ΚΛΗΡΟΔΟΤΗΜΑ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ ΣΑΧΙΝΗ, ΠΟΣΑ ΧΡΗΜΑΤΑ ΧΑΘΗΚΑΝ ΓΙΑ ΤΑ ΣΧΟΛΕΙΑ ΤΗΣ ΣΙΑΤΙΣΤΑΣ;

Στην χθεσινή συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου Βοΐου, ο Δήμαρχος Βοΐου κ. Χρήστος Ζευκλής ανέφερε ότι κατά την επίσκεψη του στην Αθήνα φωτογράφησε το ακίνητο που βρίσκεται επί της οδού Φειδία 8. Το διώροφο κτίριο που βρίσκεται στο κέντρο της Αθήνας ανήκει στο Κληροδότημα Κωνσταντίνου Σαχίνη.

Στην περίοδο της 4η Νοεμβρίου, είχα αναρτήσει το απόκομμα της εφημερίδας "ΕΜΠΡΟΣ" του 1912. Ήταν το ευχαριστήριο της οικογένειας του ήρωα Γεώργιου Καπιτσίνη, προς όσους της συμπαραστάθηκαν στο πένθος της. Η Καλλιόπη Μπόντα, που μου το απέστειλε, με συμβούλεψε να διαβάσω και την αμέσως από κάτω ανακοίνωση. Εκείνες τις μέρες πέθανε και ο Κωνσταντίνος Σαχίνης.

Ας δούμε όμως περισσότερα για αυτό το ακίνητο. Όπως προκύπτει από τον πίνακα με τίτλο “ ΣΥΝΟΠΤΙΚΗ ΠΑΡΟΥΣΙΑΣΗ ΤΩΝ ΚΛΗΡΟΔΟΤΗΜΑΤΩΝ ΠΡΟΣ ΟΦΕΛΟΣ ΤΗΣ ΠΟΛΗΣ ΤΗΣ ΣΙΑΤΙΣΤΑΣ” που είναι αναρτημένος από παλιά στην ιστοσελίδα του δήμου.

Στον πίνακα στην στήλη, ΚΟΙΝΩΦΕΛΗΣ ΣΚΟΠΟΣ ΤΟΥ ΙΔΡΥΜΑΤΟΣ αναγράφει

Διάθεση εσόδων υπέρ των εκπαιδευτικών καταστημάτων της πόλης της Σιάτιστας.

Περισσότερο ενδιαφέρον έχει το περιεχόμενο των κελιών των επόμενων στηλών.

ΈΔΡΑ ΚΑΙ ΔΙΟΙΚΗΣΗ ΤΟΥ ΚΛΗΡΟΔΟΤΗΜΑΤΟΣ
Σύλλογος προς διάθεση των ελληνικών γραμμάτων. Κατά την διαθήκη του Σαχίνη, ο σύλλογος δεν είναι ιδιοκτήτης της περιουσίας απλά του ανέθεσε τη διοίκηση της, προκειμένου τα έσοδα της να χρησιμοποιηθούν για την ενίσχυση των σχολείων της Σιάτιστας.

ΠΑΡΑΤΗΡΗΣΕΙΣ ΩΣ ΠΡΟΣ ΤΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑ -ΑΞΙΟΠΟΙΗΣΗ ΤΗΣ ΠΕΡΙΟΥΣΙΑΣ,
Δεν αποδόθηκαν στην πραγματικότητα ποτέ χρήματα προς τα σχολεία της Σιάτιστας και ο Σύλλογος δια του πληρεξούσιου δικηγόρου του αρνήθηκε την παροχή κάθε πληροφορίας προς το δήμο Σιάτιστας. Η επικοινωνία κατέστη ανέφικτη ήδη από τη δεκαετία του 1980 οπότε και εκδηλώθηκε ενδιαφέρον.

Όπως προκύπτει από το με αριθμό 54051/911 από 21-10-2014 έγγραφο της Διεύθυνσης Κοινωφελών Περιουσιών της Αποκεντρωμένης Διοίκησης Ηπείρου- Δυτικής Μακεδονίας, καλείται ο Σύλλογος να εκτελέσει την επιθυμία του διαθέτη, καθώς επίσης και να υλοποιήσει την με αριθμό 7833/2001 απόφαση του Εφετείου Αθηνών, καθώς επίσης και να επιδιώξει την είσπραξη των οφειλόμενων ενοικίων από το ακίνητο ι να προχωρήσει σε έξωση του μισθωτή.

