Η ΣΥΜΒΟΛΗ ΤΟΥ ΣΙΑΤΙΣΤΙΝΟΥ ΝΙΚΟΛΑΟΥ ΛΑΣΠΑ ΣΤΗ ΕΠΑΝΑΣΤΑΣΗ ΤΟΥ 1821

Ο άνθρωπος, στον οποίο σήμερα χρωστάμε, ότι γνωρίζουμε για τον Νικόλαο Λάσπα, δεν είναι άλλος από τον Φίλιππο Ζυγούρη και τα ιστορικά του σημειώματα.

H σύγκρουση του Αλή Πασά με την Υψηλή Πύλη ξεκίνησε το καλοκαίρι του 1820 και τερματίστηκε στις 24 Ιανουρίου 1822. Τον Ιανουάριο του 1821, ο Ισμαήλ Πασόμπεης αντικαταστάθηκε στην ηγεσία των σουλτανικών στρατευμάτων από τον Χουρσίτ Πασά, τον Πασά του Μοριά. Ο ικανότατος και σκληρός Χουρσίτ στην Τρίπολη άφησε μόνο 1.000 ένοπλους Αλβανούς.

Αλή Πασάς

Το 1820 σε σύσκεψη στο Ισμαήλι (σήμερα ανήκει στην Μολδαβία) αποφασίζεται η έναρξη της Επανάστασης. Οι Έλληνες έπρεπε να αξιοποιήσουν την εσωτερική διαμάχη των Οθωμανών όσο το δυνατόν περισσότερο. Σε αυτό βοήθησε και ο Σιατιστινός Νικόλαος Λάσπας.

Ήταν μέλος της Φιλικής Εταιρείας το 1819. Σύμφωνα με τον σύντροφο του Ρήγα Φεραίου, Χριστόφορο Περραιβό, ο Νίκος Λάσπας ανήκε στους γραμματικούς του Αλή Πασά μέχρι που ο Αλή στράφηκε εναντίον του Λάσπα για να του αρπάξει την περιουσία.

Ο Σουλτάνος διόρισε τον Σουλεϊμάν Πασά της Θεσσαλίας, «Δερβεντζή» δηλαδή επίσημο φύλακα των περασμάτων και τον διέταξε να ξεκινήσει στρατολογήσεις. Ο Σουλεϊμάν πήρε γραμματικό του τον Λάσπα. Ο Λάσπας συμβούλευσε τον Σουλειμάν να εκδώσει φιρμάνι που να καλεί όλους να εξοπλιστούν για να αποτρέψουν πιθανή εισβολή του Αλή στην Θεσσαλία.

«Εις υμάς πιστοί μου ραγιάδες προστρέχω! εγέρθητε, εξοπλίσατε τους επί πολύ ακινητήσαντας βραχίονας υμών, αι ημέραι της οργής επέστησαν, πορεύθητε κατά του ασεβούς γένους των Αρναουτών, οίτινες ηνώθησαν μετά της ιεροσύλου μερίδος του Αλή. Εκδικήθητε τους αιώνας των ύβρεων, αίτινες διεπράχθησαν δια του απανθρώπου τούτου τρόπου.

Ανηλεώς ωρμήσατε κατά των ατίμων, οίτινες πάντοτε ητίμασαν τους προγόνους, τους πατέρας, τας γυναίκας και τα τέκνα υμών. 

Το εξυβρισθέν όνομα υμών, η αρπαγείσα περιουσία, το βάρος των φόρων, διού επεβαρύνθητε, αι αγγαρείαι, εις ας υπεβλήθητε δίκην αναισθήτων ζώων, προσκαλούσιν υμάς να δράξησθε των όπλων.
Αρματωλοί, εις τα όπλα! χωρικοί, αρπάσατε τα δρέπανα και γεωργικά εργαλεία! Παν είδος σιδήρου οξυνθέν δια της εκδικήσεως θα καταστή φρικώδες εν ταις υμετέραις χερσίν όπλον. Τολμηραί των Αγράφων γυναίκες, ελλείψει όπλων λάβατε τας αξίνας, ας μεταχειρίζεσθε, ίνα κόπτητε τα άσφαγα•οι νεανίαι ας πλέξωσι τας σφενδόνας αυτών, και αύτη έτι η ηλακάτη <ρόκα> των παρθένων ας μεταβληθή εις φονικόν όπλον κατά του κοινού έχθρού. 

