Σιάτιστα, το τουρκοχώρι του 1871 μέσα στις λάσπες

Το προηγούμενο Σαββατοκύριακο ήρθε στα χέρια μου ένα απόκομμα της εφημερίδας «ΤΑ ΝΕΑ». Ημερομηνία 24/25 Φεβρουαρίου 2018. Στήλη «ΜΙΑ ΦΩΤΟΓΡΑΦΙΑ ΠΟΛΛΕΣ ΙΣΤΟΡΙΕΣ». Με χαρά αντικρίζω την γνωστή φωτογραφία της Θάλιας Φλωρά – Καραβία που στο Χάνι του Εμίν Αγά στα Γιάννενα ζωγραφίζει μια σκηνή από την πολιορκία της πόλης από τον ελληνικό στρατό, το Φλεβάρη του 1913. Πίσω της, ο εύζωνας παρακολουθεί εκστασιασμένος.

Τίτλος του κειμένου της ζωγράφου της Μερόπης Πρέκα «ΣΤΟ ΕΜΙΝ ΑΓΑ, 1912». Προφανώς η φωτογραφία αποτελεί το ερέθισμα για ένα αφιέρωμα στην Σιατιστινή ζωγράφο. Επιμελητής των κειμένων της στήλης ο Αθανάσιος Νιάρχος. Συγγραφέας δεκαπέντε βιβλίων. Στο έργο του συμπεριλαμβάνονται, οι συμμετοχές σε πάρα πολλά συλλογικά έργα, και οι μεταφράσεις πολλών άλλων ξενόγλωσσων βιβλίων.

Το αφιέρωμα στην μεγάλη Σιατιστινή ζωγράφο είναι μια ευκαιρία προβολής και της γεννέτηρας της πόλης. Με χαρά και έντονο ενδιαφέρον διαβάζω το κείμενο. Όταν φτάνω στο σημείο που καταγράφεται που γεννήθηκε η Θεολογία Φλωρά (όπως ήταν το αρχικό της όνομα) έρχεται η ψυχρολουσία. Διαβάζω:

«Γεννήθηκε στην Σιάτιστα το 1871. Τότε ακόμα η Σιάτιστα ήταν ένα τουρκοχώρι με λάσπες»

Ποια είναι η εντύπωση που σχημάτισε, ο αναγνώστης για την Σιάτιστα του 1871; Ήταν ένα μικρό χωριό του οποίου στην συντριπτική πλειοψηφία οι κάτοικοι ήταν Τούρκοι, με χαμόσπιτα και λασπώδεις δρόμους, χωρίς καμία ιδιαίτερη ιστορία, ή σημάδια οικονομικής ακμής, δεν άφησε τίποτα στα γράμματα ή τις τέχνες καμιά προσφορά.

Όλοι ξέρουμε (;) την πραγματικότητα. Εγώ σαν προσωπικό χρέος, ζητώντας την βοήθεια της Καλλιόπης Μπόντα (και την οποία ευχαριστώ για τις επιπλέον βιβλιογραφικές πηγές που μου έδωσε) συνέταξα μια επιστολή την οποία έστειλα σήμερα στις 23 Μαΐου 2018, στην εφημερίδα «ΤΑ ΝΕΑ» θέλοντας να αποδείξω, τα αυτονόητα.

Όλοι σίγουρα θα κατακρίνουμε τον συγγραφέα και τον επιμελητή του κειμένου. Αλλά το μεγάλο και μοναδικό φταίξιμο είναι σε εμάς. Φτάσαμε να θέλουμε να αποδείξουμε τα αυτονόητα. Αργά ή γρήγορα θα ερχόταν αυτή η ημέρα. Αδιαφορούμε να παλέψουμε για την καταγωγή τόσων τέκνων της πόλης μας. Οπότε θα πρέπει να παλέψουμε τώρα για να πείσουμε πολλούς, ότι η Σιάτιστα, δεν ήταν ένα τούρκικο λασποχώρι.

Η αδιαφορία, απροθυμία να προστατεύσουμε, να προβάλλουμε την πολιτιστική μας κληρονομιά μας έγινε συνήθεια αντικρίζοντας τα αρχοντικά μας να καταρρέουν. Τώρα το δημοσίευμα της εφημερίδας μας χτυπάει σαν μαχαιριά. Ας προσέχαμε και ας αναλογιστούμε τι κάναμε εδώ και τόσα χρόνια.

Την επιστολή την έστειλα και περιμένω απάντηση. Από όσους ήταν δημοτικοί άρχοντες τα τελευταία χρόνια, περιμένω επιτακτικά την απάντηση. Τι έκαναν σαράντα χρόνια;

Για το σήμερα! Ας αναφέρω και ένα ακόμα πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα της αδράνειας μας .Το επαναλαμβάνω κουραστικά και θα συνεχίσω. Το 2018 είναι το «Ευρωπαϊκό Έτος Πολιτιστικής Κληρονομιάς». Ποιες είναι οι δράσεις μας;

Λάζαρος Γ. Κώτσικας
Πολιτκός Μηχανικός, PhD