Περσέας και Ανδρομέδα, ο ελληνικός μύθος στο Αρχοντικό Χατζημιχαήλ - Κανατσούλη

Η ελληνική μυθολογία ενέπνευσε πολλές φορές τους τοιχογράφους στα αρχοντικά της Σιάτιστας. Σήμερα θα εξιστορίσουμε τον μύθο που υπαρχει πίσω από την τοιχογραφία με τον τίτλο "ΓΟΡΓΟΝΕΣ" στο Αρχοντικό Χατζημιχαήλ - Κανατσούλη.

Η τοιχογραφία έχει δύο πρωταγωνιστές, τρεις αδερφές (Σθενώ, Ευρυάλη και Μέδουσα) τις Γοργόνες, οι οποίες κοιτώντας προς τον ουρανό αντικρίζουν ένα φτερωτό άντρα που τις πλησιάζει. Ο άνδρας κρατάει μαχαίρι στο ένα του χέρι και σάκο στο άλλο.

Ο άνδρας δεν είναι ο θεός Ερμής αλλά ο Περσέας. Ο Περσέας και η Μέδουσα (η μοναδική θνητή γοργόνα) είναι οι πρωταγωνιστές της ιστορίας μας. 

Ο ζωγράφος στην τοιχογραφία έχει και τις τρεις γοργόνες, όχι μόνο την Μέδουσα.

Ο μύθος αυτός αποτέλεσε και αποτελεί πηγή έμπνευσης για πολλούς καλλιτέχνες αλλά και κεντρικό θέμα δύο ομότιτλων (1981 & 2010) κινηματογραφικών ταινιών (Η Τιτανομαχία - Clash of the Titans).

Η Μέδουσα με φιδίσια κεφάλια αντί για μαλλιά είχε τόσο απαίσια όψη, ώστε πέτρωνε όσους την αντίκριζαν.

Η "Μέδουσα" ελαιογραφία του Ιταλού ζωγράφου  Michelangelo Merisi. Δημιουργήθηκε γύρω στα 1597 και βρίσκεται σήμερα στην πινακοθήκη Ουφίτσι, στη Φλωρεντία.

Ο Περσέας (όπως ο Ηρακλής και ο Θησέας) ήταν ημίθεος γιός του Διά και της Δανάης. Όταν ο Περσέας, ως καρπός ενός πολλοστού παράνομου έρωτα του Δία καταδιώκεται από την θεά Ήρα σύζυγο του πατέρα του Δία, φτάνει στην Αιθιοπία, βλέπει σε έναν βράχο αλυσοδεμένη την Ανδρομέδα κόρη του βασιλιά Κηφέα και της Κασσιόπης. 

Η Μέδουσα σε μωσαϊκό δάπεδο ρωμαϊκής εποχής μέσα στην πόλη της Νάουσας

Η Ανδρομέδα αποτελεί το θύμα της οργής ενός άλλου θεού του Ποσειδώνα, ο οποίος θέλησε να τιμωρήσει την ύβρη της μητέρας της που περηφανεύτηκε πως η κόρη της ήταν πιο όμορφη από τις Νηρηίδες (μία από αυτές ήταν η Θέτιδα, η μητέρα του Αχιλλέα ενός εκ των πρωταγωνιστών του Τρωικού Πολέμου) που ήταν θεότητες της θάλασσας. Ο Ποσειδώνας, που απολάμβανε την όμορφη παρουσία των Νηρηίδων, απείλησε τον Κηφέα ότι θα κατέστρεφε το βασίλειο του αν δεν πρόσφερε την κόρη του θυσία στο τρομερό τέρας το Κήτος. Ο Κηφέας μέσα σε τρομερή θλίψη αλυσόδεσε την κόρη του η οποία περίμενε το τέλος της.

Ο Περσέας ερωτεύτηκε την Ανδρομέδα και αποφάσισε να σκοτώσει το Κήτος για να την απελευθερώσει. Ο Δίας για να βοηθήσει τον γιό του στέλνει τον Ερμή και την Αθηνά για να τον βοηθήσουν. Οι δύο θεοί τον συμβουλεύουν, να σκοτώσει την Μέδουσα και να πάρει το κεφάλι της. Του προσφέρουν την περικεφαλαία του Άδη, ώστε να είναι αόρατος να πλησιάσει τον στόχο του, το μαγικό σάκο που θα βάλει το τρομερό κεφάλι, τα φτερωτά σανδάλια, επειδή η Μέδουσα, έμενε σε βράχο, στη μέση της θάλασσας, την αστραφτερή ασπίδα, απ' όπου θα έβλεπε το κεφάλι της Μέδουσας και το κοφτερό σπαθί με το οποίο θα έκοβε τον σκληρό λαιμό της Μέδουσας. 

Σε μια άλλη εκδοχή του μύθου αντί των φτερωτών σανδαλιών οι δύο θεοί πρόσφεραν στον Περσέα το φτερωτό άλογο τον Πήγασο. 

Ο ζωγράφος μας δίνει μια δική του εκδοχή στο μύθο, ο Περσέας είναι φτερωτός αλλά κρατάει το σπαθί και τον μαγικό σάκο.

Ο Περσέας σκοτώνει μετά από περιπέτειες την Μέδουσα παίρνει το κεφάλι της το βάζει στην μετώπη της ασπίδας του  και με τα φτερωτά σανδάλια πετάει για να σώσει την Ανδρομέδα. Φτάνει πάνω στην στιγμή που το Κήτος θέλει να σκοτώσει την Ανδρομέδα. Μόλις το Κήτος αντικρίζει το κεφάλι της Μέδουσας πετρώνει, ο Περσέας παντρεύεται την Ανδρομέδα και ο μύθος έχει ένα όμορφο τέλος όπως και τα κλασσικά παραμύθια.

Στο επισυναπτόμενο βίντεο μπορούμε να παρακολουθήσουμε την μάχη μεταξύ του Περσέα και της Μέδουσας από την ταινία του 1981.

ΠΗΓΕΣ

1. Ελληνική μυθολογία, Οι Ήρωες, Ι. Θ. Κακριδής