Τοιαύτη είναι η θέλησις του Πατισάχ και της Υψηλής Πύλης.»

Έγγραφο με την υπογραφή του Νικολάου Λάσπα [πηγή siatistanews]

Το φιρμάνι ο Λάσπας φρόντισε να γίνει όσο πιο ευρέως γνωστό. Έτσι, έθετε σε συναγερμό τους Έλληνες σε όλη την Θεσσαλία που θα μπορούσαν να φέρουν οπλισμό. Για έναν άλλο σημαντικότερο σκοπό. Οι κατά τόπους μπέηδες και αγάδες το επέτρεπαν γιατί αυτό διέταζε ο Σουλεϊμάν και κατ’ επέκταση ο Σουλτάνος. Ο Σουλεϊμάν πλήρωσε το λάθος του αυτό με την ζωή του.

Αλλά δεν ήταν ο Σουλεϊμάν ο μοναδικός πασάς που έπεσε θύμα της πονηριάς του Λάσπα.

ΔΗΜΟΣ ΒΟΪΟΥ, ΠΕΝΤΕ ΥΠΟΨΗΦΙΟΙ, ΤΡΕΙΣ ΠΡΩΤΕΣ ΕΡΩΤΗΣΕΙΣ

Πέντε τελικά οι συνδυασμοί που κατεβαίνουν για να διεκδικήσουν την δημαρχία στο Βόιο. Τι διαφορετικό θα υλοποιήσουν;

Η σύνταξη του προγράμματος τους θα ακολουθήσει το στάδιο της ακτινογράφισης του Δήμου. Καταγραφή των προβλημάτων, των προοπτικών, των ευκαιριών, των απειλών. Κάτι σαν ένα business plan του δήμου δηλαδή.

Ως δημότης παίρνω την πρωτοβουλία για την δημιουργία μιας λίστας ερωτημάτων. Την χώρισα σε τρεις κατηγορίες ερωτημάτων, για το Βόιο, την Σιάτιστα, για το όραμα της κάθε υποψήφια ομάδας. Γιατί ομάδα; Οι ανάγκες της εποχής επιβάλλουν την εκλογή μιας ομάδας που κάθε μέλος της, θα υπηρετήσει τον δήμο από κάποια θέση. Που γνωρίζουμε τα προσόντα του για αυτή τη θέση. Μας ενδιαφέρει πολύ πλέον το σύνολο των ατόμων.

Ας ξεκινήσω με τον δήμο σαν υπηρεσία, σαν ένα οργανισμό.

1ο ΕΡΩΤΗΜΑ
Θα μεταφερθούν όλες οι υπηρεσίες στην έδρα του Δήμου; Αν όχι, γνωρίζουν την ζημία που προκαλεί στον προϋπολογισμό και στην ορθολογική λειτουργία του δήμου αυτή επιλογή;

Ο Δήμος Βόιου ξεκίνησε την ζωή του μετά από σειρά αντιπαραθέσεων με διακύβευμα την έδρα του. Κάποιοι ή δεν θέλουν να κλείσουν οι πληγές που άφησε αυτή η περίοδος ή ποτέ δεν αντιλήφθηκαν την λογική του Καλλικράτη. Η ανάγκη που επέβαλλε τον Καλλικράτη ήταν αυτή της ορθολογικής διαχείρισης ενός δήμου με λιγότερες δαπάνες. Η εξοικονόμηση των δαπανών θα προέλθει από με την μείωση του λειτουργικού του κόστους. Αξιοποιώντας τα κτήρια, τις υπηρεσίες, το προσωπικό και τον εξοπλισμό που του είναι αναγκαίος.

Τα πράγματα όμως δεν έγιναν ακριβώς έτσι. Οι υπηρεσίες του δήμου ήταν στην προεκλογική ατζέντα κάθε υποψηφίου. Οι υπηρεσίες σκόρπισαν στις έδρες των καποδιστριακών δήμων. Η τεχνική υπηρεσία στο Άσκιο, η ΔΕΥΑΒ στην Νεάπολη, η οικονομική υπηρεσία στο Τσοτύλι. Όλη λογική του Καλλικράτη γράφτηκε στα παλαιώτερα των υποδημάτων μας. Όλα τα παλιά δημαρχιακά μέγαρα είναι σε πλήρη λειτουργία, δίνοντας μια ψευδαίσθηση στον δημότη ότι λειτουργεί ακόμα ο καποδιστριακός δήμος.

