Σημαντικές πληροφορίες για την ιστορία μας δεν έχουμε μόνο από γραπτές μαρτυρίες, χρονογράφους και ιστορικούς.
Σημαντικές μαρτυρίες μας δίνουν για τα κτίρια, που πολλά πλέον είναι ιστορικά μνημεία, οι κτητορικές τους πλάκες. Στην Σιάτιστα υπάρχουν κτητορικές πλάκες και σε αρχοντικά και σε εκκλησίες και σε εκπαιδευτήρια και σε σπίτια.
Οι κτητορικές πλάκες μαρτυρούν για το πότε ξεκίνησε το κτίσιμο του κτιρίου και πότε ολοκληρώθηκε. Στην ίδια ή σε άλλη κτητορική πλάκα μπορεί να χαράχτηκαν ή να ζωγραφίστηκαν επιγραφές που να μας μαρτυρούν την ταυτότητα του πρωτομάστορα όπως και άλλων συντελεστών της κατασκευής του κτιρίου. Τέτοιες πληροφορίες αναγραφόταν και στην εμφανή πλευρά των δομικών λίθων του κτιρίου.
Στο αρχοντικό Μανούση η πλάκα είναι τοποθετημένη (όπως είδαμε σε παλιότερη δημοσίευση) παραπλεύρως της κεντρικού εισόδου του αρχοντικού σε ύψος 5,70m από το έδαφος. Η πλάκα αποτελείται από δύο τμήματα.
Το μεγαλύτερο τμήμα είναι λευκού χρώματος ορθογώνιου σχήμα και στο πάνω τμήμα της έχει χαραγμένους τρεις δικέφαλους αετούς, πάνω από τους οποίους αναγράφεται με κόκκινο χρώμα το έτος 1763.
Κάτω πάλι από την τριάδα των δικέφαλων αετών γραμμένη με κόκκινο χρώμα η επιγραφή
Ο Νικόλαος Μουτσόπουλος θεωρεί ότι αυτή η επιγραφή αποτελεί συντομογραφία της ημερομηνίας Μ(Η)ΝΑ ΗΟΥΛΟΝ 20 δηλαδή 20 Ιουλίου 1763 (σελ 50). To N είναι δηλαδή ένα καλλιγραφικό 2 το οποίο έχει επίσης στραφεί.
Το δεύτερο τμήμα της πλάκας που «καπελώνει» το μεγαλύτερο έχει χαραγμένο στο μέσο και με κόκκινο χρώμα επικαλυμμένο ένα σταυρό και συνοδεύεται από τα αρχικά IC – XC. Στις δύο γωνίες της πλάκας χαραγμένοι δύο δικέφαλοι αετοί, και η χρονολογία 1762 σε δύο τμήματα.
Κάτω από τον αριστερό αετό χαραγμένο ένα πρόσωπο. Άγνωστο αν η μορφή του ανήκει σε ένα πραγματικό πρόσωπο. Αν όντως είναι πραγματικό πρόσωπο, ανήκει στον πρωτομάστορα ή σε μέλος της οικογένειας Μανούση;
Σύμφωνα με τον Γεώργιο Λάιο, το έτος 1762, αξιοποιώντας και την μαρτυρία που έχει από τις κτητορικές πλάκες, ξεκίνησε η κατασκευή του αρχοντικού και το 1763 ολοκληρώθηκε. Μέσα σε διάστημα ενός έτους δηλαδή ολοκληρώθηκε το χτίσιμο. Δεν ξέρω κατά πόσο αυτό είναι τεχνικά δυνατό και με τα μέσα εκείνης της εποχής.
Σε άλλες αναρτήσεις θα δούμε και άλλες κτητορικές πλάκες ή στοιχεία πάνω στα κτίσματα που μας μαρτυρούν πληροφορίες από τα στάδια της ιστορία τους.
ΠΗΓΕΣ
Σημαντικές μαρτυρίες μας δίνουν για τα κτίρια, που πολλά πλέον είναι ιστορικά μνημεία, οι κτητορικές τους πλάκες. Στην Σιάτιστα υπάρχουν κτητορικές πλάκες και σε αρχοντικά και σε εκκλησίες και σε εκπαιδευτήρια και σε σπίτια.
