Ο ΣΚΟΠΟΣ ΚΑΙ ΟΙ ΣΤΟΧΟΙ ΤΟΥ ΣΥΛΛΟΓΟΥ ΑΠΟΦΟΙΤΗΣΑΝΤΩΝ ΤΟΥ ΙΣΤΟΡΙΚΟΥ ΤΡΑΜΠΑΝΤΖΕΙΟΥ ΓΥΜΝΑΣΙΟΥ ΣΙΑΤΙΣΤΑΣ

Ο σύλλογος αποφοιτησάντων του Ιστορικού Ταμπαντζείου Γυμνασίου Σιάτιστας καλεί την Πέμπτη, όχι μόνο τα μέλη του αλλά και τους απόφοιτους, του σχολείου που έχει μια πολλαπλά συμβολική σημασία για την Σιάτιστα, να παρευρεθούν στην συνέλευση που θα πραγματοποιηθεί.

Αν διαβάσουμε το καταστατικό του συλλόγου θα διαπιστώσουμε ότι οι στόχοι του είναι εντελώς διαφορετικοί από αυτούς των υπολοίπων συλλόγων της πόλης μας, και για να επιτευχθούν θα χρειαστεί να διανυθεί μια μεγάλη και δύσβατη διαδρομή.

Θα ήθελα σε επόμενη δημοσίευση μου να εκθέσω την προσωπική μου άποψη ως προς την σκοπιμότητα της ύπαρξης αυτού του συλλόγου, και για το πόσο δύσκολο ή εύκολο είναι να επιτευχθούν οι στόχοι του.

Ποιος είναι ο σκοπός και οι στόχοι του συλλόγου;

ΣΚΟΠΟΣ

«Η συμβολή του, στην προστασία και διατήρηση, του Τραμπαντζείου Γυμνασίου, και της ταυτότητός του, καθώς και στην προστασία, της ταυτότητας, της πολιτιστικής κληρονομιάς της πόλης, της Σιάτιστας, με τεκμηριωμένες επιστημονικά δημόσιες παρεμβάσεις, υπό μορφή ανακοινώσεων δημοσιεύσεων, και παραστάσεων σε δημόσιους φορές, για θέματα ή δράσεις, που αφορούν, το Τραμπάντζειο Γυμνάσιο, και την πολιτιστική κληρονομιά, της Σιάτιστας.»

ΣΤΟΧΟΙ

«Α. Η κατά το δυνατόν, πλήρης και βαθειά ενημέρωση, των μελών του Συλλόγου, για την Ιστορία του Τραμπαντζείου Γυμνασίου, και την πολιτιστική κληρονομιά, της Σιάτιστας, μέσα από τις πολλές υπάρχουσες, ήδη, σχετικές επιστημονικές εργασίες των συμπατριωτών μας, και μη.

Β. Ο εμπλουτισμός του πληροφοριακού υλικού για την ιστορία του Τραμπαντζείου Γυμνασίου, και της Σιάτιστας:

1. Με την συνέχιση της έρευνας από τα μέλη του Συλλόγου σε αρχεία, βιβλιοθήκες.

2. Με την συνεργασία, με την Τοπική Αυτοδιοίκηση, και τους άλλους φορείς, της πόλης, της Σιάτιστας.

3. Με την καταγραφή και αξιοποίηση των νέων δεδομένων, στην ολοκλήρωση, της ψηφιακής αποτύπωσης, της πολιτιστικής κληρονομιάς, της Σιάτιστας.

Γ. Η δημιουργία αρχείου, με νομικά έγγραφα, σχετικά, με τους σκοπούς του Συλλόγου.

Δ. Η δημιουργία έγκυρης ψηφιακής βιβλιοθήκης, με βιβλία αναφερόμενα, στο Τραμπάντζειο Γυμνάσιο, και την Σιάτιστα, γενικότερα.

Ε. Η δημιουργία τεκμηριωμένου, και νομικά κατοχυρωμένου ψηφιακού αρχείου, με φωτογραφίες, και ντοκουμέντα, για την Ιστορία, του Τραμπαντζείου Γυμνασίου, και της Σιάτιστας.

ΣΤ. Η πραγματοποίηση ενημερωτικών διαλέξεων, από τα μέλη του Συλλόγου, προς την τοπική κοινωνία, με στόχο, την πληρέστερη ενημέρωση, των συμπολιτών μας, στην Ιστορία του Τραμπαντζείου, και της Σιάτιστας, ουσιαστικά, η διάχυση της ενημέρωσης, των εδαφίων Α’ και Β’ του παρόντος άρθρου.

Ζ. Απώτερος στόχος, η δημιουργία ΕΡΓΑΣΤΗΡΙΟΥ ΤΟΠΙΚΗΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ

ΣΙΑΤΙΣΤΑ 1968

Το βίντεο περιέχει ελάχιστα πλάνα από τα αρχοντικά της Σιάτιστας. Προβάλλονται εικόνες από το εσωτερικό του ναού της Αγίας Παρασκευής.