«Είμαστε ακόμη ο πρώην δήμος αλλά δεν είμαστε».

2ο ΕΡΩΤΗΜΑ
Θα γίνει πιστή εφαρμογή του οργανογράμματος του Δήμου Βόιου;

Κάθε οργανισμός, όπως και ένας δήμος λειτουργεί με ένα οργανόγραμμα. Σε ένα ιεραρχικό διάγραμμα απεικονίζεται η δομή του προσωπικού του δήμου. Ο ρόλος και οι αρμοδιότητες του κάθε υπαλλήλου. Η ύπαρξη του οργανογράμματος προφανής. Η ορθή διοίκηση του δήμου. Και εδώ όμως τα πράγματα διαφέρουν. Υπάρχουν υπάλληλοι που για να μην μετακινηθούν αρκετά χιλιόμετρα από την οικία τους, βρίσκονται σε πόστα που δεν ξέρουμε αν εξυπηρετούν την θέση του οργανογράμματος για την οποία έχουν προσληφθεί. Αυτό επιβαρύνει άλλους υπαλλήλους με επιπλέον όγκο δουλειάς ή τον δήμο με επιπλέον έξοδα για να καλύψει τα κενά που προκύπτουν.

3ο ΕΡΩΤΗΜΑ
Πως θα ενισχυθεί η υποστελεχωμένη τεχνική υπηρεσία;

Η τεχνική υπηρεσία έχει απογυμνωθεί. Σε επίπεδο ΠΕ στελεχώνεται από έναν πολιτικό μηχανικό και μια μηχανικό περιβάλλοντος. Δεν υπάρχει τοπογραφικός μηχανικός (ενώ ο δήμος διαθέτει τοπογραφικό εξοπλισμό). Ο πολιτικός μηχανικός έχει τον ρόλο του προϊσταμένου και άρα χρειάζονται και άλλοι πολιτικοί μηχανικοί. Δεν υπάρχει αρχιτέκτονας μηχανικός, δεν υπάρχει αρχαιολόγος σε ένα δήμο που υπάρχουν πολλά κηρυγμένα μνημεία, που η Σιάτιστα είναι παραδοσιακός οικισμός με δύο ζώνες να έχουν κηρυχτεί ιστορικός τόπος. Ας μην ξεχνάμε την μεγάλη γεωγραφική έκταση του δήμου.

Η τεχνική υπηρεσία και για το πώς θα έπρεπε να αναβαθμιστεί δεν είναι απλό θέμα. Για σήμερα, ας μείνω στο παραπάνω ερώτημα.

Λάζαρος Γ. Κώτσικας
Πολιτικός Μηχανικός, PhD

Ο ΗΓΕΤΗΣ ΚΑΙ Η ΚΑΤΕΥΘΥΝΣΗ

Όσο διογκώνονται τα προβλήματα της Ελλάδος και πλέον είναι ξεκάθαρο ότι καταλήγουμε και πάλι σε αδιέξοδο, τόσο και μεγαλώνει το πλήθος αυτών που συμφωνούν πως λείπει από την χώρα μας, η μεγάλη προσωπικότητα. Ο ηγέτης.

Η παρουσία ενός ηγέτη αφήνει το ξεκάθαρο αποτύπωμα του, είτε στην πολιτική είτε στην στρατιωτική είτε στην οικονομική ιστορία ενός τόπου, ενός κράτους. Είναι το σημείο σταθμός. Ηγέτες υπάρχουν και στον επιχειρηματικό κόσμο. Παραδείγματα πολλά. Ένας Winston Churchill, ένας Steven Jobs. Ένας Ελευθέριος Βενιζέλος, ένας Αριστοτέλης Ωνάσης. Είναι ο άνθρωπος που όλοι θα γυρίσουμε προς το μέρος του όταν πρέπει να ληφθεί μια κρίσιμη απόφαση. Αναγνωρίζει πως όλοι περιμένουν την επόμενη κίνηση από αυτόν. Δεν θα κρυφτεί. Δεν θα αποποιηθεί καμία ευθύνη.