Ο Δήμος Σιάτιστας οφείλει να διεκδικήσει την περιουσία, καθώς έχει ταχθεί προς όφελος των εκπαιδευτηρίων της Σιάτιστας ενώ στο Σύλλογο ο οποίος ποτέ δεν τον εκμεταλλεύτηκε κατά το όφελος του διαθέτη αφέθηκε η διαχείριση της επικαρπίας και όχι η κυριότητα της.

Στο Λεύκωμα Σιατιστέων Μνήμη παίρνουμε και άλλες πληροφορίες (ΕΥΕΡΓΕΤΑΙ ΚΑΙ ΔΩΤΗΤΑΙ ΤΩΝ ΔΗΜΟΤΙΚΩΝ ΣΧΟΛΕΙΩΝ ΣΙΑΤΙΣΤΗΣ – ΣΕΛ Γ4).

Κωνσταντινος Σαχίνης εκ Σιατίστης: Δια της από 19 Μαρτίου 1910 διαθήκης του κατέλιπε μιαν οικίαν εν Αθήναις και επί της Φειδίου 8, ήτις μετά τον θάνατον της θυγατρός του Αρετής Λαδοπούλου περιέρχεται εις τα «Εκπαιδευτικά Ιδρύματα Σιατίστης.

Στην σελίδα Γ68 (Η ΟΙΚΟΓΕΝΕΙΑ ΔΟΥΚΑ ΣΑΧΙΝΗ), η Βασιλική Σαχίνη – Σωσσίδου αποκαλύπτει την σχέση του αποκόμματος με το κτίριο επί της Φειδίου. Αναφερόμενη στα αδέρφια του πατέρα της, γράφει για ένα από αυτά, τον Κωνσταντίνο,

Ο οποίος (ο Κωνσταντίνος) με την διαθήκην του της 19.03.1910 εδώρησε σεβαστόν χρηματικόν ποσόν και την επί της οδού Φειδίου 8 εν Αθήναις οικίαν του εις τον Σύλλογον προς Διάδοσιν των Γραμμάτων, ίνα μετά τον θάνατον των τέκνων του Περικλέους, Μελπομένης συζ. Αριστείδου Ζάχου και Αρετής συζ. Γεωργίου Μοντεσάτου (είτα Λαδοπούλου) διαθέτη τα εξ΄αυτών εισοδήματα υπέρ των εκπαδεθτικών καταστημάτων της Σιάτιστας.

Από το άρθρο της Βασιλικής Σωσσίδου προκύπτει πως το 1971, ο μόνος εν ζωή εκείνη την περίοδο είναι η Αρετή.

Για πόσα χρόνια άραγε δεν διατέθηκαν χρήματα για τα σχολεία της Σιάτιστας; Αυτή ίσως ήταν και η απορία του φωτογράφου!

Για την ιστορία της οικογένειας Σαχίνη δεν θα σταματήσω εδώ. Θα δούμε με ποια αρχοντικά συνδέεται η ιστορία αυτής της οικογένειας.

Θα προσθέσω όμως και την δικιά μου απορία. Πόσα πράγματα θα αλλάξουν στον Δήμο, όταν ολοκληρωθεί η καταγραφή της περιουσίας του; Καταγραφή που διευκολύνεται όταν υπάρχουν και τα διαθέσιμα εργαλεία.

Λάζαρος Γ. Κώτσικας
Πολιτικός Μηχανικός, PhD

ΤΟ 2021 ΩΣ ΕΥΚΑIΡΙΑ ΚΑΙ ΩΣ ΙΕΡΗ ΥΠΟΧΡΕΩΣΗ ΓΙΑ ΤΗΝ ΣΙΑΤΙΣΤΑ

Στην εβδομάδα που πέρασε μια από τις σημαντικότερες ειδήσεις της επικαιρότητας ήταν η έναρξη των εργασιών της Επιτροπής για τη διοργάνωση των εκδηλώσεων για τα 200 χρόνια από την Επανάσταση του 1821 στο κτίριο της Βουλής των Ελλήνων. Τα μέλη της επιτροπής, ο πρόεδρος, ο χώρος έναρξης των εργασιών, η ομιλία του Πρωθυπουργού, του Προέδρου της Βουλής δηλώνουν την σημασία που θέλει να αποκτήσει η Επέτειος αυτή. Θα είναι ένα σύνολο εκδηλώσεων, με μηνύματα προς στο εσωτερικό και το εξωτερικό της χώρας.