Οι κτητορικές πλάκες μαρτυρούν για το πότε ξεκίνησε το κτίσιμο του κτιρίου και πότε ολοκληρώθηκε. Στην ίδια ή σε άλλη κτητορική πλάκα μπορεί να χαράχτηκαν ή να ζωγραφίστηκαν επιγραφές που να μας μαρτυρούν την ταυτότητα του πρωτομάστορα όπως και άλλων συντελεστών της κατασκευής του κτιρίου. Τέτοιες πληροφορίες αναγραφόταν και στην εμφανή πλευρά των δομικών λίθων του κτιρίου.
Στο αρχοντικό Μανούση η πλάκα είναι τοποθετημένη (όπως είδαμε σε παλιότερη δημοσίευση) παραπλεύρως της κεντρικού εισόδου του αρχοντικού σε ύψος 5,70m από το έδαφος. Η πλάκα αποτελείται από δύο τμήματα.
Το μεγαλύτερο τμήμα είναι λευκού χρώματος ορθογώνιου σχήμα και στο πάνω τμήμα της έχει χαραγμένους τρεις δικέφαλους αετούς, πάνω από τους οποίους αναγράφεται με κόκκινο χρώμα το έτος 1763.
Κάτω πάλι από την τριάδα των δικέφαλων αετών γραμμένη με κόκκινο χρώμα η επιγραφή
ΜΝΑΗΟΥΛΟΥΝΟ
Ο Νικόλαος Μουτσόπουλος θεωρεί ότι αυτή η επιγραφή αποτελεί συντομογραφία της ημερομηνίας Μ(Η)ΝΑ ΗΟΥΛΟΝ 20 δηλαδή 20 Ιουλίου 1763 (σελ 50). To N είναι δηλαδή ένα καλλιγραφικό 2 το οποίο έχει επίσης στραφεί.
Το δεύτερο τμήμα της πλάκας που «καπελώνει» το μεγαλύτερο έχει χαραγμένο στο μέσο και με κόκκινο χρώμα επικαλυμμένο ένα σταυρό και συνοδεύεται από τα αρχικά IC – XC. Στις δύο γωνίες της πλάκας χαραγμένοι δύο δικέφαλοι αετοί, και η χρονολογία 1762 σε δύο τμήματα.
Κάτω από τον αριστερό αετό χαραγμένο ένα πρόσωπο. Άγνωστο αν η μορφή του ανήκει σε ένα πραγματικό πρόσωπο. Αν όντως είναι πραγματικό πρόσωπο, ανήκει στον πρωτομάστορα ή σε μέλος της οικογένειας Μανούση;
Σύμφωνα με τον Γεώργιο Λάιο, το έτος 1762, αξιοποιώντας και την μαρτυρία που έχει από τις κτητορικές πλάκες, ξεκίνησε η κατασκευή του αρχοντικού και το 1763 ολοκληρώθηκε. Μέσα σε διάστημα ενός έτους δηλαδή ολοκληρώθηκε το χτίσιμο. Δεν ξέρω κατά πόσο αυτό είναι τεχνικά δυνατό και με τα μέσα εκείνης της εποχής.
Σε άλλες αναρτήσεις θα δούμε και άλλες κτητορικές πλάκες ή στοιχεία πάνω στα κτίσματα που μας μαρτυρούν πληροφορίες από τα στάδια της ιστορία τους.
ΠΗΓΕΣ
- Η Σιάτιστα και οι εμπορικοί οίκοι Χατζημιχαήλ και Μανούση 17ος-19ος αι., Γιώργος Λάιος, Εταιρεία Μακεδονικών Σπουδών, 1982
- Τα αρχοντικά της Σιάτιστας, Νικόλαος Κ Μουτσόπουλος, Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, 1964
- Από την πολιτιστική κληρονομιά της Σιάτιστας, Αικατερίνη Ζωγράφου, Καλλιόπη Μπόντα-Ντουμανάκη, (http://www.siatistanews.gr/apo_siatista/politistiki_klironomia_web.pdf#page=181)
Δεν υπάρχουν σχόλια:
Δημοσίευση σχολίου