνοντας, θα πρέπει να συγχαρούμε το Κουκουλίδειο Ίδρυμα που έκανε την οικονομική προσφορά στις αδερφές Γιαννακού( επιδιώκει να τελεσφορήσει στις διαπραγματεύσεις και για το δεύτερο εκεί ακίνητο) και τις αδερφές Γιαννακού για τον συγκινητικό τρόπο που ανταποκρίθηκαν. Το Κουκουλίδειο Ίδρυμα θέλει να ανταποκριθεί με τον καλύτερο τρόπο στο βαρύ καθήκον που του έχει ανατεθεί από τους μεγάλους μας ευεργέτες και από τους απανταχού Σιατιστινούς. Μήπως τελικά, έχει έρθει και η ώρα, το Κουκουλίδειο Ίδρυμα να εμπλακεί σε ένα θέμα που έχουμε βρεθεί σε αδιέξοδο από πολλές πλευρές; Σε αυτό που όλοι ζητούμε βοήθεια από παντού επιτακτικά; Σε ποιο; Στην διάσωση και την ανάδειξη των αρχοντικών αναφέρομαι φυσικά.

Σιάτιστα 27 Απριλίου 2018
Λάζαρος Γ. Κώτσικας
Πολιτικός Μηχανικός, PhD

ΔΕΝ ΕΙΝΑΙ ΑΡΑΓΕ ΚΑΙ ΑΥΤΑ Η ΠΟΛΙΤΙΣΤΙΚΗ ΜΑΣ ΚΛΗΡΟΝΟΜΙΑ;

Η 23η Απριλίου, η Παγκόσμια Ημέρα του Βιβλίου μας αφήνει να ανατρέξουμε σε μερικά από τα σημαντικότερα κομμάτια της Πολιτιστικής Κληρονομιάς της Σιάτιστας.

Δεν είναι άραγε τα «Στρατιωτική Ενθυμήματα» του Νικόλαου Κασομούλη μέσα στα οποία αποτυπώνει, με ώριμο λόγο, πολλά από τα γεγονότα της επανάστασης του 1821 και των πρώτων βημάτων του νεοσύστατου Ελληνικού Κράτους;

Δεν είναι άραγε το «Μέγα Αλφαβητάριον» του Μιχαήλ Παπαγεωργίου μέσα από τα οποία τα παιδιά της υπόδουλης Ελλάδας θα άρχιζαν, να μαθαίνουν τα πρώτα τους γράμματα, να κάνουν τους βασικούς μαθηματικούς υπολογισμούς, να μαθαίνουν τα βασικά διδάγματα της χριστιανικής πίστης τους;

Δεν είναι άραγε το «Ελληνικό Θέατρον» του Γεωργίου Ζαβίρα που καταγράφει, εξιστορεί τον βίο και παρουσιάζει το έργο των σημαντικότερων Ελλήνων λογίων από την εποχή της Άλωσης μέχρι τον 19ο αιώνα. Εδώ βρίσκονται και Σιατιστινοί όπως ο Γεώργιος Ρούσης, ο γιος του επισκόπου Ζωσιμά, ο θείος του συγγραφέα Γεώργιος Παπαγεωργίου αλλά και άλλοι.

Δεν είναι άραγε και το γιγάντιο έργο του λαογράφου Γεωργίου Μέγα. Διαπίστωσε την ανάγκη και ολοκλήρωσε την προσπάθεια για την συγκέντρωση και στην συστηματική καταλογογράφηση των ελληνικών παραμυθιών. Τα θεμέλια της ελληνικής λαογραφίας στήνονται.

Αλλά προσπερνώντας και την σημερινή ημέρα. Δεν είναι κομμάτι της κληρονομιάς μας, τα φύλλα της «Εφημερίς», οι πίνακες τις Θάλειας Φλωρά – Καραβία, η «Συμφωνία του Χριστού του;

Σωστά όλα είναι κομμάτια της Πολιτιστικής Κληρονομίας της Σιάτιστας αλλά και είναι εξίσου σημαντικό και της Εθνικής Πολιτιστικής μας Κληρονομιάς!

Λάζαρος Γ. Κώτσικας

Πολιτικός Μηχανικός, PhD

18 Απριλίου, Παγκόσμια Ημέρα Πολιτιστικής Κληρονομιάς

Για την σημερινή ημέρα θα μπορούσαμε να γεμίσω άπειρες σελίδες. Ως τιμητές των προγόνων θα πρέπει να της αποδίδουμε τον σεβασμό που της πρέπει. Ως υποχρέωση προς τους απογόνους μας θα πρέπει να την διαφυλάξουμε.