Δεν υπάρχει λίστα δικαιολογητικών που θα πρέπει να έχει κάποιος για να επιλεγεί ως ηγέτης. Δεν επιλέγουμε τον ηγέτη. Επιλέγεται ο επικεφαλής και η πορεία του θα δείξει αν έχει την χαρισματική προσωπικότητα του ηγέτη. Θέμα προσωπικότητας λοιπόν.

Η εξέλιξη της δομής του χάρτη της αυτοδιοίκησης δείχνει ότι προχωράμε όλο και περισσότερο στην δημιουργία μεγάλων δήμων, που θα γίνονται όλο και περισσότερο αυτόνομοι, όπου η παρουσία ενός δημάρχου ηγέτη θα είναι πιο απαραίτητη. Που θα στελεχώνεται από μια πλειάδα ανθρώπων όχι μόνο για να υπερψηφίζουν και να καταψηφίζουν αποφάσεις σε ένα δημοτικό συμβούλιο. Αλλά αυτών που με μπροστάρη τον δήμαρχο θα δώσουν την κατεύθυνση στον δήμο. Εκεί που θεωρούν πως ο δήμος θα συναντήσει την ανάπτυξη. Ο δήμαρχος ηγέτης, ο δήμαρχος οραματιστής.

Δεν παραβλέπουμε την καθημερινότητα. Αλλά της αρμοδιότητας του μηχανισμού του δήμου. Η ηγετική ομάδα του δήμου φροντίζει ώστε ο μηχανισμός αυτός να είναι σωστά στελεχωμένος, εξοπλισμένος και συντονισμένος.

Μίλησα για αδιέξοδο. Στο Δήμο Βοΐου όσοι παρακολουθούμε, από κοντά ή από μακριά, τις τελευταίες συνεδριάσεις του Δημοτικού Συμβουλίου καταλαβαίνουμε ότι αντιμετωπίζει ένα μεγάλο πλήθος προβλημάτων. Προβλημάτων που λύνονται μόνο με την λήψη αποφάσεων που ίσως δυσαρεστήσουν πολλούς. Χαρακτηριστικό παράδειγμα, το οικονομικό άνοιγμα στην Δημοτική Επιχείρηση Ύδρευσης και Αποχέτευσης. Έχουν διαπιστωθεί οι λόγοι που προκάλεσαν αυτή την μεγάλη διαφορά και τα μέτρα αντιμετώπισης που θα ελαττώσουν το έλλειμμα. Ποιος όμως θα πάρει την απόφαση; Απόφαση που θα πρέπει να ληφθεί με γνώμονα το κοινό καλό.

Αλλά αυτό τον δήμο απασχολεί ένα πρόβλημα ζωτικής σημασίας. Που αν δεν επιλυθεί θα επιβεβαιώσει την διαβάθμιση του. Είναι η ανεργία που μαστίζει όλη την περιοχή και έχει αναγκάσει πολλούς από τους κατοίκους του, να το εγκαταλείψουν αναζητώντας αλλού μια καλύτερη τύχη. Χωριά ερημώνουν και αστικά κέντρα συρρικνώνονται. Οι παραγωγικοί κλάδοι που έθεταν σε κίνηση την οικονομία του είναι σε βαθειά ύφεση. Η κτηνοτροφία, η γεωργία, το εμπόριο της γούνας. 

Ο Δήμος Βοΐου είναι από τους μεγαλύτερους σε γεωγραφική έκταση. Όλα αυτά τα χρόνια οι ομάδες τον διοίκησαν, οι δημότες τον επέλεξαν, με την κουλτούρα που επιβάλλουν οι απαιτήσεις που δημιουργούν, το μέγεθος, οι ανάγκες, τα προβλήματα ενός τόσου μεγάλου δήμου; Εδώ και μήνες, τρεις μήνες πριν την καθοριστική μέρα, οι διεκδικητές του ρόλου του επικεφαλής του δήμου, εναγωνίως προσπαθούν να σχηματίσουν ένα συνδυασμό υποψηφίων συμβούλων. Στόχος η δημιουργία ενός επιτυχημένου ψηφοδελτίου στις εκλογές ή στην διοίκηση του δήμου; Πρέπει προφανώς να εκλεγεί αλλά αν είναι ακατάλληλο;

