ΠΟΛΥΚΑΡΠΟΣ ΖΑΧΟΣ, "θριαμβευτικήν είσοδον εις την πόλην του Αγίου Δημητρίου"

Η σημερινή ημέρα είναι διπλή γιορτή για την Θεσσαλονίκη. Γιορτάζει τον πολιούχο της Άγιο Δημήτριο και την απελευθέρωση της από το οθωμανικό ζυγό το 1912.

Ο καταγόμενος από την Σιάτιστα στρατιωτικός ιερέας Πολύκαρπος Ζάχος, συγκινημένος, περιγράφει την στιγμή που ο Ελληνικός Στρατός εισέρχεται θριαμβευτικά παρελαύνοντας στην Θεσσαλονίκη.
Μεταφέρω δύο αποσπάσματα που εξιστορούν τα γεγονότα του βροχερού μεσημεριού της 27ης Οκτωβρίου 1912, από το δεύτερο τόμο από τα «ΠΟΛΕΜΙΚΑ» του Πολύκαρπου Ζάχου (σελ 80-86).

«Κατ’ αγαθήν δε συγκυρίαν έλαχεν η σειρά την ημέραν εκείνην, ίνα το Σύνταγμα μας προπορεύηται, ώστε ηυτύχησα πρώτος εγώ εκ των εν των στρατώ Κληρικών να εισέλθω μετά της νικήτριας Α’ Θεσσαλικής Μεραρχίας κατά την επίσημον θριαμβευτικήν είσοδον είς την πόλιν του Αγίου Δημητρίου, την της Θεσσαλών νίκης ακριβώς επώνυμον».

Ήταν μαζί με την θεσσαλική μεραρχία καθ’ ότι ερχόταν από το Βόλο, όπου ο πατέρας του Ιωάννης Ζάχος εγκαταστάθηκε. Στο Βόλο υπάρχει και η Λεωφόρος Αριστοτέλη Ζάχου σε ανάμνηση του έργου του αρχιτέκτονα. Τρεις εκκλησίες σχεδίασε και κατασκεύασε το Βόλο.

Η οικογένεια Ιωάννη Ζάχου από τις γνωστότερες στο Βόλο στις αρχές του προηγούμενου αιώνα. Αριστερά ο Πολύκαρπος. Τέρμα δεξιά ο Αγαμέμνων (ιδρυτής του ομώνυμου κληροδοτήματος) και δίπλα του ο Νικόλαος αρχιτέκτωνας.

Συνεχίζουμε την περιγραφή του Πολύκαρπου Ζάχου, για να δούμε τις αντιδράσεις των Ελλήνων που υποδέχονται τους απελευθερωτές.

Άλλοι και άλλαι, ον έφερον εις χείρας μου Σταυρόν, ησπάζαντο και άλλαι ανθοδέσμα μου προσέφερον και οι μεν «Ζήτω ο Διάκος»!, οι δε «Ζήτω ο Επίσκοπος»!, οι δε γενικώτερον «Ζήτω ο Κλήρος»! (άτε μη διακρίνοντες τον ιερατικόν μου βαθμόν, ως μάλιστα ήμην κεκαλυμμένος και δια του αδιαβρόχου) εζητοκραύγαζον.

[Ο ζωγραφικός πίνακας, όπως μας πληροφορεί ο Χρίστος Ζαφείρης σε άρθρο του, είναι του Τούρκου Κενάν Μεσαρέ, που μετά την απελευθέρωση της Θεσσαλονίκης παρέμεινε στην Ελλάδα και πήρε την ελληνική υπηκοότητα. Σήμερα ζουν στην Αθήνα, τα Γιάννενα και τις Ηνωμένες Πολιτείες αρκετοί απόγονοί του. Είναι γιός του ελληνολάτρη Χασάν Ταχσίν πασά που υπέγραψε το πρωτόκολλο της παράδοσης της Θεσσαλονίκης στον ελληνικό στρατό, ο οποίος συνειδητά παρέδωσε την πόλη στους Έλληνες ως νόμιμους κληρονόμους της.]