Είναι μια κληρονομιά που δεν γνωρίζουμε ακόμα το μέγεθός της, δεν ξέρουμε ακόμα το πλήρες περιεχόμενό της.

Υλική Πολιτιστική Κληρονομιά, Τα αρχοντικά μας

Σήμερα θα πρέπει να θυμηθούμε και έναν Ιεράρχη στον οποίο οφείλουμε πάρα πολλά, τον Ζωσιμά Ρούση. Αντιλαμβανόμενος σωστά το περιβάλλον και τα συνθήκες εκείνης της περιόδου πήρε τις αποφάσεις που συνέβαλαν σημαντικά για να ζήσει η Σιάτιστα τον Χρυσό της Αιώνα.

Από εκεί και πέρα όπως τονίζω καθημερινά, θα ξαναεπαναλάβω πως η πολιτιστική μας κληρονομιά, η υλική και ή άυλη είναι η μοναδική μας διέξοδος προς την ανάπτυξη. 

Όσες προοπτικές παρουσιάστηκαν από αλλού ήταν δυστυχώς πρόσκαιρες.

Υλική Πολιτιστική Κληρονομιά, Οι εκκλησίες μας

Αλλά για να έρθει η ανάπτυξη θέλει σχεδιασμός με μακροπρόθεσμα αποτελέσματα. Το χρήμα είναι καλό όταν είναι εύκολο αλλά κλείνει τότε πολύ εύκολα η στρόφιγγα.

Πολλές δικαιολογίες θα ακούσω, για αυτό και για πολλά άλλα. Για τα αρχοντικά που καταστρέφονται. Για τα κειμήλια που φεύγουν αριστερά και δεξιά. Για το πολύτιμο έργο των παιδιών της πόλης μας που δεν το ξεψαχνίζουμε; Για τα παιδιά της πόλης μας, που άλλοι προσπαθούν να πάρουν λίγο φως από το άστρο τους. Ας αναφέρω κάποιους από αυτούς. Τον Νικόλαο Κασομούλη, τον Γεώργιο Μέγα, τον Αριστοτέλη Ζάχο.

Η πολιτιστική μας κληρονομιά, Το πνευματικό έργο των παιδιών της Σιάτιστας

Θα απαντήσω τι προσπάθειες έγιναν;

Στην αρχόντισσα Σιάτιστα, αλήθεια ποίες είναι οι εκδηλώσεις που προγραμματίστηκαν για το Ευρωπαϊκό Έτος Πολιτιστικής Κληρονομιάς;  

Η Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά, Τα έθιμα μας

Η αρχόντισσα δεν θα έπρεπε να διδάσκει στους άλλους πως τιμά το σπίτι της;


Σιάτιστα, 18η Απριλίου 2018
Λάζαρος Γ. Κώτσικας
Πολιτικός Μηχανικός, PhD

Πλατεία Χώρας, δεκαετία του 70

Με αφορμή την φωτογραφία που ανήρτησε ο Κώστας Κατσίκας και τις απορίες που εξέφρασαν για την αρχική μορφή της πλατείας «Τρία πηγάδια», πολλοί πατριώτες μας, στην σημερινή ανάρτηση θα μάθουμε περισσότερες πληροφορίες για την φωτογραφία αυτή αλλά και θα προχωρήσω στην ανάρτηση μιας νεώτερης.

Η πρώτη φωτογραφία τραβήχτηκε από τον αρχιτέκτονα Αριστοτέλη Ζάχο, τον δημιουργό του Αγίου Δημητρίου Σιάτιστας. Λήφθηκε την περίοδο 1915 – 1931. Ανήκει πλέον στο αρχείο του Αθανασίου Σπύρου. Υπάρχουν και άλλες φωτογραφίες που είτε τις έχει δημοσιεύσει ο Ζάχος σε γερμανικά περιοδικά είτε περιλαμβάνονται στο λεύκωμα με τίτλο «Ήπειρος-Θεσσαλία-Μακεδονία. Μέσα από τον φακό του Αριστοτέλη Ζάχου 1915-1931», το οποίο κυκλοφορεί από τι εκδόσεις του Μουσείου Μπενάκη.

Η σημερινή μας φωτογραφία έχει ληφθεί πενήντα χρόνια αργότερα, λίγο πριν τα μέσα της δεκαετίας του εβδομήντα, από το σημείο που βρίσκεται το κοσμηματοπωλείο του κ. Παναγιώτη Παπαδόπουλου. Ανήκει στο αρχείο του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης.

Ο φακός κοιτάει προς την βόρεια είσοδο της πόλης. Έχει γίνει διαπλάτυνση της κεντρικής οδού και δεν υφίστανται πλέον τα Μουσαφίρικα του Αρχοντικού Νεραντζόπουλου – Χατζηγιαννίδη.