Η θητεία της τρέχουσας δημοτικής αρχής έχει ουσιαστικά τελειώσει. Στο επόμενο δήμαρχο και στην ομάδα του θα στρέψουμε το κεφάλι μας. Προς τα πού θα πάμε; 

Μήπως λοιπόν θα πρέπει να μας δώσει ο καθένας τους κάποια σημάδια, για το αν έχει την δυναμική, από επικεφαλής να γίνει ο ηγέτης του δήμου; Μήπως αν όχι για τους σταθμούς της πορείας που θα ακολουθήσει θα πρέπει να μας μιλήσει για τον τελικό της προορισμό και για το είναι εφικτός; Θα πάρει τις δύσκολες (για μερικούς) αποφάσεις για το καλό όλων; 

Επιτέλους, πρέπει κάποια στιγμή να μάθουμε κάποια από αυτά τα πράγματα. Τα περιθώρια στενεύουν.

Λάζαρος Γ. Κώτσικας

Πολιτικός Μηχανικός, PhD

"αναφορά παραπόνων του Ιωάννου Κασομούλη, υιού Κωνσταντίνου Κασομούλη του εκ Σιατίστης της Μακεδονίας"

Είναι γνωστή σε πολλούς μας , ότι η συμπεριφορά με την οποία αντιμετώπισε το Ελληνικό Κράτος τους Αγωνιστές του 1821 δεν ήταν και η καλύτερη. Έτσι πολλοί τους έφτασαν να αντιμετωπίζουν σοβαρά προβλήματα επιβίωσης και κατάντησαν ζητιάνοι όπως ο Νικηταράς ο Τουρκοφάγος!

Έτσι αναγκαζόταν να κάνουν αίτηση στην οποία κατέγραφαν έναν σύντομο ιστορικό της δράσης τους στην Επανάσταση, παρουσίαζαν την οικονομική τους κατάσταση και αιτούνταν για μία σύνταξη, προκειμένου να συντηρήσουν την οικογένεια τους. Για να τύχει έγκριση, η αίτηση τους, θα έπρεπε να συνοδεύεται από έγγραφα – βεβαιώσεις στα οποία άλλοι αγωνιστές του 1821 πιστοποιούσαν την αλήθεια των γραφομένων του αιτούντα.

Ο Ιωάννης Κασομούλης, ο αδερφός του Νικόλαου και γιός του Κωνσταντίνου «εκ Σιατίστης» είναι συντάκτης μιας τέτοιας αιτήσεως. Η φωτογραφία (πηγή: http://siatista.blogspot.com/2009/12/blog-post_3398.html, από όπου προέρχεται και η καθαρογραφή της αίτησης) είναι το αντίγραφο της πρώτης σελίδας της αιτήσεως και αποτελεί μέρος των Γενικών Αρχείων του Κράτους. Στάλθηκε την 21η Ιουνίου 1865 στην Επιτροπή Αγώνων και Θυσιών.

Ο Ιωάννης δηλώνει κάτοικος Κύμης. Περιγράφει πιο εκτενέστερα την συμμετοχή της οικογένειας στις μάχες που έγιναν στην Νάουσα. Ο πατέρας του τραυματίστηκε και πέθανε λίγο αργότερα ενώ οι αδερφές του και η μητέρα του κρατήθηκαν όμηροι στην Θεσσαλονίκη. Απελευθερώθηκαν μετά την αποστολή λύτρων. Γράφει για την θυσία του αδερφού του Δημήτρη στην Έξοδο του Μεσολογγίου και τον θάνατο του Γεωργίου σε μάχη με άλλους Έλληνες το 1838. Ο Γεώργιος είχε καταταχθεί στον στρατό.

«Η αναφορά παραπόνων του Ιωάννου Κασομούλη, υιού Κωνσταντίνου Κασομούλη του εκ Σιατίστης της Μακεδονίας, κατοίκου της περιοχής Κύμης.

