Μπούνος και Μπούνεια

Τα Μπούνεια είναι μια από τις σημαντικότερες εκδηλώσεις που περιλαμβάνει ο Δεκαπεντάγουστος στην Σιάτιστα που οδήγησε και σε μια μετεξέλιξη στον τρόπο που γιορτάζεται το έθιμο των Καβαλάρηδων.

Το Αρχοντικό της Κυρά Σανούκως

Ο Μπούνος είναι ένας από τους σημαντικότερους μαχαλάδες στην συνοικία της Χώρας στην Σιάτιστα. Σε αυτόν βρίσκονται το Αρχοντικό της κυρά Σανούκως, του Βοϊδομάτη και του Τζουρά που σχηματίζουν ένα νοητό τρίγωνο που περικλείει τον μαχαλά. Ο Μπούνος συμμετέχει ανελλιπώς με μια παρέα καβαλάρηδων στον εορτασμό του Δεκαπενταύγουστου κάθε χρόνο.

Μπουνιώτες στην Βρύση του Κατούρα πριν το 1950 

Σύμφωνα με τον Φίλλιπο Ζυγούρη, "το όνομα Μπούνος [οφείλεται], κατ’ άλλους, σε συνοικισμό κουτσοβλάχικο, στον οποίο ανήκαν και οι κήποι, και κατ’ άλλους, σε κύριον ο οποίος λέγονταν Μπούνος και ο οποίος ήρθε στη Σιάτιστα από Κοζάνη, κατά την καταστροφή της Κοζάνης από επιδρομή, και με έξοδά του συγκέντρωσε τα διασκορπισμένα εκεί νερά· και από ευγνωμοσύνη εδόθη το όνομά του".

Μπροστά από Αρχοντικό Βοϊδομάτη

Το βιβλίο της Καλλιόπης Μπόντα με τίτλο «Η άυλη πολιτιστική κληρονομιά της Σιάτιστας» στο τέταρτο κεφάλαιο εξιστορεί πως ξεκίνησαν τα Μπούνεια την δεκαετία του 90.

Παλιότερα την παραμονή του Δεκαπενταύγουστου οι άντρες Μπουνιώτες γλεντούσαν συνήθως στο Μικρόκαστρο, όπου γινόταν γλέντι. Μια παρέα από Μπουνιώτες, το 1987, σκέφτηκε να κάνει κάτι για να διασκεδάσουν κυρίως οι μάνες τους, που την ημέρα εκείνη δεν πήγαιναν στο Μικρόκαστρο.
Αποφάσισαν λοιπόν να διοργανώσουν κάτι στη γειτονιά τους, με δικά τους τραπεζοκαθίσματα και φαγητά. Έτσι ξεκίνησε μια γιορτή, που την ονόμασαν «Μπούνεια». Περιποιούνταν τη γειτονιά τους και την διακοσμούσαν με αφίσες που ζωγράφιζαν τα κορίτσια της  γειτονιάς. Η εκδήλωση πραγματοποιούνταν μπροστά από την περίφημη βρύση του Κατούρα.

Το Αρχοντικό Τζουρά δεξιά

Τα Μπούνεια αρχικά διεξαγόταν την προπαραμονή του Δεκαπενταύγουστου. Από το 2011 ο χώρος άλλαξε και μεταφέρθηκε στον αύλειο χώρο του Τραμπάντζειου Γυμνασίου Σιάτιστας όποτε μεγάλωσε και η συμμετοχή των Σιατιστινών σε αυτά.

ΠΗΓΕΣ

1. Ιστορικά σημειώματα περί Σιατίστης και λαογραφικά αυτής, Υπό Φιλίππου Αν. Ζυγούρη (Επιμέλεια Θεοδώρα Ζωγράφου-Βώρου), 25.12. Ταμπουρλέκια-Συκιές-Μακροβούνι-Μπούνος (σελ. 542).
2. Η άυλη πολιτιστική κληρονομιά της Σιάτιστας, Καλλιόπη Μπόντα - Ντουμανάκη, 4. Τοπικά Πανηγύρια (σελ. 108).

Όλες οι φωτογραφίες προέρχονται από το αρχείο της Καλλιόπης Μπόντα - Ντουμανάκη