Ο χώρος που είναι πλέον η πλατεία ήταν δομημένος. Ξεχωρίζει (σημείο 1) το κτίριο στο οποίο στεγαζόταν το δημαρχείο της Σιάτιστας. Στην βεράντα του (σημείο 2), διακρίνεται ο ερυθρός σταυρός, η πινακίδα που είναι κρεμασμένη στα κάγκελα του εξώστη μου δίνει την υποψία ότι εκεί πρέπει να στεγαζόταν το τότε δημόσιο ιατρείο. Φαίνονται τα γραφεία της ποδοσφαιρικής ομάδας του Μακεδονικού (ισόγειο – δεξιά, σημείο 3), ενώ πιο δεξιά είναι η «πιάτσα» των ταξί (σημείο 4).

Αριστερά το πρώτο που διακρίνουμε είναι το γραφείο στο οποίο βρισκόταν μια σχολή οδηγών σύμφωνα με όσα μας πληροφορεί η εξωτερική πινακίδα (σημείο 5).

Τέλος ανάμεσα στο σημείο 3 και 4 στο μεγάλο ταμπλώ, το σύμβολο της τότε πραξικοπηματικής κυβέρνησης της Χούντας, ο στρατιώτης μπροστά από τον φοίνικα.

Ο δήμος δύο με τρία χρόνια αργότερα απαλλοτρίωσε όσα ιδιωτικά κτήρια συνόρευαν με το δημαρχείο, έτσι ώστε να κατεδαφιστούν όλα και να δημιουργηθεί η πλατεία που δεν διαφέρει η μορφή της, πολύ, από την σημερινή.

Εννοείται ότι τα όποια σχόλια σας, θα μας βοηθήσουν να μάθουμε περισσότερα για την παλιά Σιάτιστα. Δεν θα σταματήσω να παρακαλώ όποιον έχει παλιές φωτογραφίες να μην διστάσει να μου τις δώσει για να πάρω το ψηφιακό αντίγραφό, το οποίο μπορεί να βοηθήσει πολλούς να ανακαλύψουν άγνωστες πτυχές της ιστορίας της πόλης μας.

Χωρίς να το ξέρουν θα έχουν κάνει μια μεγάλη προσφορά.

Σιάτιστα, μήπως το χάνουμε το τρένο στον τουρισμό;

Με εξαιρετικό ενδιαφέρον διάβασα το Πρόγραμμα Τουριστικής Προβολής του Δήμου Θηβαίων (σχετικά). Της πόλης με τις πάμπολλες αναφορές στην Αρχαία Ελληνική Ιστορία και στην Αρχαία Ελληνική Γραμματεία. Του βασιλείου του Οιδίποδα, το χώρο που εξελίχθηκε το δράμα των αρχαίων τραγωδιών όπως «Οιδίπους Τύραννος», «Επτά επί Θήβας», «Αντιγόνη». Την πόλη που την υπερασπίστηκε ο Ιερός Λόχος, που καταστράφηκε στην Χαιρώνεια από τον Φίλιππο Β’ και τον γιό του Αλέξανδρο.

Το πρόγραμμα της τουριστικής προβολής του δήμου Θηβαίων εγκρίθηκε από τον ΕΟΤ. Προϋπολογισμός κάτι περισσότερο από 40.000€. Περιλαμβάνει δράσεις για την προβολή και για την αξιοποίηση του τουριστικού προϊόντος της Θήβας.

 Ενδεικτικά αναφέρω μερικές από τις δράσεις:

• Δημιουργία mobile application για την προβολή των σημείων τουριστικού ενδιαφέροντος και τη βελτίωση της εμπειρίας των επισκεπτών,
• Δημιουργία Ταυτότητας και Εφαρμογές Ταυτότητας,
• Παροχή υπηρεσιών συμβουλευτικού τουριστικού marketing και προβολής.

Ο πεπειραμένος σύμβουλος θα δώσει τις βασικές γραμμές και θα μας ενημερώσει και για άλλα εργαλεία για την αξιοποίηση και την προβολή του τουριστικού προϊόντος. Η δημιουργία της ταυτότητας θα μας δώσει το profile με το οποίο θα κινούμαστε στην τουριστική αγορά. Με την mobile application ο επισκέπτης θα έχει στο κινητό του τηλέφωνο έναν τουριστικό οδηγό που θα τον καθοδηγεί στα σημεία της πόλης που θέλει να επισκεφτεί, τα οποία θα τεκμηριώνονται με ένα λιτό κείμενο.