Εδώ όμως τα εξωτερικά πλάνα είναι και περισσότερα και πιο ξεκάθαρα από αυτά του πρώτου βίντεο που ανάρτησα. 

Οι λήψεις προέρχονται από την πλευρά της Γεράνειας και παρουσιάζονται πανοραμικά πλάνα της Σιάτιστας, άγνωστο από ποιο σημείο. 

Η ημερομηνία του γυρίσματος είναι η μέρα των Θεοφανείων του 1968.

Ο κινηματογραφιστής μάλλον δεν ανέβηκε και στην Χώρα ενώ δείχνει μεγαλύτερο ενδιαφέρον για την περιοχή του Αλιάκμονα.

1964 η χαμένη Σιάτιστα μέσα από ένα έγχρωμο ντοκιμαντέρ

Είναι μερικές φορές που όσο και αν προσπαθείς δεν μπορείς να κρατήσεις κάτι μυστικό. Πόσο μάλλον όταν αυτό που κρύβεις μπορεί να χαρακτηριστεί και ως κειμήλιο.

Πρόκειται για ένα έγχρωμο δεκαπεντάλεπτο ερασιτεχνικό ντοκιμαντέρ με θέμα ένα μικρό οδοιπορικό στην Σιάτιστα. Της Σιάτιστας που μεγάλο κομμάτι της έφυγε. Της Σιάτιστας που κράτα ακόμα ένα μεγάλο κομμάτι της πολιτιστικής της κληρονομιάς της ζωντανό. Το κομμάτι της που πρέπει να κρατήσουμε ακόμα ζωντανή.

Είναι σπαρακτικό όταν βλέπεις αρχοντικά να στέκουν επιβλητικά πριν πενήντα και πλέον χρόνια και σήμερα είτε να μην υπάρχουν, είτε να είναι ένας σωρός από ερείπια. Όπως για παράδειγμα η αποθήκη του Μήκα.

Στην τεκμηρίωση αναφέρεται ότι το ντοκιμαντέρ ανήκει στο αρχείο του ζωγράφου Γεώργιου Μανουσάκη. Ο Κρητικός Γεώργιος Μανουσάκης αποτελεί μεν έναν από τους αξιολογότερους ζωγράφους της δεκαετίας του 30 αλλά ήταν και κινηματογραφιστής. Γύρισε περίπου σαράντα ντοκιμαντέρ μικρού μήκους και βραβεύτηκε από την Ακαδημία Αθηνών για την προσφορά του στην ζωγραφική.

Θα προσέφερε πραγματικά η βοήθεια όλων σας, να γίνουν γνωστές περισσότερες πληροφορίες , για το γύρισμα του ντοκιμαντέρ στην Σιάτιστα, για τα χαμένα αρχοντικά, για τα πρόσωπα που εμφανίζονται σε αυτό.

Λάζαρος Γ. Κώτσικας

TO FACEBOOK ΚΑΙ Ο ΔΕΚΑΠΕΝΤΑΥΓΟΥΣΤΟΣ

Γνωρίζοντας πως δεν αμφισβητείται η συμβολή των κοινωνικών δικτύων στην τουριστική ανάπτυξη μιας περιοχής, δεν μπορώ να καταλάβω πως στήθηκε το επικοινωνιακό κομμάτι της ψηφιακής προβολής του εθίμου των Καβαλάρηδων.

Πως; Με μία ανάρτηση, χαμένη στις πολλές άλλες της σελίδας του Δήμου, στο Facebook. Ανάμεσα ίσως σε ανακοινώσεις για διακοπές στο δίκτυο της ύδρευσης. Συγνώμη, αλλά δεν μιλάμε για μια απλή μονοήμερη νυχτερινή εκδήλωση, αλλά για αυτό που αξιολογούμε ως το κορυφαίο πολιτιστικό καλοκαιρινό γεγονός της περιοχής μας.

Ήταν δύσκολο να γίνουν σελίδες έστω στο Facebook και το Instagram; Με αναρτήσεις προσεγμένες αισθητικά, με σύντομα κείμενα σωστά συντακτικά και ορθογραφικά, που θα συμπληρωνόταν από ποιοτικά αρχεία πολυμέσων (φωτογραφικά, μουσικά, video). Αναρτήσεις σποραδικές αναρτήσεις κατά την διάρκεια όλης της χρονιάς, που θα πύκνωναν όσο πλησιάζαμε στην κορύφωση του εθίμου. Στις αναρτήσεις θα υπήρχαν και αυτές με τις παλιές φωτογραφίες, εμπειρίες και μαρτυρίες, με την ιστορία του εθίμου.

