Ο «ΜΥΘΟΣ» ΤΗΣ ΣΙΑΤΙΣΤΑΣ

Η προβολή μιας πόλης στηρίζεται πολλές φορές σε ένα πρόσωπο, μια ιστορία, ένα μνημείο της πολιτιστικής ή της φυσικής της κληρονομιάς, ένα έθιμο. Με αυτό ως θεμέλιο πλάθεται ο μύθος της, όπως λένε οι «τεχνοκράτες» του τουριστικού μάνατζμεντ.

Η φωτογραφία του Διονύση Μπόσιακα εικονίζει το Τραμπάτζειο Γυμνάσιο. Στο σχολείο που ανεγέρθη με τη εθελοντική προσφορά ενός ευεργέτη, το βράδυ της 4^ης Νοεμβρίου, ξενύχτησαν οι Σιατιστινοί, τους νεκρούς εθελοντές και τους υπόλοιπους νεκρούς της Μάχης.

Στο γυμνάσιο που κτίστηκε με την μεγαλόψυχη δωρεά του Ιωάννη Τραμπαντζή, στο χώρο που πρόσφερε η μοναχή Βαρβάρα, όλοι έκλαψαν τον Λεωνίδα Παπαμαλέκο, τον Γεώργιο Χατζηγιαννακόγλου τον ξανθό νεαρό, τον βουλευτή Γεώργιο Καπιτσίνη και τους λοιπούς εβδομήντα, αυτούς που παράτησαν τα σπίτια τους, τις οικογένειες για να ανεβούν εδώ να πολεμήσουν.

Στις άλλες αίθουσες του σχολείου, ο γιατρός Μηνάς Θεοδώρου, με τον φαρμακοποιό Αθανάσιο Στρακαλή (που πρόσφερε απλόχερα τα φάρμακα), με τον Καστοριανό γιατρό Μαυροβίτη και τον διδάκτορα της ιατρικής τον εθελοντή Σκεύο Ζέρβο τρέχουν να γιατρέψουν, να σώσουν τους τραυματίες, όπως τον Ηρακλή Γκιουλέκα που έχασε το χέρι του, τον Λάζαρο Κατσανίκο, τον Μίκη Μελά τον γιό του Παύλου που είχε έρθει στην Σιάτιστα το 1904. Όλοι τρέχουν να προσφέρουν ότι έχουν, για να βοηθήσουν τους γιατρούς. Τα σεντόνια της προίκας προσφέρονται και κομματιάζονται για να μετατραπούν σε επιδέσμους επίδεσμοι.

Η προσφορά δεν ήταν προτέρημα μόνο όσων είχαν την οικονομική άνεση. Όλοι ένιωθαν την ίδια ηθική υποχρέωση. Να προσφέρουν. Ας θυμηθούμε τα γραφόμενα του Αρίστου Περίδη, όταν την παραμονή της Μάχης, οι Σιατιστινοί φιλοξένησαν τους αυριανούς μαχητές, «Μα δεν κάνει να κοιμηθούμε εδώ επάνω, έχομε ψείρες, έλεγαν οι δυστυχείς στρατιώται. –Τι; έχετε ψείρες; Και για ποιον τις έχετε; Και αν δεν ερχώσαστε να μας ελευθερώσητε, θάχατε ψείρες;»

Είναι ότι χειρότερο, αν θες να γράψεις ένα καλό κείμενο, να χρησιμοποιείς πολλές φορές ομόριζες λέξεις. Αλλά παραβαίνω αυτόν τον κανόνα, γεμίζω το κείμενο με το ρήμα «προσφέρω» και τα παράγωγα του. Γιατί;

«Επανάληψις, μήτηρ πάσης μαθήσεως». Πως θα καταλάβουμε ποιος είναι ο «Μύθος» της Σιάτιστας. Η πόλη που κάθε τι φτιάχτηκε από την εθελοντική προφορά των ευεργετών μας, την εθελοντική προσφορά όλων μας. Η πόλη που απελευθερώθηκε από τους εθελοντές Κρήτες, από τους εθελοντές Γαριβαλδινούς και του υπόλοιπους εθελοντές.

Ένα κοινό και στις δύο περιπτώσεις, ο εθελοντισμός, ο δείκτης πολιτισμού.

Μήπως αυτό δεν πρέπει να μας οδηγήσει στην πορεία μας στο μέλλον;

Σιάτιστα, 4 Νοεμβρίου 2018

Λάζαρος Γ. Κώτσικας