Προς τον Κύριoν Πρόεδρον και τα Μέλη της Επί των Αγώνων και Θυσιών Επιτροπής

Ο ευσεβάστως υποφαινόμενος μέλος ευκαταστάτου οικογενείας υιός του εκ Σιατίστης Kωνσταvτίνoυ Κασομούλη εταιριστού της Φιλικής Εταιρίας της Επαναστάσεως. Από του 1821 αειμνήστου αυτού πατρός μου, των τριών αδελφών μου, του Νικολάου, Γεωργίου, Δημητρίου, συναγωνισθέντες κατά τον ιερό αγώνα πρώτος ο πατήρ μου απέθανεν ενδόξως εν Ναούση της Μακεδονίας, πληγωθείς τρις εν τω πολέμω εις το Στήθoς, τον δεξιόν βραχίονα και κατά τον δεξιόν μαστόν παρά των εχθρών. Μετά τον θάνατόν του αιχμαλωτισθείς εγώ, η Μήτηρ μου, και δύο αδελφές μου, μόλις των συγγενικών αδρών λύτρων η αιχμάλωτος οικογένεια απελευθερώθη, εκτός εμού δραπετεύσαντος από τας χείρας των Τούρκων και μεταβάντος εις την Σερβίαv, εκείθεv δε εις Ελλάδα, όπου συvηγωvίσθηv μετά τωv αδελφώv μου. Πασίγvωστος είvαι η μεγάλη θυσία της οικογεvείας μου, και εκ τωv αδελφώv μου είς έπεσε θύμα εις τηv έξοδοv της Φρουράς Μεσολογγίου, ο Δημήτριος. Ο δε Γεώργιος αδελφός μου, το 1838. Αξιωματικός ωv εδολοφοvήθη παρ’ άλλωv.

Και εις το 10ο Τάγμα τωv Ελαφρών Σωμάτωv, επί Κυβερvήτου, λοχίας Σιτιστής διετέλεσα υπό τοv Ταγματάρχηv Αθαvάσιοv Βαλτιvόv. Ουδεμίαv παρά του Έθvους και της ελληvικής Κυβερvήσεως αvτομοιβήv έλαβα, ο πολυμελής και προφαvώς δυστυχής Οικογεvειάρχης οκτώ ατυχώv τέκvωv ανηλίκωv. Εγκλείω εις την ταπεινήν μου αυτήν αναφοράν: 1) Πιστοποίησιν του Δημητρίου Τζιάμη Καρατάσου, 2) Του Διαμαντή Ν. Ολυμπίου, 3) Του Νότη Βότζαρη και Κίτζου Τζαβέλα, Μήτζου Κοντογιάννη, Ανδρέα Ίσκου, του Γρηγορίου Λιακατά, 4) Καλλινίκου Τζιάρα, Τόλια Λαζόπουλου, Ν. Στορνάρη, 5) Ν. Στουρνάρα και Γ. Λιακατά, και Νάσου Μάνταλου, 6) Πιστοποιητικό Δημαρχίας Χαλκίδος του Δημοτικού συμβουλίου υπ' αριθ. 798/784, Από 2 Ιουνίου 1843-7) του Κυβερνήτου Καποδιστρίου έγγραφον προς τον εκ Θεσσαλονίκης πρόξενον της Ρωσίας.

Παρακαλώ ευσεβάστως την Σ. Επιτροπήν όπως ευαρεστουμένη με δικαιώση.
Ευπειθέστατος
Ιωάννης Κ. Κασομούλης»

Η αίτηση συνοδεύεται μεταξύ άλλων από παλαιότερα έγγραφα του Νικόλαου Στουρνάρη (1778-1826, σκοτώθηκε στην Έξοδο του Μεσολογγίου), του Τσιάμη Καρατάσου (1798 - 1861) από την Νάουσα, του Ιωάννη Καποδίστρια και των Σουλιωτών οπλαρχηγών Κίτσου Τζαβέλα (1801-1855) και Νότη Μπότσαρη (1756 - 1841, θείος του Μάρκου).

Η ΠΑΓΚΟΣΜΙΑ ΜΕΡΑ ΤΗΣ ΕΛΛΗΝΙΚΗΣ ΓΛΩΣΣΑΣ

Την 9η Φεβρουαρίου πέθανε το 1857 ο εθνικός μας ποιητής Διονύσιος Σολωμός. Η ημέρα αυτή μνήμης, καθιερώθηκε ως η «Παγκόσμια Ημέρα Ελληνικής Γλώσσας». Οι αναρτήσεις μάλλον θα είναι ελάχιστες. Ίσως γιατί δεν έχει να βγάλει κάτι πιπεράτο, τραγικό, συγκλονιστικό ή σικάτο σε μια τέτοια είδηση.