Γιατί άραγε η πόλη μας με το τεράστιο πολιτιστικό απόθεμα, δεν έχει «ψαχθεί» με αυτά τα εργαλεία, γιατί δεν έρχεται σε επαφή με πόλεις που τα χρησιμοποίησαν για να αξιοποιήσει την εμπειρία τους και να μετατραπεί το πολιτιστικό απόθεμα της σε τουριστικό προϊόν;

Εμείς ακόμα θα αρκούμαστε ακόμα σε παλιές και ξεπερασμένες τεχνικές;

Δυστυχώς όμως πρέπει να αντιληφθούμε από τα τόσα μνημεία της Σιάτιστας, αξιοπρεπής ξενάγηση μπορεί να γίνει μόνο στο Αρχοντικό της Πούλκως, στο Αρχοντικό Αργυριάδη (ίσως), στο Αρχοντικό Μανούση (μάλλον προτεραιότητα θα πρέπει να είναι η αποκατάσταση του), στο Αρχοντικό Δόλγκηρα (από τους Μαρκίδες), στη Βοτανική και Παλαιοντολογική Συλλογή. Σε άλλα πλαίσια κινείται φυσικά η επισκέψιμη παραδοσιακή κατοικία του ζεύγους Τσιότσιου.

Μήπως αρχίζουν και ξεμακραίνουν αρκετά οι ανταγωνιστές μας στο αντίστοιχο κομμάτι  του τουρισμού; Ή μήπως ο τουρισμός δεν ήταν ποτέ η προτεραιότητα μας;

Σιάτιστα, 10.04.2018

Λάζαρος Γ. Κώτσικας

Πολιτικός Μηχανικός, PhD

Επιτάφιος Αγίας Παρασκευής και η αγιογράφιση του Προφήτη Ηλία.

Η Καλλιόπη Μπόντα – Ντουμανάκη είχε δημοσιεύσει στο siatistanews.gr πριν τρία χρόνια τα όσα ήταν γνωστά για τον Επιτάφιο της Αγίας Παρασκευής στην Γεράνεια.

Δημιουργός του είναι ο «Αναστάσιος Ιωάννου εξ Ιωαννίνων». Ο Αναστάσιος Ιωάννου ζωγράφισε τις δύο όψεις του ξύλινου ταμπλά το 1741, αναπαριστώντας τον Ιωσήφ και τον Νικόδημο με την ιερά σινδόνη αναποθέτουν το θείο σώμα στον τάφο και στην μέση την Θεοτόκο να θρηνεί τον χαμό του γιού της.

Ο επιτάφιος της Αγίας Παρασκευής, αριστερά διακρίνεται στο κόκκινο πλαίσιο, η υπογραφή του δημιουργού

Τα συμπεράσματα αυτά εξάγονται με βάση την επιγραφή που υπάρχει στο ιερό κειμήλιο.

Ο επιτάφιος προφανώς μέχρι κάποια περίοδο στολιζόταν με λουλούδια τηρώντας τα έθιμα της ορθόδοξης παράδοσης. Κάποια στιγμή ο μητροπολίτης Σισανίου & Σιατίστης θεωρώντας ότι ο επιτάφιος είναι δυτικής τεχνοτροπίας έδωσε την εντολή να μην στολίζεται. Η εντολή όμως αυτή δεν τηρείται πλέον. Είναι δύσκολο να αλλάξεις τα ήθη και έθιμα ενός λαού απλά με μία εντολή.

Στην περιφορά για ένα - δύο χρόνια στο πρόσφατο παρελθόν η συνοικία της  Γεράνειας χρησιμοποιούσε επιτάφιο παρόμοιο με αυτόν που είχε στο παρελθόν και η συνοικία της Χώρας.

"ο σοφός αριστοτέλης" [φωτ. Α. Παπάς]

Μια σύμπτωση, ο Αναστάσιος Ιωάννου Καλούδης από το Κεπέσοβο των Ιωαννίνων μαζί με τα αδέλφια του, το 1744, αγιογράφησαν τον Προφήτη Ηλία. Μπορεί άραγε το γεγονός, ότι τα παιδιά στο παρελθόν, άλλαζαν το επίθετο τους κρατώντας το μικρό όνομα του πατέρα τους και ότι μεταξύ 1741 και 1744 μεσολαβούν τρία μόνο χρόνια, να μας επιτρέψει να πούμε ότι πρόκειται για το ίδιο πρόσωπο;

Αγίοι Επτάριθμοι [φωτ. Γ. Λογδανίδης]

Πρόκειται δηλαδή για αυτούς που ζωγράφισαν τους Άγιους Επτάριθμους και την Ρίζα του Ιεσσαί στον Προφήτη Ηλία;

Δυστυχώς όμως εδώ την απάντηση μόνο ένας ειδικός μπορεί να την δώσει!