Στο Facebook θα δημιουργούσαμε «EVENΤ» με τις εκδηλώσεις της κάθε μέρας. Για να υπενθυμίζουμε συνεχώς την εκδήλωση και να προσκαλούμε τον κόσμο να δηλώσει την παρουσία του, όλες τις μέρες όχι μόνο τις δύο τελευταίες. Θα πληρώναμε ένα ποσό στα κοινωνικά δίκτυα ώστε τουλάχιστον τον τελευταίο μήνα, να γινόταν πολλαπλώς επαναλαμβανόμενη προβολή των αναρτήσεων της σελίδας. Αναρτήσεις για τους κανόνες που πρέπει να τηρούμε αυτή την εβδομάδα, ώστε να βοηθήσουμε στην ομαλή τέλεση του εθίμου. Ανακοινώσεις της οργανωτικής επιτροπής. Ανάρτηση του προγράμματος σε ένα σταθερό σημείο της σελίδας.

Πόσα άλλα!!

• Αποσπάσματα από το Google Maps με τις τοποθεσίες τέλεσης του εθίμου. Αλλά σημεία ενδιαφέροντος κοντά σε αυτή την τοποθεσία. Την κυκλοφορία μέσα στην Σιάτιστα, τα τμήματα του οδικού δικτύου που θα είναι κλειστά, πότε θα είναι κλειστά, και τις εναλλακτικές διαδρομές. Τους χώρους στάθμευσης και τις διαδρομές προσέγγισης του. 

• Αναρτήσεις και για το φαγητό που για εμάς συμβολίζει τον Δεκαπενταύγουστο! Ποιο είναι άραγε, για να το ζητήσουν οι επισκέπτες;  

• Για το τέλος; Αναρτήσεις της 16ης Αυγούστου που να καλούν τον κόσμο στον Δεκαπενταύγουστο της νέας χρονιάς.

Να πω για τα σχόλια των χρηστών της σελίδας. Είναι το υλικό για την οργανωτική επιτροπή, για να ενημερώνεται για τα προβλήματα που προκύπτουν, για να λύσει τώρα αν μπορεί κάποια, και για να κάνει τον σχεδιασμό της επόμενης χρονιάς. Ποιο πιθανό είναι να γράψει κάποιος ένα σχόλιο στο Facebook παρά να ψάχνει το τηλέφωνο του Δήμου.

Φυσικά και υπάρχουν και άλλες ιδέες. Ιδέες που έρχονται στο κεφάλι ενός που δεν ασχολείται επαγγελματικά με το θέμα αυτό. Πολλά επιπλέον θα πρότεινε ένας επαγγελματίας;

ΣΙΑΤΙΣΤΑ ΚΑΙ ΔΕΚΑΠΕΝΤΑΥΓΟΥΣΤΟΣ, μερικές προτάσεις

Τον Δεκαπενταύγουστο πραγματοποιείται στην Σιάτιστα το έθιμο των Καβαλάρηδων ένα από τα σημαντικότερα έθιμα της. Επιδιώκεται η μέγιστη δυνατή προσέλευση επισκεπτών και είναι μια θαυμάσια ευκαιρία (γιατί το έθιμο συμπέφτει με την περίοδο των καλοκαιρινών διακοπών) για την ανάδειξη της υλικής πολιτιστικής μας κληρονομιάς για να επιφέρει την ανάπτυξη του τουρισμού. Όμως ο Δήμος βρίσκεται σε πολύ δύσκολη από πολλές πλευρές κατάσταση, με στενά περιθώρια δράσης. Μπορούμε όμως να κάνουμε κάποιες παρεμβάσεις με σίγουρα αποτελέσματα και οι οποίες θα είναι η μαγιά για ένα σοβαρότερο σχεδιασμό στο μέλλον.

Η φωτογραφία είναι από το βιβλίο της Καλλιόπης Μπόντα "Η Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά της Σιάτιστας"

Παράδειγμα;

Το αρχοντικό Μαλιόγκα – Αργυριάδη είναι ένα μνημείο με αρχιτεκτονική και ιστορική αξία. Ο Αργύριος Παπαρίζος, οι γιοί του οι αδερφοί Αργυριάδη, ο μαθητής του ο Νικόλαος Κασομούλης, η κόρη του που παντρεύτηκε τον γενάρχη της οικογένειας Ζάχου. Από ένα αρχοντικό ξεφυλλίζεται ένα πολυσέλιδο κεφάλαιο της ιστορίας μας, για να τονίσουμε ότι όλα τα μνημεία μας είναι το προϊόν μιας παλιάς διαφορετικής κουλτούρας που είχε η περιοχή στο παρελθόν. Πολλοί από τους ανθρώπους που γεννήθηκαν, έζησαν, γλέντησαν, πένθησαν, χάρηκαν, στεναχωρήθηκαν, πέθαναν στα αρχοντικά της Σιάτιστας, είχαν με δυτικοευρωπαϊκές επιρροές και πολυεπίπεδη προσφορά.