Η ελληνική γλώσσα σήμερα αποτελεί την ρίζα πολλών άλλων ομιλούμενων γλωσσών. Ο πασίγνωστος λόγος του αείμνηστου Ξενοφώντα Ζολώτα, που τον εκφώνησε το 1957 το αποδεικνύει. Πόσες ελληνικές λέξεις μέσα σε ένα αγγλικό κείμενο!

«Kyrie,
I eulogize the archons of the Panethnic Numismatic Thesaurus and the Oecumenical Trapeza for the orthodoxy of their axioms methods and policies, although there is an episode of cacophony of the Trapeza with Hellas. With enthusiasm we dialogue and synagonize at the synods of our didymous Organizations in which polymorphous economic ideas and dogmas are analyzed and syntherized. Our critical problems such as the numismatic plethora generate some agony and melancholy. This phenomenon is charateristic of our epoch. But, to my thesis we have the dynamism to program therepeutic practices as a prophylaxis from chaos and catastrophe. In parallel a panethnic unhypocritical economic synergy and harmonization in a democratic climate is basic. I apologize for my eccentric monologue. I emphasize my eucharistia to your Kyrie to the eugenic and generous American Ethnos and to the organizers and protagonists of this Amphictyony and the gastronomic symposia».

Η αρχαία της μορφή, αποτέλεσε το μεγαλύτερο εχθρό των μαθητικών μας χρόνων. Έπεσε θύμα του παράφορα ερωτευμένου με την αποστήθιση, εκπαιδευτικού μας συστήματος. Ο μαθητής γνωρίζει από την πρώτη στιγμή την γλώσσα των προγόνων του, ως ένα ατέρμονο πλήθος γραμματικών, συντακτικών κανόνων με πολλές παρεκκλίσεις και εξαιρέσεις.

Η μαγεία χάθηκε. Πόσο καλύτερα θα μαθαίναμε την γλώσσα μας, αν κατανοούσαμε την λογική που υπάρχει πίσω από αυτή;

Ένα παραδείγματα που αναφέρω συνεχώς. Η λέξη «διακύβευμα». Ποιος γνωρίζει την ερμηνεία του διακυβεύματος; Την έγραψα άπειρες φορές ορθογραφικά λάθος. Προσπαθούσα να την αποστηθίσω. Αναζήτησα την ερμηνεία της. Διακυβεύω. Δια + Κύβος. Βάζω κάτι στους κύβους; Όχι ακριβώς. Κύβους εννοούμε και το τυχερό παιχνίδι, τα ζάρια. Βάζω κάτι στα ζάρια. Κάτι σημαντικό για μένα, το στοιχηματίζω, το θέτω σε πολύ σοβαρό κίνδυνο να το χάσω. Από την στιγμή που αφομοίωσα την λογική, δεν ξαναέκανα λάθος.

Επ’ ευκαιρία λοιπόν της χθεσινής ημέρας ας θυμηθούμε και δύο Σιατιστινούς.

Τον λόγιο Μιχαήλ Παπαγεωργίου (1727-1796), που έγραψε το 1771, το πρώτο ελληνικό μαθητικό εγχειρίδιο της νεοελληνικής περιόδου. «Το Μέγα Αλφαβητάριον», δεν ήταν μόνο αλφαβητάρι. Ήταν και αριθμητάρι και το πρώτο βιβλίο θρησκευτικών.

Τον Αναστάσιο Μέγα (1855-1927) που έγραψε το δίτομο έργο «ΙΣΤΟΡΙΑ ΤΟΥ ΓΛΩΣΣΙΚΟΥ ΖΗΤΗΜΑΤΟΣ» το 1925.

Η γλώσσα μας βλέπετε, υπήρξε και ένας λόγος για τον οποίο έπρεπε να ασχοληθούμε, ξανά, με το εθνικό μας σπορ την αλληλοφαγωμάρα!

Λάζαρος Γ. Κώτσικας

Πολιτικός Μηχανικός, PhD

Περπατώντας στην Σιάτιστα και την Ιστορία, έρχεται το τέλος;

Αδιαμφισβήτητα σου δημιουργεί ευχάριστα συναισθήματα, όταν νοητικά περπατάς στην ιστορία της Σιάτιστας, για να επιλέξεις και να μοιραστείς με άλλους στιγμές του παρελθόντος της.