Στην Ιερή Πόλη του Μεσολογγίου, στην Τρίπολη που η άλωση της εδραίωσε την Επανάσταση, στην Χίο όπου η σφαγή του 1822 πυροδότησε τα κινήματα φιλελληνισμού, στην Δημητσάνα που είχε τους μπαρουτόμυλους, ξεκινάει ο σχεδιασμός για το 2021. Είχαν όλες τους καθοριστική συμμετοχή αδιαμφισβήτητα στα γεγονότα που διαδραματίστηκαν το διάστημα 1821 – 1827. Θέλουν να διατρανώσουν την συμβολή τους αυτή. Το 2021 μπορεί να μοιάζει μακρινό, έμειναν σχεδόν δεκαέξι μήνες. Όποιος ξεκινήσει νωρίτερα θα έχει προφανώς και μεγαλύτερο εύρος επιλογών και χωρίς άγχος θα κάνει τον προγραμματισμό τους.

Το 1821, στην Μακεδονία οι Τούρκοι πρόλαβαν να αποτρέψουν τις όποιες κινήσεις των Ελλήνων και στην Νάουσα η εξέγερση καταπνίγηκε στο αίμα.

Στην Σιάτιστα η σύσκεψη της δημογεροντίας όρισε εκπρόσωπο της, τον Νικόλαο Κασομούλη στην σύσκεψη των οπλαρχηγών του Ολύμπου και έκρινε φρόνιμο, προς στιγμήν να μην γίνει εκδηλωθεί καμία πρόθεση για ξεσηκωμό. Αυτά έχουμε μόνο να πούμε για την Σιάτιστα και το 1821;

Ο Γεώργιος Παπάζωλης ήταν ο πρωτεργάτης των Ορλωφικών. Ο Θεοχάρης Τουρούντζιας εκτελέστηκε μαρτυρικά μαζί με τον Ρήγα Φεραίο. Αρκετοί Σιατιστινοί συνελήφθησαν αλλά απελευθερώθηκαν επειδή δεν είχαν την τουρκική υπηκοότητα. Οι Μαρκίδες Πούλιου, τύπωσαν τον Θούριο πολλά από τα βιβλία και τα έντυπα του Ρήγα Βελεστινλή στο τυπογραφείο τους. Στην εφημερίδα τους, «ΕΦΗΜΕΡΙΣ», την πρώτη ελληνική σωζόμενη, οι Έλληνες διάβασαν την «Διακήρυξη των Δικαιωμάτων του Ανθρώπου και του Πολίτη» της Γαλλικής Επανάστασης. Από την «ΕΦΗΜΕΡΙΣ», οι Έλληνες ενημερώνονται για την έκδοση της Χάρτας του Ρήγα. Η Χάρτα δεν τυπώθηκε στο τυπογραφείο τους αλλά μήπως οι απορίες για το πώς απέκτησε την τεχνογνωσία ο Ρήγας για να σχεδιάσει την Χάρτα, βρίσκονται στην δήλωση του Πούπλιου Πούλιου «εχρημάτησα πρακτικός γεωμέτρης της ΑΜ»; Είχαν πρωταγωνιστικό ρόλο στην διακίνηση του έντυπου υλικού του Ρήγα και η δράση τους μετά την σύλληψη του δείχνει ότι δεν ήταν απλά τυπογράφοι.

