ΝΙΚΟΛΑΟΣ ΨΗΜΜΕΝΟΣ, Η ΕΤΥΜΟΛΟΓΙΑ ΤΟΥ ΤΟΠΩΝΥΜΙΟΥ ΣΙΑΤΙΣΤΑ

Είδαμε σε προηγούμενη ανάρτηση, ότι ο καθηγητής Νεοελληνικής Φιλοσοφίας, Νικόλαος Ψημμένος, είχε αναπτύξει την δικιά του θεωρία σχετικά με την ετυμολογία του τοπωνυμίου Σιάτιστα.

Νικόλαος Ψημμένος

Στο Λεύκωμα «ΣΙΑΤΙΣΤΕΩΝ ΜΝΗΜΗ» στη σελίδα Α63 αναλύει την θεωρία του. Τίτλος: ΤΟ ΤΟΠΩΝΥΜΙΟΝ ΣΙΑΤΙΣΤΑ – ΠΡΟΠΑΘΕΙΑ ΕΤΥΜΟΛΟΓΗΣΕΩΣ. Τα «Καλύβια» και «Αρμούτ – Κιόι» για τον συγγραφέα δεν χρησιμοποιούνταν πλέον μετά τον 16ο αιώνα.

Επιχειρηματολογώντας, βασιζόμενος κατά μεγάλο ποσοστό σε γραμματικούς κανόνες απορρίπτει όλες τις μέχρι το 1971, ετυμολογικές ερμηνείες του τοπωνυμίου.

• Την ερμηνεία του Γάλλου περιηγητή Francois Pouqueville, που επισκέφθηκε την Σιάτιστα το 1810 που την βασίζει στην παραφθορά του τούρκικου Chatir (σπίτι) και του ελληνό-βλάχικου Tiritza (τυρίτσα, τυρί), Chatiritiza – Σιατιρίτσα.

• Την ερμηνεία που ξεκινά από το σλαβικό ρήμα setsiam (χωρίζω) που προσπαθεί να περιγράψει το γεγονός ότι η Σιάτιστα αποτελούνταν από δύο χωριστές συνοικίες.

• Το λατινικό sitis δίψα, που υποδηλώνει την δυσκολία της υδροδότησης του οικισμού.

• Την προέλευση από την τούρκικη λέξη set που περιγράφει την μορφολογία της Σιάτιστας αυτή την φορά.

• Την θεωρία του Ιωάννη Νάτσινα που ξεκινά από το ουσιαστικό «στάσις».

• Την ερμηνεία από το ρήμα «σάστισα» δεν την θεωρεί άξια σχολιασμού.

Ένα τοπωνύμιο θέλει να περιγράψει ένα σημαντικό χαρακτηριστικό της πόλης. Καθότι στην Σιάτιστα κατοικούσαν σχεδόν πάντα Έλληνες, είναι λογικό, αυτοί να ευθύνονται για την δημιουργία του τοπωνυμίου. Λαμβάνοντας υπόψη τις πηγές που αναφέρουν ότι οι περισσότεροι Σιατιστινοί, αν όχι όλοι μιλούσαν την γερμανική και την ιταλική αλλά και ότι η Σιάτιστα είχε ένα κοσμοπολίτικο χαρακτήρα, ο Νίκος Ψημμένος πιστεύει πως η ονομασία Σιάτιστα οφείλεται στους πραματευτάδες, που άρχισαν να έχουν εμπορικές συναλλαγές με την Αυστροουγγρική Αυτοκρατορία μετά το τέλος του 16ου αιώνα.

Η γερμανική σύνθετη λέξη Shatzstadt, Shatz Stadt, Θησαυρός και Πόλη αντικατοπτρίζει τον κοσμοπολίτικο χαρακτήρα του χωρίου που είχε γίνει πλέον εκείνη την εποχή μια ακμάζουσα πολιτεία.

Ας μην ξεχνάμε πως παλιότερα η Σιάτιστα, αρχικά καταγραφόταν ως Σιάτσστα. Έτσι, για τον Νικόλαο Ψημμένο, η παραφθορά του Σιατς (Shatz) + Σταντ (Stadt), Σιάτσστάντ, Σιάτσστα, Σιάτιστα, είναι λογική.

Δεν νομίζετε το ίδιο;

Λάζαρος Γ. Κώτσικας
Πολιτικός Μηχανικός, Phd