Επανέρχεσαι στο τώρα και περπατάς στα στενά της Σιάτιστας, δυστυχώς το κλίμα αλλάζει. Η κατάσταση που έχει δημιουργηθεί είναι στενάχωρη. Τα στενοσόκακα της, είναι σε άθλια κατάσταση, αποτέλεσμα των προβλημάτων που έχουν συσσωρευτεί με αποκορύφωμα το έργο της ύδρευσης και την «αποκατάσταση του» οδοστρώματος. Αλλά αυτά είναι από τα προβλήματα τα οποία σιγά – σιγά θα αποκατασταθούν.

Το μεγάλο πρόβλημα είναι άλλο. Ας κάνουμε μια βόλτα. Ξεκινάμε πίσω από το τρίγωνο του Αγίου Δημητρίου, πηγαίνουμε προς το Ιωαννίδειο Νηπιαγωγείο, κατεβαίνουμε στο ξυλουργείο του Νίκου Τσιάρτα και ανηφορίζοντας από εκεί που ήταν ο φούρνος του παππού μου, καταλήγουμε στην παλιά δημοτική αφορά. Διασχίσαμε την καρδιά της περιοχής στη Χώρα που περιβάλλεται από το όριο του ιστορικού οικισμού. Είναι σχεδόν έρημο. Γειτονιές που έσφυζαν από ζωή, από παιδιά που έπαιζαν ποδόσφαιρό, κρυφτό, μηλάκια. Πόσα σπίτια είναι αφημένα στην εγκατάλειψη; Οι στέγες πεσμένες, οι τοιχοποιίες περιμένουν με την σειρά τους, το τέλος. Αλλά και πόσα σπίτια χτισμένα μετά την δεκαετία του εξήντα, του εβδομήντα, του ογδόντα είναι εγκαταλελειμμένα; Πόσα περιμένουν αγοραστή;

Η Ελλάδα εδώ και δέκα χρόνια βιώνει μια αδιέξοδη οικονομική κρίση. Η Σιάτιστα, η γύρω περιοχή έμεινε στα πρώτα στάδια της κρίσης ανεπηρέαστη λόγω της δημιουργίας των μονάδων εκτροφής γουνοφόρων ζώων. Ήταν όμως μια αναλαμπή. Τα αποτελέσματα είναι πλέον ορατά σε όλους. Η Καστοριά έχει ερημώσει, στο Βόιο τα χωριά άρχισαν να αδειάζουν εδώ και χρόνια, η Νεάπολη, το Τσοτύλι, η Γαλατινή ακολούθησαν. Μοιραία ακολουθεί και η Σιάτιστα. Δεν υπάρχει άνθρωπος, που να μην έχει έναν τουλάχιστον συγγενή, φίλο, γνωστό που αναζήτησε αλλού ένα καλύτερο μέλλον. Που όταν φύγει έχει αποκλείσει την επιλογή της επιστροφής.

Η Σιάτιστα βίωσε δύο κύματα μετανάστευσης, μετά την απελευθέρωση και μετά την Κατοχή που επέφεραν την συρρίκνωση της. Η ανάπτυξη της γούνας είχε θετικά και αρνητικά αποτελέσματα. Οικονομική άνθηση της περιοχής όπου πολλοί από τα γύρω χωριά εγκαταστάθηκαν στην Σιάτιστα. Αλλά πολλοί παραγωγικοί κλάδοι εγκαταλείφτηκαν. Αγνοήθηκαν προκλητικά, ευκαιρίες που εμφανίστηκαν για την περίφημη τουριστική ανάπτυξη. Επιμέναμε στην ίδια τακτική ακόμα και όταν έγινε αντιλητπό ότι το εμπόριο της γούνας είχε σκαμπανεβάσματα.

Οπότε μέσα στο γενικότερο περιβάλλον απαισιοδοξίας, όλοι αναρωτούνται. Μήπως η οικονομική αυτή κρίση θα είναι και η μοιραία για την Σιάτιστα; Υπάρχει κάποια ελπίδα;

Λάζαρος Γ. Κώτσικας