Ο Νικόλαος Κασομούλης. Πολλές πόλεις της Ελλάδος, θέλουν σε αυτές ο συγγραφέας από τα «Ενθυμήματα Στρατιωτικά της Επαναστάσεως των Ελλήνων» να είδε το πρώτο φως της μέρας. Ανάμεσα τους βρίσκονται η Σιάτιστα και η Κοζάνη. Ας το λύσουν το θέμα αυτό οι ιστορικοί. Τα απομνημονεύματα του Νικόλαου Κασομούλη, οι επιστολές του αδερφού του Ιωάννη αποδεικνύουν πια θεωρούσε πατρίδα της, η οικογένεια Κασομούλη. Τα απομνημονευμάτα του Νικόλαου Κασομούλη πέραν από μια σοβαρή ιστορική πηγή, «δίνουν μια εικόνα για το πως ήταν να ζεις μέσα στον πόλεμο, και περιγράφουν τα βάσανα και τις χαρές της καθημερινής ζωής δείχνοντας την καλή συμπεριφορά κάποιων και την άσχημη συμπεριφορά κάποιων άλλων», David Brewer, Ελλάδα 1453-1821. Ίσως ο Νικόλαος Κασομούλης είναι μια από τις αδικημένες μορφές της Ελληνικής Επανάστασης καθώς ακόμα δεν αναδείχθηκε η μεγάλη του προσφορά στο ’21. Και κατά την διάρκεια και μετά.

Σαφώς και υπήρξαν και άλλοι άνθρωποι με μεγαλύτερη ή μικρότερη συμβολή. Χρήζει ιστορικής έρευνας το έργο και η ζωή του γιατρού Παναγιώτη Ψατέλη, του Νικόλαου Λάσπα και πολλών άλλων. Τα σχολεία, οι δάσκαλοι, τα βιβλία δεν θα υπήρχαν χωρίς τα χρήματα των πραματευτάδων που στην Ευρώπη αντιλήφθηκαν την σημασία της εκπαίδευσης.

Έχουμε λοιπόν πολλά να πούμε για τη Σιάτιστα και το 1821. Να ανακαλύψουμε άγνωστες πτυχές της ιστορίας μας. Ήταν τυχαίο που όλοι αυτοί οι άνθρωποι ξεκίνησαν από την Σιάτιστα. Τι τους υποκίνησε να εξεγερθούν αφού στην πλειοψηφία τους ήταν οικονομικά αποκατεστημένοι; Είναι μια ευκαιρία και για να προβληθεί σε ευρύτερο πλαίσιο η Σιάτιστα, η ιστορία της και η πολιτιστική της κληρονομιά;

Ναι, το 2021 είναι λοιπόν μια ευκαιρία. Όχι για πανηγυράκια. Καλύτερα να μην γίνει ποτέ ένας τέτοιος εορτασμός, γιατί θα αποκαλύπτει ότι δεν έχουμε κατανοήσει το νόημα του 2021. Αν επιθυμούμε να τον γιορτάσουμε όπως πραγματικά αξίζει στην Σιάτιστα, δεν πρέπει απευθείας να καταλήξουμε ότι από την αρχή μέχρι το τέλος θα πρέπει να αναλάβει τα πάντα ο Δήμος. Είναι μια τακτική που δείχνει ότι ουσιαστικά δεν θέλουμε να κάνουμε τίποτα, παρά μόνο να αποκτήσουμε το δικαίωμα να επωφεληθούμε από την παρουσία μας, σε εκείνες τις μέρες.

Θα πρέπει λοιπόν να δημιουργηθεί εκείνος ο πυρήνας των ανθρώπων που θα συμφωνήσουν για το πώς θα πρέπει να είναι αυτός ο εορτασμός, ποιες θα είναι οι εκδηλώσεις, ποια θα είναι τα άτομα που θα δώσουν το διαφορετικό τόνο σε αυτές, και να αναζητηθεί η χρηματοδότηση. Όσοι θα είναι μέλη της επιτροπή τους θα πρέπει να σκεφθούν πρώτα για τι μπορούν να δώσουν και όχι το αν θα υπάρχει ιεραρχία και τι θέση θα έχουν σε αυτήν.

Για χρηματοδότες ας μην καταλήξουμε πάλι στην εύκολη λύση. Πιστεύω πως υπάρχουν πολλοί που με μια ευγενική χορηγία θα ήθελαν συνδέσουν το όνομα τους με μια συμβολική γιορτή που μπορεί να μείνει στην ιστορία.

Μπορεί λοιπόν να γίνει μια αρχή;

Λάζαρος Γ. Κώτσικας
Πολιτικός Μηχανικός, PhD
Μεγ. Αλεξάνδρου 26 - Σιάτιστα, 50 300
τηλ: 2465500242 - κιν: 6942251656