ΓΙΑ ΤΗΝ ΓΕΝΟΚΤΟΝΙΑ ΤΩΝ ΠΟΝΤΙΩΝ

Τον Μάιο του 1919 ξεκίνησαν οι ορδές του Κεμάλ την γενοκτονία του Ποντιακού Ελληνισμού. Τα νέα που φτάνουνε στην Ελλάδα περιγράφουν φρικιαστικά εγκλήματα, που γίνονται με την ανοχή της διεθνούς κοινότητας. Ομάδα Ελλήνων διανοούμενων στέλνει στις Ηνωμένες Πολιτείας της Αμερικής, επιστολή προς τους εκεί διανοούμενος απευθύνοντας τους απελπισμένη έκκληση να καταβάλλουν κάθε προσπάθεια να σταματήσει το κακό. 

Μάταια…

Ανάμεσα στα ονόματα που υπογράφουν την επιστολή αυτή είναι και αυτά του Νίκου Καζαντζάκη, του Κωστή Παλαμά, του Άγγελου Σικελιανού και του καταγόμενου από την Σιάτιστα, Αριστοτέλη Ζάχου. Ο Αριστοτέλης Ζάχος, είχε αναλάβει την μελέτη για την μετατροπή ενός οθωµανικού ηµιτελούς κτιριακού συγκροτήματος, στο λόφο Μπαχρή Μπαµπά της Σμύρνης στο Ιωνικό Πανεπιστήμιο της Σμύρνης. Η μελέτη ολοκληρώθηκε αλλά όχι και το  έργο. Το όλο εγχείρημα είχε αναλάβει ο Κωνσταντίνος Καραθεοδωρή.

«Μετά βαθυτάτης συγκινήσεως, οι συγγραφείς και καλλιτέχναι της Ελλάδος απευθύνονται προς τους διανοουµένους του πεπολιτισµένου κόσµου, όπως γνωστοποιήσουν εις αυτούς την τραγωδίαν χιλιάδων οικογενειών του Ελληνικού Πόντου. Ξηρά, εξηκριβωµένα και αναµφισβήτητα, τα γεγονότα είναι τα εξής:

Οι Τούρκοι εφόνευσαν όλους ανεξαιρέτως τους κατοίκους της πόλεως Μερζιφούντος, αφού την ελεηλάτησαν και την πυρπόλησαν. Τους προσπαθήσαντας να διασωθούν ετυφέκισαν και εθανάτωσαν καταλαβόντες τας διόδους. Μετετόπισαν όλον τον άρρενα πληθυσµόν των πόλεων Τριπόλεως, Κερασούντος, Ορδούς, Οινόης, Αµισσού και Πάφρας και καθ’ οδόν κατέσφαξαν τους πλείστους εξ αυτών. Εκλεισαν εντός του ναού του χωρίου Ελεζλη εν Σουλού-ερέ 535 Ελληνας και τους κατέσφαξαν, διασωθέντων µόνον τεσσάρων. Πρώτους έσφαξαν 7 ιερείς διά πελέκεως προ της θύρας του ναού. Απηγχόνισαν εν Αµασεία 168 προκρίτους Αµισού και Πάφρας. Εβίασαν όλας ανεξαιρέτως τας γυναίκας, τας παρθένους και τα παιδία των άνω πόλεων, τας ωραιοτέρας δε παρθένους και νέους έκλεισαν εις τα χαρέµια. Πλείστα βρέφη εφόνευσαν, σφενδονίζοντες αυτά κατά των τοίχων.

Οι υπογεγραµµένοι θέτουσι τα ανωτέρω υπ’ όψιν των διανοουµένων της Ευρώπης και της Αµερικής, θεωρούντες ότι όχι µόνον τα γεγονότα ταύτα, αλλά και η ανοχή αυτών αποτελεί πένθος της ανθρωπότητος.

Αθήναι 22 Νοεµβρίου 1921».


Χαρ. Αννινος, Μ. Αυγέρης, Ι. Βλαχογιάννης, Γερ. Βώκος, Ι. Γρυπάρης, Α. ∆ούζας, Γ. ∆ροσίνης, Α. Ζάχος, Αύρα Θεοδωροπούλου, Κ. Θεοτόκης, Γ. Ιακωβίδης, Νικ. Καζαντζάκης, Γ. Καζαντζάκη, Αρ. Καµπάνης, ∆. Καµπούρογλου, Π. Καρολίδης, ∆ιον. Κόκκινος, Γ. Κοροµηλάς, Μιλ. Μαλακάσης, Κων. Μαλέας, Σ. Μένανδρος, Θ. Νικολούδης, Π. Νιρβάνας, Γρ. Ξενόπουλος, Κωστής Παλαµάς, Ζ. Παπαντωνίου, Κ. Παράσχος, Κ. Πασσαγιάννης, Φ. Πολίτης, Γ. Πωπ, Ι. Σβορώνος, Αγγ. Σικελιανός, Σωτ. Σκίπης, Γ. Στρατήγης, ∆. Ταγκόπουλος, Γ. Τσοκόπουλος, Ρ. Φυλλήρας, Γ. Χατζηδάκης, ∆. Χατσόπουλος, Π. Χορν.

Το Ιωνικό Πανεπιστήμιο της Σμύρνης

[Ευχαριστώ την Καλλιόπη Μπόντα για την ενημέρωση περί της ύπαρξης της επιστολής και της υπογραφής σε αυτήν του Αριστοτέλη Ζάχου]