Το αρχοντικό ανήκει στο Υπουργείο Πολιτισμού (ΥΠΠΟ). Αποκαταστάθηκε σχετικά πρόσφατα. Θα έδινε ένα σημαντικό ένα πλεονέκτημα στην πόλη μας, αν ήταν επισκέψιμο. Δεν θα μπορούσε να ζητήσει ο Δήμος από το ΥΠΠΟ, να βρεθεί μια «φόρμουλα» ώστε το αρχοντικό να «ανοίξει», τουλάχιστον αυτό το δεκαήμερο. Ώστε να προβληθεί παράλληλα το έργο του ΥΠΠΟ;

Στο αρχοντικό Νεραντζόπουλου – Χατζηγιάννη, (και αυτό ανήκει στο ΥΠΠΟ), πρέπει να γίνουν εργασίες αποκατάστασης. Βρίσκεται ακριβώς δίπλα στου Μαλιόγκα. Δεν θα μπορούσε να γίνει επισκέψιμο σε κάποιους χώρους του; Στην Σιάτιστα είναι κλειδωμένα, δύο από τα σημαντικότερα μνημεία της στην κεντρική της πλατεία!

Για τις εκκλησίες. Σε συνεργασία με την Μητρόπολη δεν θα μπορούσε να επιλεγεί μια λίστα των εκκλησιών που θα μπορούσαν να γίνουν επισκέψιμες; Ξεκινώντας από τον Άγιο Δημήτριο. Είναι νεώτερο μνημείο, «πακέτο» όμως με την ιστορία των προηγούμενων ναών και το βίο και την πολιτεία του Αριστοτέλη Ζάχου. Η περίπτωση του Προφήτη Ηλία; Δεν θα πεις κάτι και για τον επίσκοπό Ζωσιμά που για εμάς είναι ότι ο Περικλής ήταν για την Αθήνα;

Στην πόλη μας, σε τρία σημεία υπάρχουν σε μια μεγάλη προθήκη τοποθετημένοι οι χάρτες της πόλης, με τα επισκέψιμα μνημεία. Ο χάρτης έχει ξεθωριάσει. Με μια εκτύπωση του ψηφιακού αρχείου το πρόβλημα λύνεται. Που είναι το ψηφιακό αρχείο; Στην διαχειριστική αρχή Leader στην Κοζάνη μιας και από εκεί χρηματοδοτήθηκε το έργο.

Είναι πολλοί παράγοντες που πρέπει να εξεταστούν για να υλοποιηθούν τα παραπάνω. Όπως για παράδειγμα η ασφάλεια των μνημείων που θα γίνουν προσωρινά επισκέψιμα; Πως θα προβληθούν όλα τα παραπάνω; Θα πρέπει να προσληφθεί και άλλο προσωπικό; Πως θα προετοιμαστούν οι ξεναγοί και το υλικό (ναι πρέπει να υπάρχει και αυτό) που θα χρησιμοποιήσουν στην ξενάγηση;

Θα μπορούσα να πω και άλλα, πχ η οργάνωση μιας θεματικής διαδρομής, μια φωτογραφική έκθεση για την ιστορία του εθίμου, προβολή και κάλυψη του εθίμου μέσω δημιουργίας σελίδων στα κοινωνικά δίκτυα. Δεν είναι ανάγκη, όλα να γίνουν τώρα.

Αρκεί μια αρχή, αν θες να αξιοποιήσεις την ευκαιρία του Δεκαπεντάγουστου. Αν θες να δείξεις στους επισκέπτες ότι αυτό το δεκαήμερο είναι μια μεγάλη γιορτή του πολιτισμού μας και όχι απλά ένα μεγάλο πανηγύρι.

Η οργανωτική επιτροπή του εθίμου θα πρέπει να προετοιμάζεται την 16η Αυγούστου της προηγούμενης χρονιάς για τον επόμενο χρόνο, όχι ένα μήνα πριν. Αλήθεια υπάρχει οργανωτική επιτροπή με συγκεκριμένους ρόλους; Αν ναι, τότε:

• Τι θα επιτηρεί ο καθένας και που θα το αναφέρει; 
• Ποια είναι η άποψη της για τα τεχνικά έργα που εκτελούνται, τώρα, στο κέντρο της πόλης; 
• Θα καταγράψει τα συμπεράσματα της από τον φετινό Δεκαπενταύγουστο για να τα επεξεργαστεί στην προετοιμασία της επόμενης χρονιάς; 

Καλή Παναγιά!

Σιάτιστα, 10 Αυγούστου 2019

Λάζαρος Γ. Κώτσικας