Η απολογία του Θεοχάρη Τορούντζια στην Αυστριακή Αστυνομία

Στην έρευνα που έκανα με στόχο να εξετάσω αν η Χάρτα του Ρήγα τυπώθηκε στο τυπογραφείο των Αδερφών Πούλιου (και αυτό γιατί θεωρώ ότι η εκτύπωσή της θα απαιτούσε άλλης τεχνολογίας τυπογραφείο) η κ. Αικατερίνη Ζωγράφου με συμβούλευσε να αναζητήσω πληροφορίες στο βιβλίο "Ανέκδοτα έγγραφα περί Ρήγα Βελεστινλή και των συν αυτώ μαρτυρησάντων". 

Περιέχει  έγγραφα σχετικά με τη σύλληψη, την ανάκριση και την παράδοση του Ρήγα και των συντρόφων του από τους Αυστριακούς στους Τούρκους. Ανάμεσα στα έγγραφα αυτά υπάρχει και η σύνοψη της απολογίας του Θεοχάρη Τουρούντζια, όπου πολύ απλά καταγράφονται τα στοιχεία της ταυτότητάς του και στοιχειοθετούνται οι κατηγορίες που του αποδίδονται.

Η πρώτη έκδοση του βιβλίου έγινε το 1891 όπου μεταφράστηκαν έγγραφα από τα Γαλλικά και τα Γερμανικά.

Το Σέμλινο το 19 αιώνα

Τα στοιχεία της ταυτότητας του Θεοχάρη Τουρούντζια

"Θεοχάρης Γεωργίου Τορούντζιας, 22 ετών γενννηθείς εν Σιατίστη της Μακεδονίας, άγαμος και Έλλην έμπορος, ομολογεί κατά τα πρακτικά της ανακρίσεως αυτού υπ' αριθ. 7 και τας ήδη εν Πέστη γενομένας καταθέσεις του, κατ' ουσίαν"

Οι πληροφορίες που αντλούμε από εδώ είναι δυο. Η ηλικία του Θεοχάρη Τορούντζια και ο τόπος της σύλληψής του. Η Πέστη που σύμφωνα με τα όσα ακολουθούν είναι και ο χώρος στον οποίο δραστηριοποιείται ο Τουρούντζιας. Η Βουδαπέστη ως γνωστόν χωρίζεται από τον Δούναβη στην Βούδα και την Πέστη. Ο Τουρούντζιας κάνει συνέχεια ταξίδια μεταξύ Βιέννης - Πέστης - Σέμλινου.

Οι κατηγορίες

1. Γνώριζε τις πραγματικές προθέσεις του Ρήγα και για το λόγο που είχε εκτυπώσει το επαναστατικό, όπως είχε πλέον ανακαλυφθεί ότι ήταν, υλικό.
2. Πήρε και απέστειλε στον αδερφό του Ιωάννη στο Σέμλινο, τρία αντίτυπα της Χάρτας και 50 αντίτυπα των εικόνων του Μεγάλου Αλεξάνδρου. Το Σέμλινο ή Ζεμούν είναι σήμερα πόλη της Σερβίας, τότε υπό Αυστροουγγρική κατοχή, μεγάλο εμπορικό κέντρο στο οποίο δραστηριοποιούνταν πολλοί  Έλληνες έμποροι.
3. Παρέλαβε γραμμένο "το στασιακό άσμα Ως πότε παλληκάρια" το οποίο τραγούδησε με συλληφθέντες φοιτητές της ιατρικής (φοιτητής ήταν και ο Ιωάννης Εμμανουήλ).
4. Τραγούδησε τον Θούριο στο Σέμλινο στον αδερφό του και σε άλλους Έλληνες εμπόρους.

Όλα τα παραπάνω τα επιβεβαίωσε εν μέρει ο Παναγιώτης Εμμανουήλ.

1. Συζητούσε με άλλους Έλληνες για την κατάσταση στην Ελλάδα "και ότι πάντες ηυχήθησαν να ιδώσιν επαναφερομένην την παλαιάν ελευθερίαν όπως απαλλαγώσι του τουρκικού ζυγού".
2. Είχε παραλάβει με συνωμοτικό τρόπο από τον ίδιο τον Ρήγα αντίτυπο της επαναστατικής προκηρύξεως τον Δεκέμβριο του προηγούμενου έτους με σκοπό να το μεταφέρει και να ανακοινώσει το περιεχόμενό του σε άλλους συμπατριώτες του στο Σέμλινο και στην Πέστη με σκοπό να το αντιγράψουν.
3. Έδωσε το αντίτυπο της προκήρυξης και στον Ιωάννη Καρατζά στην Πέστη (που ήταν μεταξύ των οκτώ που θα εκτελούνταν) με σκοπό να το αντιγράψει και αυτός.

Ο Ρήγας παραδέχθηκε ότι έδωσε στον Τουρούντζια την προκήρυξη. Ο δε Καρατζάς αρνήθηκε τα πάντα.

Συνοψίζοντας ο Θεοχάρης Τουρούντζιας κατηγορείται ότι ήξερε τα πάντα για τη "συνωμοτική δράση" του Ρήγα και της ομάδας του, της οποίας ήταν μέλος αφού παραλάμβανε, διέμεινε, βοηθούσε στην αναπαραγωγή και μετέδιδε το περιεχόμενο του επαναστατικού υλικού.

Ακόμα πιο συνοπτικά "υποκίνηση σε στάση"...